HIV - ten problem może dotyczyć także ciebie!

Objawy wirusa HIV, które mogą pojawić się w pierwszych miesiącach choroby to m.in. spadek odporności, powiększone węzły chłonne, grypa, zmęczenie i nocne pocenie. Jeśli tylko podejrzewasz, że możesz być nosicielem wirusa HIV - zrób test na HIV - za darmo i anonimowo w jednym z punktów konsultacyjnych.

Spis treści

1. Objawy HIV
2. Mapa zakażeń HIV w Polsce
3. Zakażenia HIV, zachorowania na AIDS i zgony chorych na AIDS w latach 1986-2017
4. Czy problem wirusa HIV może dotyczyć i ciebie?
5. Przygodny seks - tylko z prezerwatywą!
6. HIV to nie wyrok, jest skuteczne leczenie

HIV (ang. human immunodeficiency virus) to ludzki wirus niedoboru odporności z rodzaju lentiwirusów. Wirusem HIV można zarazić się uprawiając seks bez zabezpieczenia (czyli bez prezerwatywy), korzystając z igły osoby zarażonej, czy w czasie porodu, jeśli matka jest nosicielką wirusa HIV oraz karmienia piersią.

Po przedostaniu się do organizmu człowieka wirus łączy się z komórkami, które mają receptory wychwytujące go i ułatwiające przedostanie się do komórki (najwięcej tych receptorów mają limfocyty T, związane z systemem immunologicznym). Wirus zaczyna się tu intensywnie namnażać, a układ odpornościowy mimo prób walki z wirusem – przegrywa.

Objawy HIV

Konsekwencją przegranej walki z wirusem jest spadek limfocytów w organizmie i znaczne obniżenie odporności, co pozwala na rozwinięcie się AIDS. Od momentu zakażenia wirusem HIV do powstania pełnoobjawowego AIDS mija przeciętnie 10-12 lat.

Problem HIV dotyczy coraz większej grupy pań. Już co piąta osoba żyjąca w naszym kraju z HIV to kobieta. Niestety, wśród pań odsetek nierozpoznanych zakażeń może być znacząco wyższy.

Po przedostaniu się wirusa do krwi następuje okres ok. 1.5 miesiąca inkubacji. Po którym występuje okres ostrych objawów przypominających grypę, dodatkowo może pojawić się wysypka na twarzy i zmiany w śluzówce jamy ustnej. Ostry okres przechodzi w fazę utajenia nosicielstwa HIV, który może trwać nawet do kilku lat (ale bywa, że trwa tylko kilka miesięcy).

Po okresie bezobjawowym pojawiają się typowe objawy kliniczne zarażenia czyli powiększenie węzłów chłonnych, osłabienie, nocne pocenie. Chory może mieć półpasiec czy grzybicę jamy ustnej.

Jeśli wirus rozwinie się w AIDS - chory będzie przechodził ciężkie zakażenia (spowodowane drobnoustrojami, które dla zdrowego człowieka są niegroźne) m.in.

• pierwotniakowe (toksoplazmoza, wodnista biegunka, zapalenie płuc wymagające hospitalizacji),
• grzybicze (choroby układy pokarmowego, zapalenie płuc i ciężkie zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu)
• wirusowe (zapalenie płuc, siatkówki, zakażenie wirusem opryszczki, półpasiec)
• bakteryjne (gruźlica)

Mapa zakażeń HIV w Polsce

Średnia roczna liczba nowo wykrywanych zakażeń HIV w latach 2013-2017, według województw. Dane wg stanu w dniu 10.08.2018 r.

Źródło: NIZP-PZH

Zakażenia HIV, zachorowania na AIDS i zgony chorych na AIDS w latach 1986-2017

Źródło: NIZP-PZH

Czy problem wirusa HIV może dotyczyć i ciebie?

W Polsce z roku na rok obserwuje się więcej przypadków zakażenia wirusem HIV. Najbardziej niepokojący jest fakt, że coraz więcej nosicieli pojawia się w grupie mężczyzn heteroseksualnych po 40 roku życia i dojrzałych kobiet,  którzy nie zdają sobie sprawy z zakażenia.

