Podświadomość: czym jest i jak działa?
Podświadomość interesuje nie tylko psychologów, specjalistów rozwoju osobistego, ale i... marketingowców. Na co dzień nie uświadamiamy sobie jej istnienia, a i tak podświadomość – w znaczący sposób – wpływa na to, jak się zachowujemy i jak funkcjonujemy. Przeczytaj więc, czym jest podświadomość i czy istnieją jakieś sposoby na to, aby do niej dotrzeć lub aby ją... modyfikować? Dowiedz się również, jak działa podświadomość.
Spis treści
- Czym jest podświadomość?
- Jak działa podświadomość?
- Jak wpłynąć na podświadomość?
- Po co wpływać na podświadomość?
Podświadomość nie jest terminem, który niedawno zagościł w języku psychologii - wprowadzony on został do użycia w XX wieku przez francuskiego psychologa Pierre'a Janeta. Zagadnieniem tym zajmowała się również inna postać, która wniosła wiele dla rozwoju psychologii - mowa tutaj o Carlu Jungu.
Podświadomość często stawiamy w opozycji do świadomości. Świadomością nazywana jest zdolność do zdawania sobie sprawy z istnienia bodźców zewnętrznych (pochodzących z otaczającego nas świata) oraz bodźców wewnętrznych (zlokalizowanych niejako we wnętrzu organizmu, do takich zjawisk zaliczyć można np. myślenie). Oprócz tego dzięki świadomości mamy możliwość reagowania na wspominane wyżej bodźce. Z terminem świadomość najbardziej kojarzone są takie problemy, jak śpiączka czy przymglenie świadomości, stanowiące różne formy zaburzeń świadomości. Innym z kolei terminem, który również związany jest ze świadomością, jest właśnie podświadomość. Czymże ta podświadomość jest i dlaczego budzi ona takie zainteresowanie, że na jej temat powstają nawet książki?
Czym jest podświadomość?
Jednej uniwersalnej definicji podświadomości najprawdopodobniej nie ma. Najprościej jednak można ją określić jako część ludzkiej psychiki, w której zgromadzone są treści nieuświadamiane sobie w danej chwili przez człowieka. Podświadomość można w takim przypadku traktować jako swoisty magazyn, w którym ulokowane są rozmaite doświadczane w całym życiu emocje i wspomnienia. Funkcjonuje ona w nierozerwalny sposób razem ze świadomością – świadomość pozwala nam bowiem podejmować różnorodne decyzje czy myśleć o tym, o czym chcemy w danej chwili. Podświadomość z kolei – całkowicie bez naszej wiedzy – wpływa w tym czasie na nasze zachowanie. Przykładowo: stykamy się z sytuacją całkowicie nową, taką jak chociażby opieka nad nowo narodzonym dzieckiem. Świadomość sprawia, że wiemy, iż z maluchem trzeba postępować ostrożnie i delikatnie. Podświadomość w tym czasie może sprawiać, że taka sytuacja doprowadzi do pojawienia się u nas lęku – to obecne właśnie w niej wspomnienia, związane z nowymi sytuacjami i doświadczonymi podczas nich porażkami, prowadzi do pojawiania się takich uczuć.
Jak działa podświadomość?
O podświadomości zdecydowanie nie można powiedzieć, jakoby była ona obiektywna. Znajdujące się w niej treści po prostu są: jeżeli jakieś wspomnienie trafi do podświadomości jako złe, to takie właśnie w niej będzie. Podświadomość, według zajmujących się tym zagadnieniem specjalistów, w niebagatelny sposób wpływa na nasze życie. Aby to zobrazować, posłużyć się można bardzo prostym przykładem. Niejeden z nas marzy o udanej karierze i związanej z tym dobrej kondycji finansowej. Jeżeli w podświadomości głęboko zakorzenione jest jednak w nas przekonanie, że nie uda nam się nic osiągnąć, to najprawdopodobniej... rzeczywiście nic nie osiągniemy.
