Działa na mózg jak narkotyk, szybko uzależnia. Wielu z nas je to codziennie

O tym, że forma żywienia ma duży wpływ na występowanie poszczególnych chorób, mówi się coraz więcej. Okazuje się jednak, że problem jest dużo bardziej dotkliwy, ponieważ pewien rodzaj jedzenia działa uzależniająco, przez co trudno z niego zrezygnować, a to wiąże się choćby z zapadaniem na nowotwory. Zdradzamy, czego unikać w codziennej diecie.

Grupa międzynarodowych naukowców ustaliła, że spożywanie wysokoprzetworzonej żywności ma zdolność do uzależniania w niemal tak dużym stopniu jak palenie tytoniu, hazard czy picie alkoholu. Specjaliści zaznaczają, że tego rodzaju posiłki przyczyniają się do  występowania różnych wielu chorób.

To jedzenie uzależnia także dzieci. Niepokojące wyniki badań

Eksperci z Hiszpanii, Brazylii i Stanów Zjednoczonych przeprowadzili badania, z których wynika, że co siódma osoba jest uzależniona od bardzo wysoko przetworzonej żywności. 

Analiza została przeprowadzona w 36 krajach świata, wykonano aż 281 badań w tym zakresie, a wyniki wykazały, że aż 14 procent populacji dorosłych jest uzależnionych od UPF (ultra-processed food). Dane dotyczące dzieci także są niepokojące, ponieważ aż u 12 procent zaobserwowano uzależnienie od ultra przetworzonej żywności. 

- To wielkości zbliżone do poziomu uzależnienia obserwowanego u dorosłych w przypadku innych dopuszczonych prawem substancji. W przypadku alkoholu jest to 14 proc., podczas gdy uzależnienie od tytoniu dotyczy 18 proc. populacji, ale poziom domniemanego uzależnienia u dzieci jest bezprecedensowy - informują naukowcy.

Specjaliści użyli Yale Food Addiction Scale (YFAS), czyli skalę uzależnienia od żywności. Eksperci dodają, że w przypadku populacji z określonymi diagnozami klinicznymi, częstość występowania uzależnienia od jedzenia zidentyfikowana w YFAS sięga 32 proc. u osób z otyłością po operacji bariatrycznej i ponad 50 proc. u osób z zaburzeniami objadania się.

Uzależnienie od jedzenia oparte na YFAS jest również związane z podstawowymi mechanizmami uzależnienia, takimi jak dysfunkcja neuronalna związana z nagrodą, impulsywność i dysregulacja emocji, a także gorsze zdrowie fizyczne i psychiczne oraz niższa jakość życia.

Które jedzenie uzależnia? Zwróć uwagę na codzienne menu

Naukowcy podkreślają, że nie wszystkie pokarmy mają potencjał uzależniający. YFAS odnotował częste zgłaszanie spożycia żywności o wysokim poziomie rafinowanych węglowodanów lub dodanych tłuszczów, takich jak fast-food, słodycze i słone przekąski. Jak wskazują autorzy badań, to właśnie ten typ żywności jest najsilniej powiązany z behawioralnymi wskaźnikami uzależnienia do których zaliczamy:

• nadmierne spożycie,
• utratę kontroli nad konsumpcją,
• intensywne pragnienia i ciągłe używanie pomimo negatywnych konsekwencji.

Eksperci dodają, że rafinowane węglowodany lub tłuszcze wywołują podobne poziomy pozakomórkowej dopaminy w prążkowiu mózgu, jak te obserwowane w przypadku substancji uzależniających, takich jak nikotyna i alkohol.

O żywności ultraprzetworzonej mówimy wówczas gdy produkty poddawane są obróbce technologicznej w celu przedłużenia ich przydatności do spożycia. Wbrew pozorom jest ich całkiem sporo, dlatego warto dokładnie przeanalizować codzienne nawyki. Jedzenie typu UPF to:

• słodycze,
• chipsy,
• paluszki,
• gotowe dania ze słoików,
• konserwy,
• paczkowane mięso,
• niektóre jogurty,
• słodzone soki,
• lody,
• mrożona pizza.

Wysoko przetworzona żywność przyczynia się nie tylko do rozwoju otyłości, ale także jest powodem wielu chorób. Naukowcy zaznaczają, że spożywanie UPF wiąże się z ryzykiem występowania następujących schorzeń:

• cukrzyca typu II,
• choroby układu krążenia,
• nowotwory układu pokarmowego,
• rak jajnika,
• rak piersi.

Najnowsze wyniki badań wykazały, że konsumpcja UPF i zachorowalność na raka rozwinęło się łącznie 15 921 przypadków raka w ciągu 1 890 187 osobolat, czyli iloczynu uśrednionej liczby osób narażonych w okresie prowadzenia obserwacji i czasu trwania obserwacji. Skorygowanie badań względem wieku i płci wykazywało podwyższone ryzyko zachorowania na raka wraz ze wzrostem poziomu konsumpcji UPF dla wielu rodzajów nowotworów.

Magdalena Siraga