139 proc. podwyżki. UE znowu szykuje się na palaczy. Lepiej rzuć, nim zbankrutujesz
Akcyza to nie koniec. Według doniesień portalu EURACTIV.com, wkrótce czeka nas gigantyczny skok cen produktów nikotynowych. Po kieszeni dostaną osoby palące tradycyjne papierosy, ale też sięgające po e-papierosy, cygara czy woreczki z nikotyną. Ile w tym wszystkim troski o zdrowie, ile polityki? Odpowiedź nie jest jednoznaczna.
Palenie tytoniu pozostaje jedną z głównych przyczyn przedwczesnej śmierci w Unii Europejskiej, odpowiadając za około 700 000 zgonów rocznie. W obliczu tego przerażającego faktu, a także wciąż rosnącej popularności alternatywnych wyrobów tytoniowych, takich jak e-papierosy i podgrzewacze tytoniu, Komisja Europejska przygotowuje gruntowną reformę systemu opodatkowania wyrobów tytoniowych.
Jak donosi EURACTIV.com, w oparciu o wewnętrzne dokumenty unijne, proponowane zmiany, oparte na dyrektywie Tobacco Excise Tax Directive (TED), mogą wywołać prawdziwą rewolucję na rynku tytoniowym, radykalnie zmieniając ceny i dostępność tych produktów.
EURACTIV.com to niezależny portal informacyjny zajmujący się polityką europejską. Skupia się na analizie i opisywaniu polityki Unii Europejskiej, jej państw członkowskich, krajów sąsiedzkich oraz globalnych partnerów zagranicznych, poruszając najważniejsze tematy polityczne i społeczne.
Wyroby tytoniowe - taką podwyżkę podatków rozważa KE
Komisja Europejska rozważa wprowadzenie dotkliwych podwyżek podatków na wyroby tytoniowe, w tym papierosy, tytoń do palenia i e-papierosy.
Z wewnętrznych dokumentów KE, do których dotarł portal EURACTIV.com, wynika, że rozważane są następujące scenariusze podwyżek podatków:
- papierosy: wzrost o 139%, z obecnych 90 euro za 1000 sztuk do 215 euro za 1000 sztuk
- tytoń do palenia: jeszcze większa podwyżka o 258%, z 60 euro za kilogram do 215 euro za kilogram
- cygara i cygaretki: absolutny rekord – wzrost o 1090%, z 12 euro za 1000 sztuk lub kilogram do 143 euro za 1000 sztuk lub kilogram
- tytoń do fajki wodnej: podatek niższy niż na papierosy, wynoszący 107 euro za kilogram
- saszetki nikotynowe: 143 euro za kilogram
- e-papierosy: opodatkowanie uzależnione od zawartości nikotyny – 0,36 euro za mililitr płynu z zawartością powyżej 15 mg nikotyny/ml oraz 0,12 euro za mililitr płynu z niższą zawartością nikotyny
- podgrzewacze tytoniu: Bardziej umiarkowane podwyżki – 108 euro za 1000 sztuk lub 155 euro za kilogram.
Podwyżka podatków. Jak to przełoży się na ceny papierosów i innych wyrobów?
Wzrost podatków przełoży się oczywiście na ceny detaliczne wyrobów tytoniowych. EURACTIV.com szacuje, że w Luksemburgu, kraju o wysokiej sile nabywczej, paczka papierosów może podrożeć o 60% (3,5 euro).
W krajach o niższej sile nabywczej wzrost będzie mniejszy, ale nadal znaczący – np. o 2 euro w Grecji (+50%) i 2,6 euro w Bułgarii (+80%). Podobnych wzrostów trzeba spodziewać się w Polsce.
Warto jednak pamiętać, że ostateczny wpływ na ceny będzie zależał od decyzji poszczególnych państw członkowskich, które zachowują pewną swobodę w ustalaniu stawek podatkowych.
Zważywszy na to, jak ogromnym problemem w naszym kraju jest rak płuca, nie ma co liczyć na wyjątkową pobłażliwość wobec palaczy. Z drugiej strony opieszałość we wprowadzaniu uregulowań dotyczących e-papierosów może sugerować, że nikomu nie zależy tak do końca na drastycznym spadku sprzedaży wyrobów nikotynowych.
6 chorób, które rujnują płuca
Polityczny spór o tytoń w Europie
Proponowane podwyżki podatków wywołały burzliwą dyskusję wśród państw członkowskich UE. Zwolennicy, na czele z Francją i Holandią, argumentują, że wyższe podatki skutecznie zniechęcą do palenia, ratując życie i zmniejszając obciążenie dla systemów opieki zdrowotnej.
