Choroby odkleszczowe: borelioza, babeszjoza, bartonelloza, KZM i inne

Choroby odkleszczowe to nie tylko borelioza czy kleszczowe zapalenie mózgu. Lista chorób odkleszczowych jest znacznie dłuższa. Sprawdź, jakie choroby przenoszą kleszcze.

Choroby odkleszczowe to grupa chorób, które są przenoszone przez kleszcze. Najbardziej znanymi są borelioza, babeszjoza, bartonelloza, erlichioza. Jednak lista chorób odkleszczowych jest znacznie dłuższa. Większość z nich występuje na całym świecie, jednak niektóre diagnozuje się tylko w określonych krajach, np. w Stanach Zjednoczonych.

Spis treści

1. Choroby odkleszczowe: borelioza
2. Choroby odkleszczowe: bartonella
3. Choroby odkleszczowe: anaplazmoza granulocytarna
4. Choroby odkleszczowe: babeszjoza
5. Choroby odkleszczowe: kleszczowe zapalenie mózgu
6. Choroby odkleszczowe - tularemia
7. Choroby odkleszczowe - gorączka Q
8. Neoerlichioza - nowa choroba odkleszczowa
9. Inne choroby odkleszczowe

Choroby odkleszczowe: borelioza

Borelioza (Lyme borreliosos, Lyme disease) jest chorobą wywołaną przez krętki z rodzaju Borrelia burgdorferi, afzelii i garinii przenoszone przez kleszcze Ixodes. Do zakażenia może dojść nie tylko podczas ukąszenia przez kleszcza, lecz także przez wtarcie znajdującego się na skórze kału kleszcza w zranione miejsce lub przez rozgniecenie kleszcza i wtarcie jego treści w zranioną skórę.

Choroby odkleszczowe: bartonella

Bartonelloza jest wywoływana przez dwa patogeny - Bartonella henselae i Bartonella quintana. Można się nią zarazić nie tylko w po ukąszeniu przez kleszcza, lecz także inne stawonogi żywiące się krwią.

Choroby odkleszczowe: anaplazmoza granulocytarna

Anaplazmoza granulocytarna (dawniej erlichioza) jest wywoływana przez patogen Anaplasma phagocytophilum. Choroba jest przenoszona zwłaszcza przez kleszcze z rodzaju Amblyomma i Ixodes. Najczęstszym wektorem zakażenia są nimfy, rzadziej dorosłe kleszcze. Do zakażenia człowieka dochodzi przez skórę, podczas żerowania kleszcza.

Choroby odkleszczowe: babeszjoza

Przyczyną babeszjozy (piroplazmozy) są bakterie Babesia divergens i Babesia microt. Znaczny procent osób chorych na babeszjozę zamieszkuje tereny o intensywnej hodowli krów. Do zakażenia dochodzi w wyniku ukąszenia przez zakażonego kleszcza. Babeszjoza może współistnieć z innymi chorobami odkleszczowymi. Ze względu na podobieństwo objawów ciężkiej postaci choroby do malarii, zwana jest "malarią północy".

Choroby odkleszczowe: kleszczowe zapalenie mózgu

Kleszczowe zapalenie mózgu (odkleszczowe zapalenie mózgu) to zespół neurologicznych komplikacji występujących po zakażeniu flawiwirusami przenoszonymi przez kleszcze.

Do zakażenia może dojść w wyniku ukąszenia przez zakażonego kleszcza (osobnika dorosłego, nimfę, niemal niewidoczną larwę) lub kontakt z jego zakażonymi płynami ustrojowymi. Choroba przenosi się także drogą pokarmową na skutek spożycia niepasteryzowanego mleka zakażonego zwierzęcia.

Czytaj też: Szczepionka na kleszczowe zapalenie mózgu

Choroby odkleszczowe - tularemia

Za tularemię odpowiada patogen Francisella tularensis. W Europie Centralnej nosicielami tej bakterii są kleszcze z rodzaju Dermacentor reticulatus i Ixodes ricinus. Rezerwuarem zarazka są małe gryzonie, myszy, szczury, wiewiórki, zające, króliki, lisy, zwierzęta domowe oraz stawonogi odżywiające się krwią.

Człowiek może się zarazić przez ukłucie zakażonych stawonogów np. kleszczy, poprzez kontakt bezpośredni (skóra, błony śluzowe), drogą pokarmową i wziewną.

Choroby odkleszczowe - gorączka Q

Gorączka Q to zakaźna i zaraźliwa choroba owiec i bydła wywoływana jest przez bakterię Coxiella burnetti. Do zakażenia u człowieka może dojść w wyniku nie tylko ukąszenia przez kleszcze, lecz także drogą pokarmową i oddechową (przez wdychanie aerozoli zawierających skażone cząstki kału, moczu lub mleka zwierząt). Do zakażenia, choć rzadko, może również dojść w wyniku kontaktu z chorym.

Osoby znajdujące się w grupie ryzyka zachorowania to hodowcy bydła, owiec, kóz, personel weterynaryjny i laboratoriów mikrobiologicznych, pracownicy rzeźni, mleczarni, przetwórni mięsa, pracownicy garbarni, handel skórami.

Kleszcze - jak uniknąć ukąszenia?

Neoerlichioza - nowa choroba odkleszczowa

W ciągu ostatnich lat w kilku krajach europejskich, np. w Szwecji, Niemczech, a także w Rosji, zidentyfikowano nowy patogen przenoszony przez kleszcze - Ixodes ricinus Candidatus jakim jest Neoehrlichia mikurensis, który wywołuje chorobę zwaną neoehrlichioza.

Pierwszy opis zachorowania na neoerlichiozę opublikowano w 2010 roku. Do tej pory na świecie opisano 23 przypadki, z czego 16 w Europie. Według naukowców z Sahlgrenska Academy, bakteria ta stanowi zagrożenie głównie dla chorych, którzy zażywają leki immunosupresyjne. Warto wiedzieć, że kleszcze Ixodes ricinus często występują także w Polsce.

Inne choroby odkleszczowe

Istnieje grupa chorób odkleszczowych, która jest przenoszona przez kleszcze występujące głównie w Ameryce Północnej (zwłaszcza w USA) i Azji, rzadziej w Europie.

• gorączka plamista Gór Skalistych - przyczyną jest bakteria Rickettsia ricketsii, przenoszona przez kleszcza drzewnego, psiego i inne. Występuje głównie na terenie USA
• dur powrotny - choroba wywoływana jest przez bakterię Borrelia recurrentis, która przenoszona jest przez kleszcze i wszy odzieżowe
• kleszczowa gorączka Kolorado - to choroba występująca głównie na terenie Stanów Zjednoczonych, która wywołana jest przez Colitvirus, a przenoszona przez kleszcza drzewnego

Czytaj też:

• Badania na boreliozę – jak wyglądają i jaka jest cena testów na boreliozę
• Groźne choroby przenoszone przez kleszcze
• Jak się chronić przed kleszczami? Skuteczne sposoby
• Jak usunąć kleszcza krok po kroku

Monika Majewska