Cewnikowanie serca - na czym polega badanie za pomocą cewnika naczyniowego?
Cewnikowanie serca to badanie kardiologiczne, którego celem jest ocena kondycji serca. Pozwala m. in. na bezpośredni pomiar ciśnienia w jamach serca i w wychodzących z niego dużych naczyniach krwionośnych. Jest to badanie konieczne np. przed skomplikowanymi zabiegami kardiochirurgicznymi. Na czym polega cewnikowanie serca? Jak wygląda przygotowanie pacjenta do badania? Jakie są powikłania po cewnikowaniu serca?
![Cewnikowanie serca](https://cdn.galleries.smcloud.net/t/galleries/gf-hphn-CZCM-tEkv_cewnikowanie-serca-664x442.jpg)
Spis treści
- Cewnikowanie serca - wskazania
- Cewnikowanie serca - jak wygląda przygotowanie pacjenta?
- Cewnikowanie serca - przebieg
- Cewnikowanie serca - powikłania po zabiegu
Cewnikowanie serca to badanie kardiologiczne, które przeprowadza się za pomocą cewnika naczyniowego (żylnego lub tętniczego). Ta metoda diagnostyczna umożliwia bezpośredni pomiar ciśnienia panującego w różnych jamach serca i wychodzących z niego dużych naczyniach, jak również określenie stopnia wysycenia krwi tlenem.
Cewnikowanie serca - wskazania
Cewnikowanie serca wykonuje się w celu oceny frakcji wyrzutowej, czyli objętość krwi, która została wyrzucona do aorty w czasie skurczu serca, oraz objętości skurczowej i rozkurczowej serca, tj.:
- objętości końcoworozkurczowej – czyli objętości krwi, która pozostaje w komorze tuż przed skurczem
- końcowoskurczowej – czyli objętości krwi, która pozostaje w komorze po skurczu
Tego typu informacje są niezbędne, gdy pojawiają się wątpliwości diagnostyczne w przypadku niektórych wad wrodzonych serca lub w sytuacji, gdy należy określić stopień zaawansowania wady serca (np. wady zastawki mitralnej i aortalnej). Zabieg kardiologiczny lub operacja kardiochirurgiczna również wymagają wcześniejszego przeprowadzenia cewnikowania serca, ponieważ badanie dostarcza informacje o ewentualnych zaburzeniach pracy serca, nieprawidłowości budowy serca, jak również tętniakach, skrzeplinach. Cewnikowanie serca wykonuje się także przy tętniczym nadciśnieniu płucnym.
Cewnikowanie serca - jak wygląda przygotowanie pacjenta?
Przed cewnikowaniem serca, należy wykonać kilka podstawowych badań: EKG, RTG serca i klatki piersiowej oraz badanie echokardiograficzne. Zalecana jest także wizyta kontrolna u stomatologa. Wskazane jest także wygolenie pachwin.
Bezpośrednio przed badaniem podaje się znieczulenie miejscowe i środek uspokajający. Gdy pacjentem jest dziecko, wykonuje się znieczulenie ogólne. Przed badaniem należy się rozebrać. Następnie pacjent kładzie się na specjalnym stole i jest przykrywany prześcieradłem chirurgicznym.
Cewnikowanie serca - przebieg
Podczas badania, które trwa kilkadziesiąt minut, pacjent leży na wznak. W przypadku cewnikowania jam "lewego serca" badanie polega na przezskórnym nakłuciu tętnicy udowej (stąd konieczność depilacji pachwin) i wprowadzeniu tzw. cewnika tętniczego do aorty, który następnie jest przesuwany w świetle naczynia poprzez zastawkę aortalną do lewej komory serca i dużych naczyń. W celu dostania się do prawej komory serca nakłuwa się żyłę i przesuwa się tzw. cewnik żylny przez naczynia żylne w kierunku prawego przedsionka, serca i tętnicy płucnej.
Ruchy cewnika w naczyniach i jamach serca są widoczne na ekranie monitora. Aby ocenić czy cewnik znajduje się we właściwym miejscu podaje się kontrast a następnie przez ciało badanego przepuszcza się wiązkę promieni rentgenowskich. Zwykle na koniec badania podawany jest kontrast (środek cieniujący) do jam serca, który daje uczucie ciepła rozchodzącego się po całym ciele.
W trakcie trwania badania należy zgłaszać wszelkie nagłe, nawet najlżejsze, dolegliwości (np. ból w klatce piersiowej, duszność, uczucie ciepła).
Po zakończonym badaniu usuwa się koszulkę naczyniową, a w miejsce wkłucia zakłada się opaskę uciskową, który można zdjąć po kilku, a najlepiej kilkunastu godzinach.
Po skończonym badaniu przez kilkanaście godzin pacjent musi leżeć nieruchomo, dlatego odwożony jest na oddział szpitalny. Niewskazane jest spożywanie przez ten czas posiłków.
Wynik badania przekazywany jest w formie opisu, do którego dołącza się niekiedy klisze rentgenowskie lub taśmy video.
O czym należy poinformować lekarza przed cewnikowaniem serca?
Przed cewnikowaniem serca należy poinformować wykonującego badanie o
- skłonności do krwawień (np. skaza krwotoczna)
- uczuleniu na środki kontrastowe
- ciąży
- przyjmowanych lekach (szczególnie tych, które mogą obniżać krzepnięcie krwi)
Cewnikowanie serca - powikłania po zabiegu
Najczęstszym powikłaniem po cewnikowaniu serca jest krwiak w miejscu wprowadzenia cewnika.
Możliwa jest również reakcja alergiczna na środek cieniujący, pod postacią zmian skórnych, która szybko mija. mogą pojawić się wymioty, nudności i bóle głowy, które szybko mijają.
Na liście bardzo rzadkich powikłań znajdują się: przebicie mięśnia sercowego przez cewnik, nagłe zamknięcie naczynia, zawał mięśnia sercowego, uszkodzenie ściany naczynia, zakażenie, wywołanie zaburzeń rytmu i przewodzenia.
Porady eksperta