- Mroczki przed oczami przy wstawaniu to objaw hipotensji ortostatycznej, czyli groźnego dla serca spadku ciśnienia krwi
- Badanie z 2024 roku dowodzi, że u osób z chorobą wieńcową hipotensja ortostatyczna ponad dwukrotnie zwiększa ryzyko zgonu
- Analiza danych CDC z 2025 roku wskazuje, że to zjawisko jest przyczyną co piątego groźnego upadku u seniorów
- Publikacja w czasopiśmie „Cureus” potwierdza, że szklanka wody wypita tuż przed wstaniem to skuteczny domowy sposób na zawroty głowy
Co oznaczają zawroty głowy i mroczki przed oczami przy wstawaniu?
„Mroczki przed oczami” i chwilowe zawroty głowy przy wstawaniu z łóżka to doświadczenie, które zna wielu z nas. Zwykle je ignorujemy, ale ten często powtarzający się objaw ma swoją medyczną nazwę: hipotensja ortostatyczna. Oznacza to gwałtowny, krótkotrwały spadek ciśnienia krwi, który pojawia się przy zmianie pozycji na stojącą.
Dzieje się tak, ponieważ grawitacja ściąga krew do nóg, a organizm nie nadąża z reakcją, by utrzymać jej prawidłowy przepływ do mózgu. Najczęstsze przyczyny to odwodnienie, upały czy stosowanie niektórych leków, zwłaszcza tych na nadciśnienie, które w Polsce dotyka aż 11 milionów osób. Dlatego, jak wskazują najnowsze wytyczne Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego (PTNT/PTK) z 2024 roku, problem ten nie powinien być bagatelizowany.
Upadki i choroby serca. Jakie są powikłania hipotensji ortostatycznej?
Choć hipotensja ortostatyczna wydaje się niegroźna, może prowadzić do poważnych konsekwencji, zwłaszcza u osób starszych. Według danych amerykańskiego Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC) z 2025 roku, zaburzenia ciśnienia krwi są przyczyną co piątego upadku seniorów powyżej 65. roku życia, co często kończy się groźnymi urazami i hospitalizacją. Problem jest jednak znacznie szerszy i dotyczy również zdrowia serca.
Badanie opublikowane w 2024 roku na łamach „Frontiers in Cardiovascular Medicine” wykazało, że u osób z chorobą wieńcową hipotensja ortostatyczna zwiększa ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych aż 2,39-krotnie. Co więcej, u pacjentów z cukrzycą może ona prowadzić do szybkiego pogorszenia pracy nerek i jest powiązana ze wzrostem śmiertelności o ponad 60% w perspektywie 10 lat.
Domowe sposoby na zawroty głowy. Co robić, by złagodzić objawy?
Na szczęście z nieprzyjemnymi objawami można sobie radzić za pomocą prostych, domowych metod. Publikacja w czasopiśmie „Cureus” z tego roku potwierdza, że szybkie wypicie szklanki wody (około 500 ml) tuż przed wstaniem może podnieść ciśnienie nawet o 10-12 mmHg.
Kluczowe jest również unikanie gwałtownych zrywów – warto wstawać powoli, etapami: najpierw usiąść na łóżku, poruszać stopami, a dopiero po chwili wstać. Pomocne może być też noszenie pończoch uciskowych, zwiększenie spożycia płynów w ciągu dnia (do 2-3 litrów) oraz spanie z głową uniesioną o około 20 cm.
Częste zawroty głowy lub omdlenia. Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
Jeśli zawroty głowy pojawiają się regularnie, są bardzo nasilone lub prowadzą do omdleń, niezbędna jest konsultacja z lekarzem. Podstawowym badaniem, które pozwala zdiagnozować problem, jest prosty pomiar ciśnienia w pozycji leżącej, a następnie po 1 i 3 minutach od wstania.
To szczególnie ważne, ponieważ w Polsce, jak wspomniano, kontrola nadciśnienia tętniczego jest niska, a wytyczne PTNT/PTK z 2024 roku zalecają wykonywanie takiego testu u wszystkich pacjentów z nadciśnieniem. Warto pamiętać, że nawet bezobjawowa hipotensja ortostatyczna może zwiększać ryzyko problemów sercowo-naczyniowych.
