Pięć rzeczy, które warto zrobić przed trzydziestką. Mogą ci pomóc uniknąć raka

Rak? Jaki rak? Większość 20-sto czy trzydziestolatków nie myśli o tym, że może kiedyś zachorować na nowotwór. Tymczasem statystyki są bezlitosne: choroby nowotworowe, które kiedyś dotyczyły głównie osób w średnim i starszym wieku, coraz częściej wykrywa się u osób młodych. Blisko połowie zachorowań można jednak zapobiec.

Najnowsze badania wykazały, że osoby, które przyszły na świat po 1990 r. są bardziej narażone na rozwój nowotworu przed pięćdziesiątymi urodzinami, niż jakiekolwiek inne pokolenia. W części przypadków ryzyka nie można obniżyć, gdyż wpływ na rozwój nowotworu mogą mieć geny.

Wśród czynników ryzyka są jednak i takie, na które wpływ ma każdy z nas - to zachowania związane ze stylem życia. Jak dowodzą badania, wybory, których dokonujemy w okresie wczesnej dorosłości mogą mieć bowiem duży wpływ na ryzyko rozwoju nowotworu w późniejszym wieku. Jakie zmiany w stylu życia warto zatem wprowadzić?

1. Dbaj o dietę i o to, ile ważysz

Coraz więcej młodszych osób dorosłych choruje na nowotwory związane z nadwagą i otyłością, które zwiększają ryzyko aż 13 różnych nowotworów, w tym raka jelita grubego, raka piersi, raka trzustki czy macicy. Zbyt duża ilość tkanki tłuszczowej wywołuje przewlekły stan zapalny, który sprzyja nieprawidłowym podziałom komórek i w konsekwencji powstawaniu komórek nowotworowych.

Tkanka tłuszczowa produkuje również różne substancje, w tym hormony, których nadmiar może doprowadzić do powstania guzów (np. w piersiach czy w endometrium). Z kolei do wzrostu ryzyka rozwoju raka jelita grubego może oprócz otyłości przyczynić się również niewłaściwa dieta, np. oparta przede wszystkim na mięsie - czerwonym i przetworzonym.

2. Nie pal (również e-papierosów)

Dym tytoniowy związany jest z rozwojem kilkunastu rodzajów raka, w tym raka płuca, raka jamy ustnej i gardła, a także raka pęcherza moczowego i nerek. Z badań wynika, że dziewięciu na 10 palaczy zaczyna przygodę z nałogiem przed 25. rokiem życia.

Zagrożeniem są nie tylko papierosy tradycyjne, ale również fajki, ale też e-papierosy - długoterminowe efekty vapingu nie zostały dokładnie zbadane, dlatego wielu ekspertów zaleca, by używać e-papierosów tylko w celu pożegnania się z paleniem.

3. Ogranicz alkohol

To jedno z ważniejszych zaleceń - regularne picie alkoholu, nawet w umiarkowanej ilości, zwiększa bowiem ryzyko rozwoju raka wątroby, przełyku czy raka piersi (w tym ostatnim przypadku badania sugerują, ze regularne upijanie się podnosi to ryzyko aż o 50 proc.).

Prawdziwie zabójczą mieszanką jest też jednoczesne picie i palenie: jak dowiedziono, alkohol może bowiem nasilać rakotwórcze działanie dymu z papierosów.

4. Używaj kremu przeciwsłonecznego

Wśród osób poniżej 40-50 r. życia jednym z najczęstszych nowotworów jest rak skóry. Do jego rozwoju dochodzi za sprawą promieniowania słonecznego (również opalania w solarium). Eksperci od lat apelują więc, by przed wyjściem na dwór, zwłaszcza jeśli dzień jest słoneczny, pamiętać o nałożeniu kremu z filtrem przeciwsłonecznym. Ryzyko raka skóry zwiększa oparzenie słoneczne w młodym wieku - przed słońcem trzeba więc szczególnie chronić dzieci.

5. Zadbaj o bezpieczny seks

Seks bez zabezpieczeń zwiększa ryzyko zarażenia się wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), który może odpowiadać za rozwój kilku nowotworów, takich jak raka szyjki macicy, raka penisa, a także raka jamy ustnej i gardła. Uważa się, że rosnąca liczba tych nowotworów u młodych ludzi jest spowodowana właśnie zakażeniem HPV (w samej tylko Wielkiej Brytanii raka szyjki macicy najczęściej wykrywa się obecnie u kobiet w wieku 30-34 lat, rośnie również liczba przypadków raka jamy ustnej u młodych mężczyzn). Przed zakażeniem chroni prezerwatywa.

Katarzyna Hubicz