Koniec z niekompetentnymi orzecznikami? Od 14 sierpnia ważne zmiany dla osób z niepełnosprawnościami
O tym, że o niepełnosprawności i jej stopniu u pacjenta z chorobą rzadką, problemem neurologicznym, kardiologicznym czy ortopedycznym, niejednokrotnie miał decydować specjalista medycyny estetycznej czy lekarz z wątpliwym doświadczeniem, od lat krążą legendy. Od 14 sierpnia koniec z tym. Wchodzą nowe przepisy.
- Od 14 sierpnia 2025 roku wchodzą w życie ważne zmiany w przepisach dotyczących orzekania o niepełnosprawności.
- Nowe regulacje zaostrzają kryteria dla członków komisji orzekających, aby zapewnić rzetelne i kompetentne oceny osobom z niepełnosprawnościami.
- Skład orzekający ma być dobierany indywidualnie do schorzenia, a dokumentacja medyczna przejdzie wstępną weryfikację, by uniknąć niespodzianek już na komisji.
- Czy te modyfikacje faktycznie mogą usprawnić proces i przyniosą poczucie większej sprawiedliwości osobom z niepełnosprawnościami?
Zmiany w orzekaniu o niepełnosprawności. Kogo spotkasz w komisji?
Od 14 sierpnia 2025 roku wchodzą w życie zmiany w przepisach dotyczących orzekania o niepełnosprawności. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiada, że celem jest usprawnienie i ujednolicenie całego procesu. Co konkretnie się zmieni?
Jedną z kluczowych zmian jest podniesienie wymagań dla osób wchodzących w skład komisji orzekających. Do tej pory zdarzało się, że o losach osób z poważnymi schorzeniami decydowali lekarze bez odpowiedniego doświadczenia lub specjalizacji. Nowy system precyzuje, kto w takiej komisji może zasiąść.
Kto będzie mógł być przewodniczącym komisji?
Przewodniczącym składu orzekającego może być lekarz specjalista, lekarz w trakcie specjalizacji (minimum 3. rok) lub lekarz z 5-letnim doświadczeniem zawodowym. Te same kryteria dotyczą pozostałych członków składu.
Nowelizacja doprecyzowuje, że przewodniczący musi posiadać tytuł specjalisty lub specjalizację co najmniej pierwszego stopnia. Dotyczy to również lekarza w trakcie szkolenia specjalizacyjnego, który ukończył moduł podstawowy lub jest na trzecim roku specjalizacji (w przypadku specjalizacji jednolitych).
W rozporządzeniu wymieniono konkretne dziedziny medycyny:
- choroby wewnętrzne,
- pediatria,
- ortopedia i traumatologia narządu ruchu,
- neurologia,
- psychiatria,
- okulistyka,
- otorynolaryngologia.
Lekarz z co najmniej 5-letnim stażem również może przewodniczyć komisji, ale do stażu nie jest wliczany staż podyplomowy, wykonywanie zawodu na podstawie warunkowego prawa wykonywania zawodu i wykonywanie zawodu na podstawie prawa wykonywania zawodu o ograniczonym zakresie.
Ważne świadczenia ZUS - komu przysługują
Weryfikacja dokumentacji przed posiedzeniem komisji
Kolejną zmianą jest obowiązkowa weryfikacja dokumentacji przez lekarza wyznaczonego przez przewodniczącego zespołu. Ma to zapobiec sytuacjom, w których orzeczenia wydawane są na podstawie niekompletnych lub niewystarczających dokumentów lub o potrzebie ich uzupełniania pacjent dowiaduje się dopiero podczas posiedzenia czy z uzasadnienia orzeczenia odmownego.
Nowelizacja paragrafu 33 precyzuje, że lekarz wyznaczony przez przewodniczącego zespołu dokona wstępnej weryfikacji dokumentacji pod kątem kompletności oraz konieczności uzupełnienia o dodatkowe badania potwierdzające rozpoznanie.
Skład orzekający dobierany indywidualnie?
Nowe przepisy zakładają, że skład orzekający będzie dobierany w zależności od schorzenia osoby ubiegającej się o orzeczenie. Oznacza to, że w komisji powinni zasiadać specjaliści z wiedzą i doświadczeniem w zakresie konkretnej choroby lub niepełnosprawności. Skład może być uzupełniony o dodatkowego lekarza z odpowiednim doświadczeniem klinicznym.
Lekarz przewodniczący składu orzekającego jest proponowany na podstawie rozpoznanego schorzenia pacjenta. Skład orzekający, powoływany spośród członków powiatowego lub wojewódzkiego zespołu, może być uzupełniony o dodatkowego lekarza, który może mieć istotny wpływ na wynik postępowania.
Tyle teoria...
Wprowadzenie nowych przepisów wywołuje różne reakcje. Z jednej strony, środowisko osób z niepełnosprawnościami pozytywnie ocenia zaostrzenie kryteriów dla członków komisji, żywiąc nadzieję, że już nie będą zdarzały się sytuacje, gdy oceny potrzeby wsparcia osoby z implantem ślimakowym i wadą serca dokonywał lekarz medycyny estetycznej czy internista, a kwestiami zdrowia psychicznego miał odpowiedzialnie zająć się ortopeda.
Z drugiej strony, pojawiają się obawy, czy faktycznie kompetentnych orzeczników wystarczy w kraju, gdzie nie ma się u kogo leczyć, a dobrzy specjaliści nie szukają pracy w komisjach.
Część osób podkreśla też, że często problemem jest nie tyle brak kwalifikacji, co niepełna wiedza na temat konsekwencji niepełnosprawności. Pod tym względem większe doświadczenie niejednokrotnie ma pielęgniarka niż lekarz z doktoratem.
Jak będzie, czas pokaże. Środowisko osób z niepełnosprawnościami czeka niecierpliwie na rozszerzenie listy chorób kwalifikujących do orzeczenia niepełnosprawności na stałe, faktycznej oceny potrzeby wsparcia i ograniczenia liczby komisji orzekających w sprawie różnych uprawnień wynikających z niepełnosprawności. Do tego jednak jeszcze droga kręta i daleka.
Podcasty
Playlisty tematyczne
