Twój mózg się gubi, gdy to robisz. Niektórzy są do tego szczególne skłonni

Mózg nadal jest organem, który skrywa wiele zagadek przed naukowcami z całego świata. Jedną z nich badali polscy eksperci. Dwaj specjaliści postanowili sprawdzić, jak pracuje mózg w czasie niekontrolowanego błądzenia myślami tzw. mind wandering.

Dwóch polskich badaczy na tapet wzięło tendencję do niekontrolowanego błądzenia myślami u osób zdrowych. Naukowcy badali stan, w którym człowiek zanurza się myślami, np. gdy snuje plany lub wspomina jakieś wydarzenia.

W głowie ci niebieskie migdały? To dzieje się wtedy z twoim mózgiem

Okazuje się, że gdy myślimy o niebieskich migdałach, mózg czuje się zagubiony. - Podczas mind wanderingu nie ma mocnej kontroli nad treściami. Uważa się, że to stan związany z twórczością czy wpadaniem na oryginalne pomysły – podkreślił kierownik badania dr hab. Paweł Krukow, kierownik interdyscyplinarnego Zakładu Neuropsychiatrii Klinicznej UM w Lublinie.

Jak zaznacza ekspert, błądzenie w myślach jest zjawiskiem zarówno pozytywnym, jak i pożądanym w wielu sytuacjach, np. gdy chcemy zrelaksować się po ciężkim dniu. Problem pojawia się, gdy osoba, nie jest w stanie w pełni kontrolować swoich myślowych podróży, np. w sytuacji wymagającej od niej wzmożonej uwagi.

Jako przykład dr hab. Krukow wskazuje studenta, który zamiast słuchać skomplikowanego wykładu, odpływa w myślach.

- Badania wskazują, że taki mind wandering to cecha bardziej charakterystyczna dla osób z zaburzeniami uwagi, między innymi z ADHD, jest więc elementem szerszych zaburzeń poznawczych. Ale naukowców nurtuje, czy samo niekontrolowane odpływanie myślami też wymaga terapii – dodał specjalista.

Ekspert podkreśla, że nie ma człowieka, który potrafiłby utrzymywać uwagę na tym samym poziomie przez cały czas. - Skupienie to sinusoida. W tych zmianach sinusoida ta może mieć jednak niekorzystne dla nas proporcje – zaznaczył.

"Chcemy działanie układu nerwowego oglądać jak na filmie"

Dr Krukow wyjaśnił, że zmiany między wspomnianymi funkcjami, mogą występować w nieodpowiednich momentach, czyli np. zbyt rzadko albo za często, dlatego wspólnie z dr. hab. Kamilem Jonakiem z Politechniki Lubelskiej chciał poznać dynamikę tych zmian.

Okazało się, że nadmiernie myślenie o niebieskich migdałach, wpływa na poziom synchronizacji w obrębie sieci neuronalnej, czyli default mode network - sieć stanu wyjściowego. Obszary tworzące tę sieć są ze sobą silnie zsynchronizowane, a kiedy uruchamia się jedna, pozostałe zachowują się podobnie.

Sieć stanu wyjściowego wiąże się z poczuciem ciągłości, tożsamości, ale również pamięcią autobiograficzną, tym co się dzieje, kiedy snujemy plany, przeżywamy subiektywne doświadczenia wewnętrzne itp. Z kolei nieco aktywniejsze obszary odpowiadający za skupienie na wykonywanych zadaniach, tworzą sieci neuronalne typu on-task.

Zwykle obie sieci są wobec się konkurencyjne, czyli gdy aktywna jest sieć "zadaniowa", zwykle wyłącza się sieć "błądząca" i odwrotnie. Jednak u osób z niekontrolowaną tendencją do błądzenia w myślach, ta przeciwstawność jest zaburzona. - Wydaje się, że mózg jest zagubiony; nie wie, co przetwarza - czy ma przetwarzać zadanie, czy też informacje od wewnątrz – wyjaśnia dr Krukow.

- Chcemy poszerzyć wiedzą odnośnie tego, jak psychika i funkcjonowanie mózgu przedstawia się w postaci narracji rozłożonej w czasie. Życie składa się z dziania się, a nie tylko z pojedynczych momentów. Badania skupiały się dotąd zwłaszcza na tym, by uzyskać nieruchomy obraz tego, co robi mózg. A my chcemy działanie układu nerwowego oglądać jak na filmie – zakańcza neuropsycholog.

Patrycja Pupiec