Lek na odchudzanie może chronić wzrok. „Szansa na przetrwanie komórek wzrosła dwukrotnie”

Życie z cukrzycą to nieustanna czujność, także w kwestii ochrony przed powikłaniami, także tymi dotyczącymi wzroku. Wiele nadziei budzi substancja stosowana w popularnych terapiach otyłości i cukrzycy. Wykazuje ona zaskakujący potencjał ochronny dla oczu. Pełen obraz jej działania jest jednak bardziej skomplikowany i ujawnia pewne ryzyko.

• Badania laboratoryjne ujawniają, że semaglutyd może aż pięciokrotnie zmniejszać ryzyko śmierci komórek siatkówki.
• Analiza 78 badań z udziałem ponad 73 tysięcy osób potwierdza ogólne bezpieczeństwo leku dla wzroku.
• Równocześnie stosowanie leków z grupy GLP-1 wiąże się z bardzo rzadkim, ale poważnym ryzykiem nagłej utraty wzroku. Także Europejska Agencja Leków wskazuje na niedokrwienną neuropatię nerwu wzrokowego jako rzadki skutek uboczny.
• U ponad 90% osób z cukrzycą typu 1 w ciągu 20 lat choroby rozwijają się powikłania związane ze wzrokiem.
• W Polsce co roku diagnozuje się ponad 310 tysięcy przypadków retinopatii cukrzycowej.

Leki na odchudzanie a wzrok. Jak mogą chronić oczy?

Życie z cukrzycą to codzienna dbałość o zdrowie, ale często towarzyszy mu również niepokój o przyszłość, zwłaszcza o możliwe powikłania. Jednym z najpoważniejszych jest retinopatia cukrzycowa, która może prowadzić do utraty wzroku.

Jak informuje serwis Medical News Today, nowe światło na ten problem rzucają badania nad semaglutydem, substancją znaną wielu osobom z popularnych leków stosowanych w leczeniu cukrzycy oraz otyłości. Wyniki opublikowane na łamach czasopisma „Pharmaceutics” sugerują, że może on chronić oczy przed uszkodzeniami.

To ważna informacja, ponieważ retinopatia cukrzycowa dotyka niemal 40% wszystkich osób z cukrzycą, a medycyna wciąż poszukuje na nią skutecznego lekarstwa.

Naukowcy, chcąc zrozumieć, jak semaglutyd może działać, przeprowadzili bardzo dokładne badania w warunkach laboratoryjnych. Stworzyli środowisko podobne do tego, jakie panuje w organizmie osoby z wysokim poziomem cukru, gdzie komórki są narażone na ciągły atak. Okazało się, że komórki siatkówki, którym podano semaglutyd, miały dwa razy większe szanse na przetrwanie.

Poziom apoptozy (czyli zaprogramowanej śmierci komórek, przypominającej mechanizm samozniszczenia) spadł w nich z około 50% do zaledwie 10%. Co więcej, lek ograniczył produkcję szkodliwych wolnych rodników (agresywnych cząsteczek, które niszczą komórki od środka) z niemal 90% do około 10%, jednocześnie pobudzając geny do tworzenia naturalnych antyoksydantów chroniących komórki.

Semaglutyd a zdrowie oczu: kiedy chroni, a kiedy stwarza ryzyko?

Obiecujące wyniki z laboratorium to jedno, ale kluczowe jest sprawdzenie, jak lek działa u dużej liczby pacjentów. Największa dostępna meta-analiza, opublikowana w serwisie PubMed, przynosi uspokajające wieści. Po przeanalizowaniu danych 78 badań z udziałem ponad 73 tysięcy osób stwierdzono, że semaglutyd nie zwiększa ogólnego ryzyka problemów ze wzrokiem.

Co więcej, inne analizy zdają się potwierdzać jego ochronny potencjał. Badanie opisane w czasopiśmie „Diabetes, Obesity and Metabolism” wykazało, że semaglutyd może spowalniać rozwój retinopatii poprzez poprawę stanu naczyń krwionośnych w oku i zmniejszenie stresu oksydacyjnego (stanu, w którym szkodliwe cząsteczki niszczą zdrowe komórki).

Jednak pełen obraz wymaga uwzględnienia również potencjalnych zagrożeń. Jak potwierdziła Europejska Agencja Leków (EMA), bardzo rzadkim skutkiem ubocznym leków z grupy GLP-1 (do której należy semaglutyd) może być niedokrwienna neuropatia nerwu wzrokowego, znana jako NAION. Jest to poważny stan, który może prowadzić do nagłej utraty wzroku.

Ryzyko jego wystąpienia szacuje się na około 1 przypadek na 10 000 osób stosujących lek. Z kolei badanie, którego wyniki ukazały się w „JAMA Ophthalmology”, wskazało na podwyższone ryzyko NAION u pacjentów z cukrzycą oraz z nadwagą przyjmujących semaglutyd. Pokazuje to, jak ważne jest, aby podchodzić do każdej terapii z uwagą i pod stałą kontrolą lekarza, który pomoże ocenić indywidualne korzyści i ryzyko.

Cukrzyca to ciche zagrożenie dla wzroku. Co mówią liczby?

Nowe odkrycia naukowe mają szczególne znaczenie, gdy spojrzymy na sytuację w naszym kraju. Według danych portalu Diabetyk.org.pl, w Polsce na cukrzycę choruje około 3 miliony osób, a kolejne 6 milionów ma stan przedcukrzycowy (czyli stan alarmowy, gdy poziom cukru jest już podwyższony, ale nie na tyle, by zdiagnozować chorobę).

Oznacza to, że miliony Polaków znajdują się w grupie ryzyka rozwoju powikłań związanych ze wzrokiem. Analiza Narodowego Funduszu Zdrowia, opublikowana w „Archives of Medical Science”, pokazuje skalę problemu: tylko w jednym roku w Polsce zdiagnozowano ponad 310 tysięcy przypadków retinopatii cukrzycowej, z czego ponad połowę chorych stanowiły kobiety.

Statystyki dla Polski pokazują, że retinopatia cukrzycowa dotyka średnio co piątą osobę z cukrzycą typu 1 i niemal co dziesiątą z typem 2. Perspektywa długoterminowa jest jeszcze bardziej wymagająca. Jak podaje „Archiwum Medycyny Śmiertelności”, w ciągu pierwszych 20 lat choroby powikłania oczne rozwijają się u ponad 90% pacjentów z cukrzycą typu 1 i u ponad 60% z typem 2.

Obecnie w Polsce w leczeniu wczesnych stadiów choroby stosuje się sulodeksyd, jednak poszukiwanie nowych, skuteczniejszych terapii jest niezwykle ważne. Choć badania nad semaglutydem w kontekście ochrony wzroku są na wczesnym etapie, dają nadzieję, że w przyszłości pojawią się nowe możliwości, by jeszcze lepiej chronić wzrok osób żyjących z cukrzycą.

Zobacz galerię: Choroby, które kradną wzrok

Zobacz galerię 5 zdjęć