Podkreślają również, że alternatywne wyroby tytoniowe, których długoterminowe skutki zdrowotne są wciąż nieznane, ale wiele już wskazuje na ich niszczycielską moc, powinny być opodatkowane na równi z tradycyjnymi papierosami.
Przeciwnicy, reprezentujący kraje o niższych stawkach podatkowych, ostrzegają, że radykalne podwyżki napędzą rynek, zwiększą inflację i doprowadzą do spadku wpływów budżetowych. Podnoszą również argument, że uderzą one przede wszystkim w osoby o niskich dochodach.
Co z polskim rynkiem?
Polska, jako jeden z krajów o stosunkowo wysokim odsetku palaczy, może szczególnie odczuć skutki proponowanych zmian. Wzrost cen papierosów może skłonić część palaczy do poszukiwania tańszych alternatyw, takich jak papierosy z przemytu lub nielegalne wyroby tytoniowe.
Z drugiej strony, wyższe ceny mogą również zmotywować niektórych palaczy do rzucenia nałogu lub przejścia na tańsze alternatywy, co niekoniecznie poprawi stan ich zdrowia.
E-papierosy – zdrowsze rozwiązanie?
E-papierosy, miały być "zdrowszym" i "czystszym" zastępstwem dla papierosów, a wątpliwości przybywa.
Rzeczywiście, nie zawierają substancji smolistych i innych szkodliwych produktów spalania, ale wciąż zawierają nikotynę, która jest silnie uzależniająca i może mieć negatywny wpływ na rozwój mózgu u młodzieży.
Ponadto, coraz więcej badań wskazuje na potencjalne zagrożenia związane z wdychaniem aerozolu z e-papierosów.
Naukowcy z Concordia University w Montrealu odkryli, że popularne substancje dodawane do płynów do wapowania, takie jak tokoferol (witamina E) i octan tokoferolu, mogą uszkadzać płuca. Po podgrzaniu i wdychaniu, te substancje osadzają się w surfaktancie, czyli substancji, która powleka powierzchnię pęcherzyków płucnych, zaburzając wymianę gazową i utrudniając oddychanie.
Co więcej, lekarze alarmują o przypadkach "popcornowych płuc" (zarostowego zapalenia oskrzelików) u osób używających e-papierosów. Choroba ta, spowodowana wdychaniem toksycznych oparów, prowadzi do stanów zapalnych i zwężenia oskrzelików, powodując duszności i trudności w oddychaniu. Leczenie może pomóc zatrzymać rozwój choroby, ale jej skutków nie można już cofnąć.
E-papierosy i zdrowie. Negatywne skutki o których już wiemy
E papierosy powodują:
- podrażnienie dróg oddechowych (kaszel, duszność, chrypka, pieczenie w gardle)
- zespół EVALI (ciężkie uszkodzenie płuc)
- upośledzenie funkcji nabłonka dróg oddechowych
- wzrost ciśnienia krwi i tętna
- stres oksydacyjny i stany zapalne (ryzyko miażdżycy)
- zaburzenia rytmu serca i ryzyko incydentów sercowych
- uzależnienie od nikotyny
- zaburzenia koncentracji i nastroju (szczególnie u młodzieży)
- negatywny wpływ na rozwój mózgu u nastolatków
- wyższe ryzyko sięgnięcia po tradycyjne papierosy
- wdychanie toksycznych substancji chemicznych (formaldehyd, akroleina, metale ciężkie)
- zanieczyszczenia z urządzeń (grzałki, elementy metalowe)
- negatywny wpływ na rozwój płodu w okresie ciąży.
Papierosy i reszta - kiedy te podwyżki
Proponowane zmiany w opodatkowaniu wyrobów tytoniowych to dopiero początek długiej i skomplikowanej drogi legislacyjnej. Ostateczna decyzja będzie wymagała jednomyślności wszystkich państw członkowskich UE, co w obliczu rozbieżnych interesów i opinii może okazać się trudne do osiągnięcia.
Niezależnie od ostatecznego kształtu regulacji, jedno jest pewne – rynek tytoniowy w Europie czeka rewolucja. Pytanie tylko, czy będzie to rewolucja na lepsze, która przyczyni się do poprawy zdrowia publicznego, czy też ryzykowna gra, która przyniesie więcej szkody niż pożytku.
Podcasty
Playlisty tematyczne