Podświadomość można również traktować jako swego rodzaju programator ludzkiego umysłu. Popularne jest powiedzenie, że człowiek uczy się na błędach. O jego słuszności prawdopodobnie nie trzeba nikogo przekonywać, warto jednak dodać, że wszelkie wspomnienia – również te nieprzyjemne i związane z popełnianiem błędów – trafiają właśnie do podświadomości. Rolą podświadomości jest w tym wypadku kierowanie naszymi poczynaniami w taki sposób, aby unikać zdarzeń, które w przeszłości wiązały się z nieprzyjemnymi konsekwencjami. Możemy przecież sobie w najmniejszym stopniu nie zdawać sprawy z tego, że w dorosłym życiu unikamy np. jakiegoś zapachu ze względu na to, że w dzieciństwie przeżyliśmy jakieś nieprzyjemne wydarzenie, podczas którego wyczuwalny był dokładnie taki sam aromat.
Jak wpłynąć na podświadomość?
Do podświadomości dotrzeć nie jest łatwo – w końcu już według samej definicji jest to część umysłu, której istnienia sobie nie uświadamiamy. Istnieją jednak pewne metody pracy nad podświadomością, dzięki którym poziom ludzkiego funkcjonowania miałby ulegać znacznej poprawie. W tym przypadku duże znaczenie ma przede wszystkim technika znana jako afirmacja. Specjaliści zajmujący się podświadomością przekonują, że wielokrotnie powtarzane przez nas treści – w postaci np. sentencji "jestem w stanie podołać temu wyzwaniu i osiągnę sukces" - trafiają w końcu do podświadomości i sprawiają, że ostatecznie... rzeczywiście osiągniemy oczekiwane rezultaty.
Aby uzyskać dostęp do nieuświadamianej części naszego umysłu, skorzystać można również z hipnozy. Nierzadko ta metoda terapeutyczna podlega krytyce, jednakże rzeczywiście podczas seansu hipnozy możliwe jest uzyskanie wglądu do podświadomości pacjenta. Od człowieka będącego w tym odmiennym stanie świadomości terapeuta może uzyskać wiele informacji, które znajdują się w jego podświadomości – okazuje się bowiem, że np. od ludzi w podeszłym wieku podczas hipnozy można uzyskać informacje dotyczące nawet najwcześniejszych lat ich dzieciństwa.
Po co wpływać na podświadomość?
Otóż według niektórych teorii znajdujące się w niej treści – szczególnie te o nieprzyjemnym charakterze – mogą być źródłem występowania u pacjentów różnych zaburzeń psychicznych, m.in. zaburzeń lękowych. Odnalezienie takowych treści w podświadomości może stać się podłożem do późniejszego przeprowadzenia odpowiedniej psychoterapii, której celem będzie niejako przepracowanie takich trudnych dla pacjentów zdarzeń z ich przeszłości.
Podświadomością interesują się dość często również ludzie, dla których ważny jest rozwój osobisty. Na ten temat powstają nawet całe książki – jedną z popularniejszych jest "Potęga podświadomości" autorstwa Josepha Murphy'ego.
O tym, że podświadomość wpływa na nasze zachowania, przekonać może również to, że interesują się nią... specjaliści od marketingu. Otóż okazuje się bowiem, że odpowiednie ułożenie towarów na sklepowej półce wpływa na to, co dokładnie kupimy – o tym, jak lokować sprzedawane produkty, decydują z kolei analizy dotyczące podświadomości. Można to w zasadzie traktować jako pewną manipulację naszymi zachowaniami i z tego właśnie względu warto zainteresować się podświadomością – choć nie możemy sobie w pełni uświadomić jej istnienia, to jednak na naszą podświadomość możemy wpływać. Co więcej – możemy wpływać na nią tak, aby nasze codzienne funkcjonowanie było po prostu coraz lepsze.
