Najnowsze badania wykazały, że osoby, które przyszły na świat po 1990 r. są bardziej narażone na rozwój nowotworu przed pięćdziesiątymi urodzinami, niż jakiekolwiek inne pokolenia. W części przypadków ryzyka nie można obniżyć, gdyż wpływ na rozwój nowotworu mogą mieć geny.
Wśród czynników ryzyka są jednak i takie, na które wpływ ma każdy z nas - to zachowania związane ze stylem życia. Jak dowodzą badania, wybory, których dokonujemy w okresie wczesnej dorosłości mogą mieć bowiem duży wpływ na ryzyko rozwoju nowotworu w późniejszym wieku. Jakie zmiany w stylu życia warto zatem wprowadzić?
1. Dbaj o dietę i o to, ile ważysz
Coraz więcej młodszych osób dorosłych choruje na nowotwory związane z nadwagą i otyłością, które zwiększają ryzyko aż 13 różnych nowotworów, w tym raka jelita grubego, raka piersi, raka trzustki czy macicy. Zbyt duża ilość tkanki tłuszczowej wywołuje przewlekły stan zapalny, który sprzyja nieprawidłowym podziałom komórek i w konsekwencji powstawaniu komórek nowotworowych.
Tkanka tłuszczowa produkuje również różne substancje, w tym hormony, których nadmiar może doprowadzić do powstania guzów (np. w piersiach czy w endometrium). Z kolei do wzrostu ryzyka rozwoju raka jelita grubego może oprócz otyłości przyczynić się również niewłaściwa dieta, np. oparta przede wszystkim na mięsie - czerwonym i przetworzonym.
2. Nie pal (również e-papierosów)
Dym tytoniowy związany jest z rozwojem kilkunastu rodzajów raka, w tym raka płuca, raka jamy ustnej i gardła, a także raka pęcherza moczowego i nerek. Z badań wynika, że dziewięciu na 10 palaczy zaczyna przygodę z nałogiem przed 25. rokiem życia.
Zagrożeniem są nie tylko papierosy tradycyjne, ale również fajki, ale też e-papierosy - długoterminowe efekty vapingu nie zostały dokładnie zbadane, dlatego wielu ekspertów zaleca, by używać e-papierosów tylko w celu pożegnania się z paleniem.
3. Ogranicz alkohol
To jedno z ważniejszych zaleceń - regularne picie alkoholu, nawet w umiarkowanej ilości, zwiększa bowiem ryzyko rozwoju raka wątroby, przełyku czy raka piersi (w tym ostatnim przypadku badania sugerują, ze regularne upijanie się podnosi to ryzyko aż o 50 proc.).
Prawdziwie zabójczą mieszanką jest też jednoczesne picie i palenie: jak dowiedziono, alkohol może bowiem nasilać rakotwórcze działanie dymu z papierosów.
4. Używaj kremu przeciwsłonecznego
Wśród osób poniżej 40-50 r. życia jednym z najczęstszych nowotworów jest rak skóry. Do jego rozwoju dochodzi za sprawą promieniowania słonecznego (również opalania w solarium). Eksperci od lat apelują więc, by przed wyjściem na dwór, zwłaszcza jeśli dzień jest słoneczny, pamiętać o nałożeniu kremu z filtrem przeciwsłonecznym. Ryzyko raka skóry zwiększa oparzenie słoneczne w młodym wieku - przed słońcem trzeba więc szczególnie chronić dzieci.
5. Zadbaj o bezpieczny seks
Seks bez zabezpieczeń zwiększa ryzyko zarażenia się wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), który może odpowiadać za rozwój kilku nowotworów, takich jak raka szyjki macicy, raka penisa, a także raka jamy ustnej i gardła. Uważa się, że rosnąca liczba tych nowotworów u młodych ludzi jest spowodowana właśnie zakażeniem HPV (w samej tylko Wielkiej Brytanii raka szyjki macicy najczęściej wykrywa się obecnie u kobiet w wieku 30-34 lat, rośnie również liczba przypadków raka jamy ustnej u młodych mężczyzn). Przed zakażeniem chroni prezerwatywa.
