5 mitów o homeopatii

2014-09-24 13:14

Choć w Europie (w Polsce też)  homeopatia jest oficjalnie uznaną metodą leczniczą, wciąż budzi kontrowersje i sprzeciw. Czasem dlatego, że po prostu nie wiemy o niej zbyt wiele. Z mitami o homeopatii rozprawiają się farmakolog dr Leszek Borkowski oraz dr Peter Fisher, osobisty lekarz królowej Elżbiety II.

5 mitów o homeopatii
Autor: thinkstockphotos.com

Spis treści

  1. 1. Nie ma badań naukowych potwierdzających skuteczność homeopatii
  2. 2. Homeopatia działa wyłącznie jako efekt placebo
  3. 3. „Pamięć wody” nie istnieje
  4. 4. Nie należy porzucać leczenia konwencjonalnego, aby stosować tylko homeopatię
  5. 5. Homeopatią nie da się wyleczyć wszystkiego

Najczęściej padającym zarzutem wobec homeopatii jest to, że nie ma dowodów na jej skuteczność. Nasi eksperci: dr nauk farm. Leszek Borkowski, prezes Zarządu Fundacji Razem w Chorobie, i dr Peter Fisher, dyrektor kliniczny i dyrektor ds. badań w Królewskim Szpitalu Homeopatycznym w Londynie, twierdzą, że jest zupełnie inaczej. Badania nad lekami homeopatycznymi są prowadzone, są też pozytywne opinie lekarzy, którzy je włączają do terapii, i pacjentów, którym pomogły.

Dr Fisher, który jest reumatologiem, podczas swej wieloletniej praktyki widział spektakularne wyzdrowienia. – Reumatologiczne zapalenie stawów to bardzo nieprzyjemna choroba – mówi – a dzięki homeopatii stan pacjentów znacznie się poprawiał. Które zatem z obiegowych stwierdzeń na temat homeopatii są prawdziwe, a które nie?

1. Nie ma badań naukowych potwierdzających skuteczność homeopatii

NIEPRAWDA – odpowiada dr Fisher i wyjaśnia: – Jest prawie 300 randomizowanych, w większości podwójnie zaślepionych badań klinicznych w zakresie leczenia homeopatycznego. Homeopatia dobrze działa zwłaszcza w leczeniu górnych dróg oddechowych u dzieci. – W 2008 r. we Francji odbyły się badania kliniczne w trzech grupach po ok. 1600 pacjentów – mówi dr Leszek Borkowski. – W pierwszej grupie były osoby chorujące na infekcje górnych dróg oddechowych, w drugiej - osoby z depresją, bezsennością, nadpobudliwością i stanami lękowymi, a w trzeciej – cierpiące na bóle mięśniowo-kostne i mięśniowo-szkieletowe, czyli bóle stawów, kręgosłupa i kolan. W badaniach uczestniczyło 800 lekarzy. Wykazano, że homeopatia jest skuteczna w leczeniu wymienionych chorób. Stwierdzono, że w depresji, jeśli łączy się terapię homeopatyczną z konwencjonalną, zużycie tradycyjnych leków spada o 70 proc. Badanie było zatwierdzone przez naczelną francuską radę lekarską.

Dr Peter Fisher podkreśla, że badania są, co prawda, niewielkie, ale można je łączyć w metaanalizy, czyli zbiorcze analizy wyników badań. Przyznaje, że nie ma dużego przemysłu homeopatycznego, i wyjaśnił, że jednym z problemów jest ochrona własności intelektualnej, która nie działa. – Nie ma ochrony praw intelektualnych i nie chroni to naszych wcześniejszych inwestycji – mówi. – Ale ostatnio w Szwajcarii rząd zamówił badania skuteczności homeopatii. Na podstawie badań powstał raport. Rząd zapoznał się z jego wynikami i włączył homeopatię do obowiązkowego ubezpieczenia.

