Trąd - przyczyny, objawy, leczenie i zapobieganie

Trąd (lepra, choroba Hansena) to choroba zakaźna, która występuje w krajach klimatu tropikalnego i subtropikalnego. Można się nią zarazić m.in. w Indiach i Brazylii, czyli w krajach, które są częstym celem wycieczek turystycznych. Niestety, na trąd nie ma szczepionki, w związku z tym osoby wybierające się do krajów tropikalnych, powinny wiedzieć, jak zapobiec zakażeniu. Sprawdź, jakie są przyczyny i objawy trądu, jak przebiega jego leczenie i jak można uchronić się przed zachorowaniem.

Trąd (lepra, choroba Hansena) to choroba zakaźna, która atakuje skórę, błony śluzowe górnych dróg oddechowych i nerwy obwodowe. Obecnie rozwija się w krajach o klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Jeszcze w połowie lat 80. ub. w. na trąd chorowało 1-12 mln ludzi rocznie.

Jednak współcześnie obserwuje się spadek liczby zachorowań, głównie dzięki wielolekowej terapii zalecanej przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Mimo to, każdego roku notuje się ponad 200 tysięcy nowych przypadków zachorowań.

Wszystko przez brud, brak dostępu do czystej wody, żywności oraz pomocy medycznej, które sprawiają, że choroba rozprzestrzenia się w szybkim tempie.

Choroba jest obecna w częściach świata o klimacie tropikalnym i subtropikalnym. Obecnie największe ogniska endemiczne trądu są w Azji Południowo-Wschodniej, Ameryce Południowej i w Środkowej Afryce. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), największą zachorowalność odnotowuje się w Indiach (ponad 50 proc. wszystkich przypadków choroby na świecie), Brazylii, Nepalu, Mozambiku i Angoli.

Spis treści

1. Trąd - przyczyny i czynniki ryzyka
2. Trąd - objawy
3. Trąd - diagnostyka
4. Trąd - leczenie
5. Trąd - jak zapobiegać?

Trąd - przyczyny i czynniki ryzyka

Przyczyną choroby jest prątki trądu (Mycobacterium leprae), który powoduje, że choroba niezwykle długo rozwija się w organizmie. Jej okres inkubacji wynosi średnio 5-10 lat. Wyjątkiem są małe dzieci, u których choroba może objawić się już 3 miesiące od zakażenia.

Źródłem zakażenia są wrzodziejące zmiany (w przypadku trądu guzowatego) i bogata w prątki wydzielina z błon śluzowych nosa. Do zakażenia dochodzi najczęściej drogą kropelkową, rzadziej po kontakcie z uszkodzoną skórą chorego.

Na infekcję prątkami trądu narażone są osoby z osłabionym układem odpornościowym, przebywające na terenie z zwiększoną częstością występowania choroby lub mające bezpośredni kontakt z chorymi na trąd.

Trąd - objawy

Charakterystycznym objawem trądu są tworzące się na powierzchni skóry twarzy i tułowia suche, szorstkie owrzodzenia, które są jaśniejsze od normalnego koloru skóry. W ich obrębie występują zaburzenia czucia - dotyku, ciepła, a nawet bólu. Zmiany te nie goją się przez długi czas (nawet miesiącami).

Poza zmianami skórnymi, dochodzi do uszkodzenia układu nerwowego:

• drętwienia mięśni
• brak czucia w rękach i w nogach
• osłabienie mięśni
• utrata władzy w kończynach (u ludzi długo chorujących)

Ponadto zajęte są narządy wewnętrzne i kościec.

Trąd - diagnostyka

Diagnozę stawia się na podstawie:

• wywiadu (przebywanie w krajach, gdzie występuje trąd, kontakt z chorymi, długotrwały rozwój choroby)
• badania przedmiotowego (bolesność nerwów w dotyku, zaburzenia czucia)
• badań laboratoryjnych (badanie wydzieliny z błon śluzowych nosa i górnych dróg oddechowych na obecność prątków)
• badanie histopatologiczne skóry
• test z pilokarpiną na wywołanie pocenia skóry - w obrębie zmian skóra nie poci się

Trąd - leczenie

W celu wyleczeniu trądu stosuje się antybiotyki i leki przeciwzapalne. W zależności od ilości prątków w organizmie, leczenie trwa od 6 miesięcy do nawet 2 lat.

W niektórych przypadkach może być konieczne także leczenie chirurgiczne zmierzające do uwolnienia uciśniętych nerwów.

Niektórzy pacjenci mogą potrzebować rehabilitacji, której celem jest przywrócenie prawidłowych funkcji dłoni i stóp.

Trąd - jak zapobiegać?

Będąc na urlopie w kraju, w którym choroba występuje, najlepiej unikać terenów z zwiększoną częstością występowania choroby (tj. slumsów).

Należy także przestrzegać podstawowych zasad higieny (przede wszystkim często myć ręce wodą i mydłem, unikać dotykania nosa i ust brudnymi rękami).

Spis treści:

• Lekarz medycyny podróży
• Malaria - zabójcza choroba tropikalna. Ile wiesz o febrze?
• Przygotowanie do wyjazdu do Egiptu

Monika Majewska