Ile osób zapada na „długi COVID"? Zatrważające dane

- Jakie są krótkoterminowe i długoterminowe następstwa zakażenia COVID-19 (PASC)? Takie pytanie zadali sobie naukowcy, którzy przeanalizowali przypadki ponad 250 tys. osób, które przeżyły zakażenie koronawirusem. Okazało się, że większość zaburzeń występowała dłużej niż 6 miesięcy po ekspozycji na SARS-CoV-2.

Spis treści

1. Szczegóły przeprowadzonych analiz nad PASC („długim COVID”)
2. Najczęściej występujące objawy PASC („długiego COVID”)
3. Ograniczenia przeprowadzonych analiz

Szczegóły przeprowadzonych analiz nad PASC („długim COVID”)

Eksperci skupili się na oszacowaniu częstości występowania i ewolucji PASC w zależności od układu narządowego. W tym celu przeanalizowali wiele baz danych, uwzględniających informacje na temat PASC u dorosłych i dzieci.

Częstość występowania długoterminowych następstw po przejściu COVID-19 udało się naukowcom zdiagnozować na podstawie przeprowadzonych badań laboratoryjnych, objawów klinicznych i patologii radiologicznych. PASC klasyfikowano według układów narządów, czyli neurologicznego, oddechowego, trawiennego, sercowo-naczyniowego, dermatologicznego.

Według naukowców odkrycia sugerują, że PASC jest chorobą wieloukładową, o wysokiej częstości występowania zarówno w okresach krótko, jak i długoterminowych.

Wyniki uzyskane przez badaczy wskazują, że wskaźniki PASC są rzeczywiście powszechne. Udało im się ustalić, że 5 z 10 osób, które przeżyły COVID-19 rozwinęło wiele objawów klinicznych. Wskaźniki PASC krótko i długoterminowe były podobne, co podkreśla możliwość wystąpienia patologicznych następstw długo po ekspozycji na wirusa SARS-CoV-2.

Najczęściej występujące objawy PASC („długiego COVID”)

Kryteria włączenia spełniło 57 badań, w których udział wzięło 250 351 osób. Średni wiek uczestników wynosił 54,4 lata i 56 proc. stanowili mężczyźni. Ponad połowa osób po przejściu COVID-19 w ciągu 6 miesięcy po wyzdrowieniu doświadczyła PASC. Łącznie oceniono 38 objawów klinicznych.

Najczęściej występującymi objawami PASC („długiego COVID”) były:

• nieprawidłowości wykryte w obrazowaniu klatki piersiowej,
• zaburzenia koncentracji,
• uogólnione zaburzenia lękowe,
• zmęczenie lub osłabienie mięśni,
• ogólne zaburzenia funkcjonalne.

Objawy neurologiczne „długiego COVID”

Zgłaszano różne objawy neurologiczne, które obejmowały deficyty pamięci, trudności z koncentracją, bóle głowy, zaburzenia poznawcze. W tej grupie badacze zdecydowali się uwzględnić symptomy, które są konsekwencją działania wirusa na słuch, węch i smak, czyli anosmię i brak smaku lub jego zaburzenia.

Objawy psychiczne „długiego COVID”

Do oceny tego aspektu badacze wykorzystali szereg ustandaryzowanych narzędzi. Najczęściej występowały uogólnione zaburzenia lękowe, zaburzenia snu i depresja.

Nieprawidłowości płucne związane z „długim COVID”

Płucne symptomy naukowcy oceniali za pomocą testów czynnościowych płuc oraz metod obrazowania. Najczęściej wskazywano duszności, kaszel, zapotrzebowanie na tlen. Inne zgłaszane następstwa to zaburzenia dyfuzji w płucach i ogólne nieprawidłowości w obrazowaniu klatki piersiowej.

Symptomy upośledzenie mobilności „długiego COVID”

Uwzględniono trzy zaburzenia mobilności, czyli zaburzenia ogólnego funkcjonowania, spadek sprawności ruchowej i zmniejszona tolerancja wysiłku.

Objawy ogólne „długiego COVID”

Ze względu na subiektywny charakter i samoocenę objawów ogólne samopoczucie znacznie różniły się między badaniami. Naukowcom udało się odnotować 7 utrzymujących się objawów. Były to zmęczenie lub osłabienie mięśni, ból stawów, ból mięśni, objawy grypopodobne, gorączka, ból ogólny i utrata wagi.

Zaburzenia sercowo-naczyniowe w wyniku „długiego COVID”

Jak się okazało, ból w klatce piersiowej i kołatanie serca były częstymi objawami sercowo-naczyniowymi u osób, które przeżyły COVID-19. Inne zgłaszane symptomy to zawał mięśnia sercowego i niewydolność serca, które nie były tak często opisywane w literaturze, jak w przypadku bólu i kołatania serca.

Zaburzenia żołądkowo-jelitowe, dermatologiczne i gardła

W tej grupie przede wszystkim wyodrębniono ból brzucha, zmniejszony apetyt, biegunkę i wymioty. Oprócz tego wskazano wypadanie włosów, wysypkę skórną, zaburzenia dermatologiczne oraz ból gardła.

Ograniczenia przeprowadzonych analiz

Autorzy badań wskazują jego ograniczenia. Pierwszym z nich był brak zgody odnośnie definicji „poostrego COVID-19". PASC ma obecnie wiele określeń, a dopiero na początku października WHO opublikowała pierwszą oficjalną definicję długiego COVID, który nazywa „stanem po COVID”.

Kolejnym ograniczeniem był fakt, że badacze nie byli w stanie stratyfikować ryzyka PASC według ciężkości początkowej choroby lub na podstawie istniejących wcześniej chorób współistniejących, wieku pacjenta i innych czynników, które mogą mieć wpływ na określenie indywidualnego ryzyka.

Jako trzecie ograniczenie autorzy wskazują brak standardowego raportowania, który spowodował różnice w sposobie analizy następstw po przejściu COVID-19. Naukowcy zwracają także uwagę na to, że wiele badań dotyczyło częstości występowania określonych wyników zamiast zgłaszania wszystkich objawów występujących po zakażeniu. Badacze wskazują też, że wiele badań uwzględnionych w tej analizie uzyskano z ręcznego przeszukiwania odnośników.

Eksperci podkreślają, że wyniki przeprowadzonych analiz sugerują, że długoterminowe następstwa wynikające z zakażenia COVID-19 należy uwzględnić w istniejących systemach opieki zdrowotnej, zwłaszcza w krajach o niskich i średnich dochodach.

O autorze

Patrycja Pupiec

Redaktorka specjalizująca się w tematyce promocji zdrowia i psychologii. Ciekawość ludzi i ich historii popycha ją do podejmowania trudnych społecznie tematów. Autorka cyklu #StrefaKobiety poświęconego zdrowiu kobiet, w którym rozmawia z lekarzem o profilaktyce i problemach, z jakimi się zmagają. Lubi być na bieżąco, dlatego śledzi naukowe odkrycia, zwłaszcza te dotyczące medycyny. Prywatnie miłośniczka zwierząt, pieszych wędrówek i twórczości Edwarda Stachury.

Patrycja Pupiec