Rak prącia – przyczyny, objawy, leczenie i rokowania

2017-06-22 12:35

Rak prącia to nowotwór, który w ostatnich latach diagnozuje się coraz częściej. Wszystko m.in. przez zmianę zachować seksualnych mężczyzn, która zwiększa ryzyko zakażenia kancerogennym wirusem HPV.  Jakie są pozostałe przyczyny i objawy raka prącia? Na czym polega leczenie? Jakie są rokowania?

Rak prącia – przyczyny, objawy, leczenie i rokowania
Autor: Thinkstockphotos.com Rak prącia to nowotwór, który w ostatnich latach diagnozuje się coraz częściej. Jakie są pozostałe przyczyny i objawy raka prącia? Na czym polega leczenie? Jakie są rokowania?

Spis treści

  1. Rak prącia – przyczyny i czynniki ryzyka
  2. Stany przedrakowe raka prącia
  3. Rak prącia – objawy
  4. Rak prącia – diagnoza
  5. Rak prącia – leczenie
  6. Rak prącia – rokowania

Rak prącia to złośliwy nowotwór, który jest rzadko diagnozowany. W Europie i Ameryce Północnej stanowi od 0,3 do 0,6 proc. złośliwych nowotworów u mężczyzn, ale w niektórych krajach Azji, Afryki i Ameryki Południowej odsetek ten może sięgać do 10 proc. W Polsce zachorowalność wynosi 0,8/100 000. W ostatnich 30 latach liczba zachorowań na raka prącia wzrosła o 20 proc. Przyczyną jest zmiana zachować seksualnych mężczyzn, która zwiększa ryzyko zakażenia wirusem HPV, oraz spadek liczby obrzezań w dzieciństwie. Poza tym raka prącia, który zwykle pojawia się ok. 60. roku życia, diagnozuje się u coraz młodszych mężczyzn (nawet u 45-latków), co również ma związek z zakażeniami HPV.

Rak prącia – przyczyny i czynniki ryzyka

Czynnikiem ryzyka rozwoju raka prącia jest stulejka, która występuje u około 50 proc. chorych.W rozwoju tego nowotworu znaczącą rolę ogrywa także zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV), a konkretnie HPV typu 16 i 18, który aż sześciokrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia raka prącia. Zakażenie HPV jest obecne u 31-63 proc. chorych.WARTO WIEDZIEĆ>>Wirus HPV u mężczyzn: objawy i leczenie

Rak prącia może również wystąpić u mężczyzn, którzy niedostatecznie dbają o higienę osobistą. Jej utrzymanie ułatwia obrzezanie wykonane w dzieciństwie. Dlatego w krajach, w których z powodów religijnych czy kulturowych wykonuje się obrzezanie chłopców (np. w Izraelu), rak prącia występuje rzadko.Innymi czynnikami ryzyka są przewlekły stan zapalny żołędzi i napletka, urazy prącia, chemofototerapia PUVA u chorych z łuszczycą i palenie tytoniu (zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania na raka prącia nawet czterokrotnie). Poza tym nowotwór ten pojawia się częściej u chorych na AIDS oraz białaczkę.

Zdaniem eksperta
dr n. med. Andrzej Łęcki, specjalista urolog

W jaki sposób brak higieny osobistej może doprowadzić do raka prącia?

Mastka (smegma) to wydzielina gruczołów napletkowych (łojowych), złuszczone komórki napletka oraz obfita flora bakteryjna. Jeżeli nie jest regularnie usuwana spod napletka, powoduje jego przewlekły stan zapalny, obejmujący również żołądź. Z czasem prowadzi to do stulejki pozapalnej. Obydwa wspomniane stany są czynnikami ryzyka raka prącia.