2. Homeopatia działa wyłącznie jako efekt placebo

NIEPRAWDA - Homeopatii zarzuca się często efekt placebo, ale żeby on zadziałał, to osoba musi wiedzieć, co i po co łyka, a dzieci, zwłaszcza niemowlaki, i zwierzęta tego nie wiedzą – wyjaśnia dr Peter Fisher. – Przykładowo bardzo dużą skuteczność osiąga się, lecząc homeopatycznie biegunkę u prosiąt.

– Nie ma jeszcze medycznej wiedzy, która pozwalałaby wyjaśnić, jak działa homeopatia. Mimo to nie traktuję jej jak placebo – tłumaczy dr Leszek Borkowski. – Z jednej strony zastanawia mnie, czemu po leczeniu homeopatycznym nie ma poważnych skutków ubocznych - czyżby to oznaczało brak właściwości terapeutycznych? Z drugiej strony sam widziałem, że homeopatia jest skuteczna – zarówno w leczeniu ludzi, jak i zwierząt, np. koni. To mnie przekonuje, że jeśli homeopatia w weterynarii jest skuteczna, to nie możemy mówić o efekcie placebo – zwierzęta przecież nie wiedzą, czy i kiedy dostają lekarstwo, nie mogą się więc zasugerować.

Problem

Homeopatia - co to jest?

Forma medycyny niekonwencjonalnej, zaproponowana po raz pierwszy w 1796 r. przez niemieckiego lekarza Samuela Hahnemanna. Zwolennicy tej metody stosują wysoko rozcieńczone substancje, które mają leczyć choroby o symptomach podobnych do tych powstałych w wyniku spożycia tychże substancji w większych stężeniach. Środki homeopatyczne są przygotowywane poprzez sukcesywne rozcieńczanie. Obecnie rozwija się także agro-homeopatia jako jedna z metod zwalczania szkodników roślin. W Meksyku pola uprawne spryskuje się homeopatycznymi roztworami formaldehydu i arszeniku w celu zwalczania grzybic występujących często w tamtym klimacie.

dr Peter Fisher - lekarz królowej Elżbiety II, uznany specjalista w dziedzinie homeopatii i reumatologii, dyrektor kliniczny i ds. badań w Królewskim Szpitalu Homeopatycznym w Londynie, członek Grupy Roboczej WHO (Światowej Organizacji Zdrowia) do Spraw Homeopatii, redaktor naczelny „The Homeopathy”, jedynego specjalistycznego czasopisma medycznego poświęconego homeopatii. Choć zdrowiem królowej zajmuje się od 2001 r., nie zdradza, czy w jej leczeniu wykorzystuje homeopatię.

dr n. farm. Leszek Borkowski - farmakolog i naukowiec, od 40 lat zajmuje się lekami. Prezes Zarządu Fundacji Razem w Chorobie. W latach 2005–2009 był prezesem Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych.

Na następnej stronie:

  • Czym jest pamięć wody w homeopatii?
  • Czy można łączyć leczenie konwencjonalne z homeopatią?
  • W leczeniu jakich chorób homeopatia jest najbardziej skuteczna?

3. „Pamięć wody” nie istnieje

PRAWDA I NIEPRAWDA – Mówi się, że w homeopatii występuje zjawisko „pamięci wody”. Nie lubię tak o tym mówić, bo to jest zbyt duże uproszczenie – wyjaśnia dr Peter Fisher. – W wysoko rozcieńczonych substancjach nie ma już składnika czynnego i dlatego pojawia się pytanie, jak to może działać. Mechanizm jest taki, że następują długotrwałe zmiany strukturalne w wodzie. Zgadzam się z tym, że jest to niewiarygodne, że bardzo duże rozcieńczenie daje takie efekty. Nie wiemy w tej chwili, w jaki sposób to działa, ale działa, i są na to dowody naukowe. Wiemy tylko tyle, że zmienia się struktura wody. Ale homeopatia jest stosowana od 2000 lat i wciąż się rozwija - dodaje. - Przyszłość homeopatii to wchodzenie głębiej w dziedzinę nanotechnologii, która obecnie dynamicznie się rozwija - tłumaczy dr Leszek Borkowski. Mają one wyjaśnić jej mechanizm działania. Nanotechnologia wykorzystywana jest także w ustalaniu mechanizmów działania leków alopatycznych, czyli konwencjonalnych, oraz w budowie najnowszych leków przeciwrakowych.

