Gastryna: rola i wskazania do badania

2017-02-03 14:49

Gastryna należy do enterohormonów czyli hormonów żołądkowo-jelitowych. Wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu pokarmowego. Badanie stężenia gastryny zleca się rzadko i nigdy bez badań podstawowych i oznaczenia kwaśności treści żołądkowej, bo bez nich jest całkowicie niemiarodajne i niecelowe.

Gastryna: rola i wskazania do badania
Autor: thinkstockphotos.com Gastryna należy do enterohormonów czyli hormonów żołądkowo-jelitowych.

Spis treści

  1. Gastryna: działanie
  2. Gastryna: wydzielanie
  3. Wskazania do badania stężenia gastryny
  4. Badanie stężenia gastryny: przebieg

Gastryna stanowi mieszaninę peptydów - preprogastryna, progastryna, gastryna-34, gastryna-17, gastryna-14. Peptyd zawierający 14 aminokwasów jest najbardziej aktywny. Wszystkie formy, także uzyskane drogą syntezy peptydy o aktywności gastryny, mają wspólną sekwencję 4 aminokwasów przy N-końcu cząsteczki: -Trp -Met -Asp -Phe -NH2 . Pentagastryna znalazła najszersze zastosowanie spośród syntetycznych form. Gastryna produkowana jest przez komórki G zlokalizowane w części odźwiernikowej żołądka oraz w początkowej części dwunastnicy. Pokarm jest bodźcem, który najsilniej pobudza wydzielanie śluzówki żołądka. Wyróżniamy trzy fazy wydzielnicze żołądka i we wszystkich odbywa się sekrecja gastryny:

  • w fazie głowowej (mózgowej) – jest niewielka i zachodzi pod wpływem ośrodkowego układu nerwowego, podlega stymulacji przez GRP (peptyd uwalniający gastrynę), który uwalniany jest na zakończeniach neuronów, w pobliżu komórek G, faza głowowa warunkuje wydzielanie ok.20% dobowej objętości soku żołądkowego
  • w fazie trzewnej (żołądkowej) – gastryna pełni kluczową rolę, jej wydzielanie jest bardzo nasilone, ulega pobudzeniu przez GRP; faza trzewna odpowiada za ponad 60% dobowej objętości soku żołądkowego
  • w fazie jelitowej – gastryna wydzielana jest na skutek pobudzenia pośredniego i bezpośredniego.

Gastryna: działanie

  • pobudza procesy wzrostowe błony śluzowej żołądka, dwunastnicy i jelita grubego
  • powoduje wzrost wydzielania kwasu solnego i pepsyny przez żołądek
  • zwiększa wydzielanie wody i elektrolitów w soku trzustkowym i żółci
  • wywołuje skurcz dolnego zwieracza przełyku
  • wzmaga perystaltykę przewodu pokarmowego
  • nasila przepływ krwi przez błonę śluzową żołądka

Gastryna: wydzielanie

Czynniki zwiększające wydzielanie gastryny

  • spożycie białek, peptonów, aminokwasów, kawy i alkoholu jest bezpośrednim bodźcem pobudzającym wydzielanie gastryny; tłuszcze i węglowodany nie stymulują wydzielania hormonu
  • mechaniczne rozciąganie ściany żołądka poprzez pobudzenie śródściennego splotu nerwowego wydzielającego na zakończeniach nerwowych acetylocholinę, która – na drodze receptorowej – stymuluje funkcję komórek G
  • obecność jonów Ca2+

Czynniki zmniejszające wydzielanie gastryny

  • zakwaszenie żołądka treścią o pH od 4,0 do 1,0
  • somatostatyna
  • sekretyna

Wydzielanie gastryny i produkcja kwasu solnego podlegają wzajemnej regulacji na zasadzie sprzężenia zwrotnego ujemnego. Zjawisko to nosi nazwę autoregulacji antralnej.

Wskazania do badania stężenia gastryny

Sam pomiar stężenia gastryny ma niewielką wartość diagnostyczną. Jest to badanie wysokospecjalistyczne, zlecane zwykle przez gastroenterologa jako element szerszej diagnostyki.

Badanie stężenia gastryny: przebieg

Pomiaru wykonuje się w kilku próbkach krwi o objętości 2-3 ml, pobranych w kolejnych dniach do probówek bez antykoagulantu. Pacjent powinien być na czczo, co oznacza że przynajmniej przez 6-8 godz. nie przyjmował pokarmów ani płynów.