Nowe leki na otyłość mają związek z wypadaniem włosów. Zaskakująca przyczyna problemu

Walka z nadmiernymi kilogramami skłania wiele osób do sięgnięcia po nowoczesne terapie. Mało kto jednak wie, że szybka utrata wagi może nieść za sobą niepokojący i bardzo widoczny skutek uboczny. Co zaskakujące, związek między stosowaniem leków na otyłość a wypadaniem włosów nie tkwi w samym preparacie, ale w reakcji, jaką terapia wywołuje w całym organizmie.

• Eksperci wskazują, że za wypadanie włosów odpowiada gwałtowny spadek wagi, a nie bezpośrednie działanie leku. Szybka utrata masy ciała wywołuje bowiem stres metaboliczny prowadzący do masowego wypadania włosów.
• Badania kliniczne ujawniają, że problem wypadania włosów może dotyczyć nawet 7% kobiet stosujących niektóre leki na otyłość.
• Analiza amerykańskiej bazy danych zawiera już ponad tysiąc zgłoszeń tego skutku ubocznego.
• Refundacja popularnych leków na otyłość jest w Polsce ograniczona niemal wyłącznie do pacjentów z cukrzycą typu 2.

Leki na otyłość a wypadanie włosów. Jak duże jest ryzyko?

Nowoczesne leki na otyłość, znane jako analogi GLP-1 (preparaty naśladujące działanie naturalnego hormonu jelitowego, który pomaga kontrolować apetyt i poziom cukru we krwi), zyskują ogromną popularność. Warto jednak wiedzieć, że ich stosowanie może wiązać się z pewnym, dotąd rzadko omawianym, skutkiem ubocznym, jakim jest wypadanie włosów, czyli alopecia.

Jak podaje czasopismo „Cureus”, wnikliwy przegląd badań wykazał, że u pacjentów najczęściej obserwuje się łysienie telogenowe (nagłe, rozproszone wypadanie włosów) oraz androgenowe (typowe łysienie o podłożu genetycznym i hormonalnym).

Problem może być bardziej powszechny, niż się wydawało. Dane z amerykańskiego systemu zgłaszania zdarzeń niepożądanych, znanego jako FAERS, zawierają już ponad tysiąc zgłoszeń dotyczących wypadania włosów w związku z przyjmowaniem analogów GLP-1. Obserwacje te znajdują potwierdzenie w wynikach badań klinicznych poszczególnych leków, co rzuca nowe światło na ten aspekt terapii.

Konkretne liczby pochodzące z badań klinicznych pozwalają lepiej zrozumieć skalę zjawiska. Zgodnie z raportem producenta jednego z leków zawierających semaglutyd, problem wypadania włosów dotyczył 3,3% pacjentów przyjmujących lek, w porównaniu do 1,4% w grupie placebo (czyli wśród osób, które otrzymywały nieaktywną substancję).

Podobne wyniki uzyskano dla leku zawierającego tirzepatyd, gdzie odsetek ten wynosił od 4,9% do 5,7%, podczas gdy w grupie kontrolnej było to zaledwie 0,9%. Co ciekawe, w badaniach nad innym preparatem (również zawierającym tirzepatyd) zaobserwowano wyraźną różnicę między płciami. Problem zgłosiło aż 7,1% kobiet i tylko 0,5% mężczyzn.

Statystycznie zwiększoną częstość wypadania włosów potwierdziła także inna analiza danych medycznych, opublikowana na łamach „Journal of the American Academy of Dermatology”.

Dlaczego po lekach na otyłość wypadają włosy? Wyjaśniamy mechanizm

Eksperci są zgodni, że główną przyczyną wypadania włosów u osób stosujących analogi GLP-1 jest najprawdopodobniej sama gwałtowna utrata masy ciała. Jak wyjaśniono w przeglądzie opublikowanym w „Cureus”, tak szybki spadek wagi wywołuje w organizmie ostry stres metaboliczny (stan, w którym zaburzona zostaje jego wewnętrzna równowaga). Może to prowadzić do niedoborów kluczowych dla zdrowia włosów składników, takich jak białko, żelazo, cynk czy witaminy. W efekcie duża liczba mieszków włosowych przedwcześnie przechodzi w fazę spoczynku, po której włosy masowo wypadają. Stan ten jest właśnie nazywany łysieniem telogenowym.

Związek między tempem chudnięcia a kondycją włosów jest widoczny w danych. Dokumentacja jednego z leków pokazuje, że wypadanie włosów wystąpiło u 5,3% pacjentów, którzy stracili 20% lub więcej masy ciała, w porównaniu do 2,5% u tych z mniejszym spadkiem wagi.

Inne badanie, którego wyniki przytoczono w „Journal of the American Academy of Dermatology”, wykazało zwiększone ryzyko łysienia telogenowego u pacjentów przyjmujących tirzepatyd w porównaniu z osobami stosującymi inne leki odchudzające. Z kolei analiza dostępna w serwisie MedRxiv wskazała na dwukrotnie wyższe ryzyko wypadania włosów u kobiet stosujących semaglutyd w zestawieniu z terapią bupropionem-naltreksonem (innym lekiem wspierającym redukcję masy ciała).

Leki na otyłość w Polsce. Ile kosztują i kto może liczyć na refundację?

Zainteresowanie analogami GLP-1 w Polsce rośnie w bardzo szybkim tempie, chociaż ich dostępność jest ograniczona. Dane Centrum e-Zdrowie pokazują, że receptę na preparaty z tej grupy otrzymało ponad 700 tysięcy pacjentów.

Analiza rynku farmaceutycznego wskazuje, że wartość ich sprzedaży w pierwszej połowie tego roku przekroczyła 1,3 miliarda złotych, co jest ogromnym wzrostem w porównaniu do tego samego okresu rok wcześniej. Kluczowe jest to, że aż 73% opakowań zostało kupionych przez pacjentów bez żadnej refundacji, co świadczy o olbrzymim popycie mimo wysokich kosztów.

Jak informuje portal gdziepolek.pl, w przypadku jednego z leków cena za jedną strzykawkę z wyższą dawką może wahać się od ponad 1500 zł do nawet 2500 zł! To dla wielu osób stanowi barierę finansową. Zgodnie z oficjalnymi komunikatami, refundacja analogów GLP-1 jest ściśle ograniczona i przysługuje wyłącznie pacjentom z cukrzycą typu 2, którzy spełniają precyzyjne kryteria. Należą do nich między innymi wskaźnik masy ciała (BMI) wynoszący co najmniej 30 kg/m², poziom hemoglobiny glikowanej HbA1c (wskaźnika średniego poziomu cukru z ostatnich 3 miesięcy) powyżej 7,5% oraz udokumentowane bardzo wysokie ryzyko sercowo-naczyniowe (czyli duże zagrożenie zawałem lub udarem).

W praktyce oznacza to, że osoby chcące stosować te leki wyłącznie w celu redukcji wagi muszą pokrywać ich koszt w całości, dlatego tak ważna jest świadoma ocena potencjalnych korzyści i skutków ubocznych terapii w rozmowie z lekarzem prowadzącym.