4. Nie należy porzucać leczenia konwencjonalnego, aby stosować tylko homeopatię

PRAWDA I NIEPRAWDA - W większości przypadków zaleca się, aby łączyć leczenie konwencjonalne z homeopatią. Wtedy uzyskuje się najlepsze efekty – tłumaczy dr Peter Fisher. – Jeśli się porówna pacjentów leczących się konwencjonalnie z tymi, którzy łączą leczenie konwencjonalne i homeopatyczne, to lepsze wyniki są w drugiej grupie. Mniejsze schorzenia można próbować leczyć homeopatycznie same- mu, m.in. alergiczny nieżyt nosa, grypa, bezsenność – jest to proste, bezpieczne i nie trzeba iść do lekarza. Trudniejsze przypadki warto z omówić lekarzem i wspólnie zastanowić się nad wyborem metod leczenia.

– Są przypadki, kiedy można leczyć tylko homeopatycznie – opowiada dr Leszek Borkowski. – Sportowcom często podaje się tylko leki homeopatyczne, bo w innych są substancje czynne, które znajdują się na liście środków dopingujących. Podobnie jest z kobietami w ciąży: wielu leków konwencjonalnych podczas ciąży nie można zastosować ze względu na ryzyko uszkodzenia płodu. I wtedy dobrze sprawdzają się leki homeopatyczne, które mają małe efekty uboczne.

5. Homeopatią nie da się wyleczyć wszystkiego

PRAWDA – Nie ma jednej metody, która by była dobra na wszystkie schorzenia. Na niektóre choroby dobra jest homeopatia, na inne antybiotyki, a przed innymi najlepiej zabezpieczyć się szczepionką – wyjaśnia dr Peter Fisher. – Homeopatia jest bardzo skuteczna w leczeniu m.in. alergii, infekcji górnych dróg oddechowych, problemów reumatycznych, lęków oraz depresji. Ale jeśli pacjent ma bakteryjne zapalenie płuc, wtedy trzeba podać antybiotyki. Wirusa HIV też homeopatycznie nie wyleczymy, tak samo jak polio czy dyfterytu, gdzie stosuje się szczepionki.

– Każdy lek źle zastosowany zaszkodzi, bo nie ma panaceum na wszystko – wyjaśnia dr Leszek Borkowski. – Ważne jest, aby każdego pacjenta traktować indywidualnie i pod niego dobierać konkretną formę leczenia. Nawet bardzo znane leki, które na większość chorych działają, w przypadku niektórych mogą się okazać nieskuteczne. Przykładowo, w przypadku 4 proc. Polaków, którzy mają anomalie enzymatyczne, leki, które innym pomagają, okazują się nieskuteczne.

To ci się przyda

Zarejestrowane, czyli skuteczne

Produkty lecznicze homeopatyczne są legalnymi lekami, ponieważ są dopuszczane we wszystkich krajach świata oraz w Unii Europejskiej na podstawie zatwierdzonych procedur rejestracyjnych. – Każdy lek, który jest dopuszczony do obrotu, musi być skuteczny, bezpieczny i dobrej jakości – tłumaczył dr Leszek Borkowski. – Jeżeli lek nie spełnia tych trzech kryteriów, nie może być dopuszczony do obrotu. Niestety, wiele różnych leków konwencjonalnych wykazuje bardzo silne działania niepożądane, które powodują, że muszą one być wycofane z lecznictwa. W przypadku leków homeopatycznych także występują działania niepożądane, ale są one zdecydowanie słabsze i nigdy nie stanowiły powodu wycofania leku z rynku.

Warto wiedzieć

Stosowanie homeopatii jest niezgodne z medycyną opartą na faktach (EBM). Decydując się na homeopatię, nie można zrezygnować z konwencjonalnych terapii, co do których bezpieczeństwa i skuteczności istnieją wiarygodne dowody. Nie powinno się stosować homeopatii zwłaszcza w leczeniu chorób przewlekłych, poważnych albo potencjalnie poważnych.

miesięcznik "Zdrowie"