Specjaliści obserwują, że wiele pań, które dowiadują się o zakażeniu to kobiety, których dzieci opuściły już dom, a one po rozstaniu z mężami ponownie próbują sobie ułożyć życie.

W społeczeństwie panuje przekonanie, że HIV  dotyczy wyłącznie homoseksualistów i narkomanów, tymczasem w punktach konsultacyjnych z wynikiem pozytywnym przybywa mężczyzn po czterdziestym roku życia, często ustatkowanych, mających ułożone życie zawodowe, a bywa, że i rodzinne, którym przydarzyła się przygoda bądź uprawiają seks z przygodnymi partnerami/partnerkami.

Mężczyźni, deklarujący się jako heteroseksualni zgłaszają się na badania, kiedy choroba jest już w zaawansowanym stadium, kiedy pełna odbudowa układu immunologicznego nie jest już możliwa, a i organizm ze względu na wiek gorzej odpowiada na leczenie.

- Osoby heteroseksualne boją się pozytywnego wyniku. Poza tym wiele z nich wciąż wierzy, że HIV po prostu nie może ich dotyczyć, bo nie należą do grupy mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami, ani nie używają narkotyków. W rezultacie badają się dużo rzadziej niż osoby nieheteroseksualne. Dotyczy to zarówno mężczyzn, jak i kobiet – mówi prof. Zbigniew Izdebski, seksuolog i wiceprezes Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS.

- Kobiety w naszym kraju o tym, że żyją z HIV dowiadują się zwykle bardzo późno. Często dzieje się to przy okazji śmierci partnera, który umarł na AIDS nie wiedząc nawet, co mu dolega – mówi Joanna Gałaj ze Stowarzyszenia Wolontariuszy wobec AIDS Bądź z Nami.

Przygodny seks - tylko z prezerwatywą!

- Głównym źródłem zakażeń HIV jest seks bez prezerwatywy. Dotyczy to wszystkich, bo choć w statystykach ciągle dominują mężczyźni uprawiający seks z mężczyznami, to wiadomo, że liczba heteroseksualnych mężczyzn i kobiet żyjących z HIV systematycznie w Polsce rośnie i będzie rosła – uważa dr Magdalena Rosińska, epidemiolog z Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny.

Zakażenia HIV najczęściej wykrywa się dziś w Polsce u osób utrzymujących ryzykowne kontakty seksualne. Wbrew obiegowym opiniom mogą to być zarówno mężczyźni uprawiający seks z mężczyznami, jak i osoby heteroseksualne.

Przy czym o ile MSM (mężczyźni mający seks z mężczyznami) są zwykle świadomi ryzyka i częściej się badają, o tyle liczba osób heteroseksualnych, które wiedzą o tym, że są zakażone, jest wciąż alarmująco niska. Nieświadomie przekazują one wirusa innym lub umierają z powodu AIDS.

Sytuacja robi się coraz poważniejsza, bo liczba nowo wykrytych zakażeń szybko rośnie, co potwierdzają dane epidemiologiczne.

HIV to nie wyrok, jest skuteczne leczenie

- HIV już od dawna nie jest wyrokiem śmierci. Dzięki nowym terapiom można z nim długo i w miarę komfortowo żyć. Ale trzeba się badać, a potem leczyć. Człowiek, który nie wie, że ma HIV, najpewniej sam przedwcześnie umrze, a wcześniej może skrzywdzić kogoś innego. Dlatego tak ważna jest edukacja. O zagrożeniu HIV trzeba mówić, a u nas ostatnio mówi się o tym za mało – podkreśla prof. Anna Boroń Kaczmarska z Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego. 

- Wciąż za mało wiemy i nie doceniamy wiedzy o profilaktyce HIV. Szczególnie małą wagę przywiązujemy do edukowania w tym zakresie młodzieży. Ludzie muszą wiedzieć, które z zachowań są ryzykowne i co to znaczy. Muszą zacząć uważać i badać się, jeśli nie uważali. A jeśli dostaną wynik pozytywny, nie wpadać w panikę, tylko rozpocząć leczenie – potwierdza prof. Andrzej Gładysz z Akademii Medycznej we Wrocławiu.