- Hiszpańskie badanie ujawnia, że problemy skórne mogą być wczesnym objawem psychozy i markerem ryzyka myśli samobójczych
- Uporczywa wysypka to nie zawsze alergia, a czasem pierwszy sygnał ostrzegawczy poważnych problemów ze zdrowiem psychicznym
- Analizy naukowe potwierdzają, że atopowe zapalenie skóry (AZS) nawet trzykrotnie zwiększa ryzyko rozwoju depresji u dorosłych
- Kluczową rolę w związku między łuszczycą a zaburzeniami lękowymi odgrywa wspólny stan zapalny toczący się w organizmie
- Skuteczne leczenie stanu zapalnego skóry może jednocześnie prowadzić do złagodzenia objawów lęku i depresji
Problemy skórne mogą być wczesnym objawem poważnych zaburzeń psychicznych
Dolegliwości, takie jak nagła wysypka czy uporczywe swędzenie, zwykle kojarzymy z alergią lub podrażnieniem. Okazuje się jednak, że mogą one być czymś znacznie więcej – wczesnym sygnałem alarmowym, który wysyła organizm w odpowiedzi na poważne problemy ze zdrowiem psychicznym.
Do takich wniosków doszli naukowcy z Instituto de Investigación Sanitaria Gregorio Marañón w Madrycie. Jak informuje serwis EurekAlert, w badaniu z udziałem pacjentów doświadczających pierwszego w życiu epizodu psychozy (stanu, w którym człowiekowi trudno jest odróżnić, co jest prawdziwe, a co nie) zaobserwowano, że problemy skórne występowały aż u 14,5% z nich. Co ciekawe, dolegliwości te pojawiały się znacznie częściej u kobiet niż u mężczyzn.
Najbardziej niepokojące okazało się jednak to, co stało się po czterech tygodniach leczenia. Według portalu Medical Xpress, aż jedna na cztery osoby, u których na początku stwierdzono problemy skórne, miała myśli samobójcze lub podejmowała próby odebrania sobie życia. W grupie pacjentów bez objawów dermatologicznych odsetek ten był znacznie niższy i wynosił 7%.
Osoby ze zmianami skórnymi zgłaszały również głębszą depresję i ogólnie gorsze samopoczucie. To odkrycie sugeruje, że kondycja skóry może pełnić rolę swego rodzaju biologicznego markera. Podobnie jak niektóre wyniki badań krwi mogą wskazywać na ryzyko chorób serca, tak problemy skórne mogą pomagać lekarzom szybciej zidentyfikować pacjentów potrzebujących pilnego wsparcia psychicznego.
Skóra i mózg – naczynia połączone. Jak stany zapalne wpływają na psychikę?
Naukowe wyjaśnienie tej zaskakującej zależności sięga bardzo wczesnych etapów rozwoju człowieka. Zarówno układ nerwowy, w tym mózg, jak i skóra, powstają z tej samej pierwotnej warstwy komórek zarodkowych, zwanej ektodermą. To wspólne pochodzenie tłumaczy ich głębokie, biologiczne powiązania przez całe życie.
Hiszpańscy badacze podejrzewają, że kluczową rolę odgrywają tu wspólne szlaki zapalne (czyli procesy obronne organizmu, które mogą jednocześnie toczyć się w różnych jego częściach, wpływając zarówno na skórę, jak i na mózg). Choć to pierwsze tego typu badanie u pacjentów z psychozą, otwiera ono drzwi do dalszych analiz, które mogą sprawdzić, czy podobna zależność występuje także w przypadku innych problemów, takich jak choroba afektywna dwubiegunowa, ADHD, zaburzenia lękowe czy depresja.
Związek między stanem psychicznym a kondycją skóry działa w obie strony. Jak podaje Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne, nawet ponad jedna trzecia pacjentów leczących się dermatologicznie zmaga się równocześnie z problemami natury psychologicznej. Do tej pory medycyna skupiała się głównie na tym, jak choroby skóry, poprzez swój wygląd i uciążliwość, wpływają na psychikę.
Nowe badania pokazują jednak, że ta relacja jest znacznie głębsza, a objawy skórne mogą być cenną wskazówką diagnostyczną dla psychiatrów. Profesor Eric Ruhe z Radboud University, którego słowa przytacza serwis EurekAlert, podkreśla ogromny potencjał tych odkryć. Jego zdaniem w przyszłości analiza komórek skóry pobranych od pacjenta mogłaby pomóc w doborze najskuteczniejszego leczenia psychiatrycznego.
Łuszczyca i AZS a depresja. Leczenie skóry może poprawić zdrowie psychiczne
Silna więź między skórą a psychiką nie ogranicza się jedynie do psychozy. Zależność ta jest widoczna również w przypadku znacznie bardziej powszechnych chorób. Zgodnie z badaniami opublikowanymi na łamach czasopisma medycznego „Nature”, dorośli zmagający się z atopowym zapaleniem skóry (AZS, czyli przewlekłą chorobą objawiającą się silnym swędzeniem i suchością skóry) są od dwóch do trzech razy bardziej narażeni na rozwój depresji.
Inna analiza, obejmująca dokumentację medyczną ponad 30 tysięcy dzieci, wykazała podobny schemat. Te z nich, które cierpiały na AZS i miały problemy ze snem, obarczone były znacznie wyższym ryzykiem zaburzeń takich jak ADHD czy lęk. Potwierdza to globalna analiza dotycząca łuszczycy, przytoczona przez bazę danych medycznych PubMed Central (PMC), która pokazała, że wśród pacjentów z tą chorobą częstość występowania depresji sięga 20%, a zaburzeń lękowych 21%.
Co niezwykle ważne, nasilenie problemów psychicznych nie zawsze idzie w parze z ciężkością objawów skórnych. Nawet osoby z łagodną postacią łuszczycy mogą odczuwać ogromne obciążenie psychologiczne. Zdaniem ekspertów, kluczową rolę w tym procesie odgrywa toczący się w organizmie stan zapalny.
Jak na łamach „Nature” podkreśla dr Brian Kim z Icahn School of Medicine, leczenie biologiczne, które celuje w cząsteczki zapalne (czyli interleukiny, będące białkami sterującymi reakcjami obronnymi organizmu), przynosi poprawę nie tylko stanu skóry, ale często również łagodzi objawy lęku i depresji. To pokazuje, że najlepsze efekty przynosi kompleksowe podejście, w którym dermatolodzy i psychiatrzy ściśle ze sobą współpracują. Choć w Polsce brakuje szczegółowych statystyk, uniwersalny charakter tego zjawiska sprawia, że jest to ważna wiedza dla lekarzy i pacjentów w naszym kraju.
