Ból, który rośnie w nocy i nie mija? To może być mięsak – rak tkanek miękkich i kości

Nie każdy ból kończyny to przeciążenie czy uraz. Jeśli utrzymuje się ponad dwa tygodnie, nasila się nocą i nie reaguje na leczenie, może być objawem mięsaka – rzadkiego, ale groźnego nowotworu kości lub tkanek miękkich.

Utrzymujący się tygodniami ból kończyny nie powinien być bagatelizowany, gdyż może być objawem mięsaka, rzadkiego nowotworu kości i tkanek miękkich – przypominają onkolodzy z okazji obchodzonego w lipcu Międzynarodowego Miesiąca Świadomości Mięsaków (Sarcoma Awareness Month).

Onkolodzy zwrócili uwagę, że takie objawy, jak:

• ból kończyny,
• obrzęk,
• ograniczenie ruchu,

najczęściej mają związek z przeciążeniem fizycznym lub drobnym urazem. U dzieci bóle kości mogą też być spowodowane szybkim wzrostem. Ale jeśli próby łagodzenia dolegliwości nie dają efektu, a objawy utrzymują się tygodniami, przyczyna może być poważniejsza. Zarówno u dzieci, jak i u dorosłych mogą to być symptomy rzadkiego nowotworu kości i tkanek miękkich, tj. mięsaka.

Zachowanie czujności jest szczególnie ważne w przypadku najmłodszych, u których objawy nowotworów złośliwych bywają mało charakterystyczne i łatwe do przeoczenia.

– W Polsce co roku diagnozuje się około 1100–1200 nowotworów złośliwych u dzieci, z czego około 7 proc. stanowią mięsaki kości lub tkanek miękkich – powiedziała prof. Anna Raciborska, kierownik Kliniki Onkologii i Chirurgii Onkologicznej Dzieci i Młodzieży w Instytucie Matki i Dziecka.

Jak wyjaśniła, u dzieci i młodzieży najczęściej rozpoznawanym mięsakiem tkanek miękkich jest mięśniakomięsak prążkowanokomórkowy (rhabdomyosarcoma), a jeśli chodzi o mięsaki kości - kostniakomięsak (osteosarcoma) i mięsak Ewinga.

Jak objawia się mięsak? "Ból może być jedynym objawem"

Według specjalistki najbardziej oczywistym i najczęstszym objawem mięsaka jest guz czy wybrzuszenie w tkankach miękkich. Często na początku może nie boleć, ale też nie ustępuje, a nawet może się powiększać. Niekiedy jest mylony z krwiakiem, naczyniakiem lub obrzękiem.

– Równolegle lub nawet wcześniej, zwłaszcza w przypadku mięsaków kości, pojawia się ból, który może być jedynym objawem i przypominać typowe dolegliwości wieku rozwojowego: bóle wzrostowe, przeciążeniowe czy pourazowe. Jeśli jednak utrzymuje się dłużej niż dwa – trzy tygodnie, nasila się w nocy i nie ustępuje mimo odpoczynku lub leczenia objawowego, warto wykonać bardziej szczegółową diagnostykę – podkreśliła prof. Raciborska.

Charakter bólu może być istotną wskazówką w rozpoznaniu – w przeciwieństwie do tych wzrostowych, które są obustronne, przerywane i ustępują po masażu, ból nowotworowy bywa jednostronny, stały, nasilający się nocą i oporny na leczenie przeciwbólowe.

Dodatkowo mięsakom mogą towarzyszyć:

• gorączka bez uchwytnej przyczyny,
• spadek masy ciała,
• ogólne osłabienie.

Objawy mięsaka u dzieci. Guz może rosnąć bezobjawowo

U dzieci objawy bywają trudne do interpretacji, ale również u dorosłych mięsak może długo pozostać niezauważony – choć z innych powodów.

– W przypadku mięsaków tkanek miękkich problemem jest to, że guz może rosnąć bezobjawowo przez wiele tygodni lub miesięcy – powiedział prof. Piotr Rutkowski, przewodniczący Polskiego Towarzystwa Onkologicznego.

Dodał, że pacjenci często zgłaszają się do lekarza dopiero wtedy, gdy zmiana osiąga kilka centymetrów średnicy i zaczyna sprawiać trudności – powiększa się, uciska na nerwy, powoduje ból lub ogranicza ruchomość. Często zmiana długo pozostaje bezbolesna i przypomina łagodne zmiany podskórne, takie jak tłuszczaki czy torbiele.

– Im większy guz, tym trudniejsze leczenie – często konieczna jest rozległa operacja, rekonstrukcja tkanek, często także radioterapia lub leczenie systemowe. Dlatego szybkie skierowanie do ośrodka specjalistycznego już na etapie podejrzenia nowotworu ma ogromne znaczenie – zaznaczył prof. Rutkowski.

Czy mięsaki są uleczalne? Jak wygląda leczenie mięsaków?

Mięsaki powinny być diagnozowane i leczone w wyspecjalizowanych ośrodkach, które mają doświadczenie w terapii tych nowotworów. Leczenie często jest skojarzone – obejmuje chirurgię, chemioterapię, a w niektórych przypadkach także radioterapię.

U dzieci, ze względu na młody wiek, szczególną rolę odgrywa rehabilitacja oraz – tam, gdzie to możliwe – zastosowanie nowoczesnych endoprotez, które pozwalają uniknąć amputacji.

– Dziś leczymy nie tylko skutecznie, ale z myślą o przyszłości pacjenta. U młodych osób dążymy do leczenia oszczędzającego kończynę, często z wykorzystaniem zaawansowanych rozwiązań rekonstrukcyjnych. Równie ważne jest wsparcie psychologiczne, rehabilitacja i powrót do życia społecznego – zaznaczyła prof. Raciborska.

Jak podsumowali eksperci, mięsaki występują rzadko, ale wczesna diagnostyka niezależnie od wieku ma w ich przypadku ogromne znaczenie – dla skuteczności leczenia, zakresu terapii i jakości życia po jej zakończeniu. (PAP)

Katarzyna Grzelak

źródło informacji PAP