Stany przedrakowe raka prącia

Stany przedrakowe raka prącia to zmiany na powierzchni prącia, na podłożu których może się rozwinąć nowotwór złośliwy. Zalicza się do nich:

  • kłykciny kończyste (brodawki płciowe), wywoływane przez wirus HPV typ 6 i 11)
  • liszaj twardzinowy i zanikowy
  • erytroplazja Queyrata (rogowacenie czerwone, tylko na żołędzi). Za chorobę odpowiedzialny jest typ 16 i 18 wirusa HPV)
  • choroba Bowena (skóra trzonu prącia)
  • grudkowatość bowenoidalna (Bowenoid papulosis). Za chorobę odpowiedzialny jest typ 16 wirusa HPV
  • róg skórny
  • leucoplakia (rogowacenie białe)
  • guz Buschke-Lowenstein (kłykciny olbrzymie), wywoływany przez wirus HPV typ 6 i 11

Rak prącia – objawy

Początkowo rak prącia nie daje żadnych objawów. Dopiero nieco później w obrębie żołędzi, napletka (80 proc. przypadków) lub (rzadziej) trzonu prącia pojawia się niebolesna zmiana w postaci płaskiego guzka, stwardnienia, brodawki lub owrzodzenia z wałowatymi brzegami. Objawem towarzyszącym jest wysięk ropny. Poza tym dochodzi do powiększenia węzłów chłonnych pachwinowych.

To ci się przyda

Rak prącia często daje przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych

Rak prącia – zwłaszcza we wczesnym stadium rozwoju - może dawać przerzuty do okolicznych węzłów chłonnych – do pachwin, w obrębie miednicy. Przerzuty odległe są rzadkością (ok. 10 proc. przypadków) i dotyczą m.in. płuc, wątroby, kości, skóry i mózgu.

Rak prącia – diagnoza

Lekarz wykonuje pobranie wycinka z guza do badania histopatologicznego. Wykonuje się także biopsję węzłów chłonnych.

Rak prącia – leczenie

1) Chirurgiczne

  • zabiegi oszczędzające

-    obrzezanie - jeśli zmiana nowotworowa jest ograniczona tylko do napletka. -    glansektomia - jeśli zmiana nowotworowa jest ograniczona tylko do żołędzi-    laseroterapia (jest stosowana przy raku przedinwazyjnym, do którego zalicza się m.in. erytroplazję Queyrata czy chorobę Bowena)-    krioterapia (jest stosowana przy raku brodawkowatym prącia)

  • penektomia  (całkowita lub częściowa), czyli amputacja prącia

2) Chemioterapia – miejscowa lub układowa (odgrywa rolę paliatywną)3) Radioterapia: teleradioterapia i brachyterapia

Rak prącia – rokowania

Pięcioletnie przeżycie uzależnione jest od liczby i lokalizacji przerzutów. U pacjentów bez przerzutów wynosi ono ok. 90-100 proc. Jeśli są ≤ 2 przerzuty do węzłów pachwinowych, szanse na pięcioletnie przeżycie wynosi ok. 80 proc., a jeśli więcej niż 2 – ok. 30 proc. Z kolei u pacjentów z przerzutami do węzłów miedniczych rokowania są najgorsze (0-15 proc.). Większość nieleczonych mężczyzn umiera w okresie 2 lat.

To ci się przyda

Rak prącia - jak można mu zapobiec?

Aby zapobiec rozwojowi raka prącia, należy dbać o higienę osobistą (jest ona znacznie łatwiejsza w utrzymaniu u mężczyzn po obrzezaniu). Poza tym należy unikać zakażenia HPV - stosować prezerwatywy i wykonać szczepienie przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego - HPV typu 16 i 18, czyli najbardziej onkogenne typy wirusa. Należy także ograniczyć liczbę partnerów seksualnych (bo im mniej partnerów, tym mniejsze ryzyko zakażenia HPV i nie tylko). Rozwiązaniem jest także profilaktyczne obrzezanie. Poza tym trzeba wcześnie zgłaszać lekarzowi wszelkie zmiany zauważone na prąciu (wykwity, zapalenie, stulejka).