Test Western Blot a borelioza. Interpretacja wyników badania

Test Western Blot wykonuje się, gdy u pacjenta podejrzewana jest borelioza. W teście Western Blot szuka się swoistych przeciwciał przeciwko bakteriom wywołującym boreliozę. Na czym polega test Western Blot? Jak interpretować wyniki badania?

Spis treści

Test Western Blot - wskazania do wykonania badania
Test Western Blot - na czym polega?
Test Western Blot - kiedy wykonać?
Test Western Blot - wynik dodatni
Test Western Blot - wynik ujemny
Jakie badania należy wykonać, aby wykryć boreliozę?

Nie wykonuj tego testu krótko po ugryzieniu przez kleszcza. Odczekaj minimum 4 tygodnie. Cena badania Western Blot w obu klasach wynosi około 150–300 zł.

Test Western Blot to test, w którym szuka się przeciwciał, które organizm wytwarza przeciwko bakteriom wywołującym boreliozę. Na powierzchni bakterii znajdują się antygeny, przeciwko którym organizm wytwarza swoiste przeciwciała w klasie IgM jak i IgG. IgM.

Immunoglobuliny M (IgM) – produkowane są wtedy, gdy nasz organizm po raz pierwszy styka się z danym patogenem. Wzrost ilości IgM przeciwko danemu patogenowi świadczy o świeżym procesie chorobowym.

Immunoglobuliny G (IgG) są produkowane przez organizm później niż IgM, najwyższy poziom osiągają ok. pół roku od zakażenia i w odróżnieniu od przeciwciał IgM mogą utrzymywać się we krwi bardzo długo, nawet kilka lat.

Test Western Blot - wskazania do wykonania badania

Western Blot stosuje się w drugim etapie diagnostyki boreliozy - wtedy, gdy test ELISA (to test pierwszego wyboru) dał wynik dodatni lub wątpliwy. Natomiast nie stosuje się go wtedy, gdy test ELISA dały wynik jednoznacznie ujemny.

Test Western Blot - na czym polega?

Test Western Blot na boreliozę dokonuje dokładnej oceny przeciwciał na rożne fragmenty bakterii. Różne przeciwciała przeciwko poszczególnym fragmentom bakteryjnym są w końcowej fazie odzwierciedlone graficznie jako czarne prążki na błonie nitrocelulozowej.¹

Przeczytaj także:

Rumień wędrujący po ukąszeniu kleszcza. Jak go rozpoznać?

Badania na boreliozę – jak wyglądają i jaka jest cena testów na boreliozę

Test transformacji limfocytów (LTT)

Do wykonania badania potrzebne są dwa podstawowe elementy - surowica krwi pacjenta oraz zabite i rozdrobnione hodowlane bakterie boreliozy.
Pod wpływem prądu elektrycznego następuje rozłożenie na czynniki pierwsze bakterii otrzymanej z hodowli komórkowej, m.in. na białka bakteryjne (antygeny). Następnie białka te przenoszone są na błonę nitrocelulozową. Błona jest cięta na paski.
Pasek z antygenami, po połączeniu z surowicą krwi chorego, barwiony jest z użyciem specjalnej techniki, wykrywającej przeciwciała swoiście związane z antygenami krętków Borrelii.
W miejscach, gdzie przeciwciała pacjenta łączą się z białkami (antygenami) bakterii boreliozy, dostrzegamy charakterystyczne paski, zwane prążkami (co wskazuje na zakażenie bakteriami boreliozy. Wynik badania jest dodatni).

Każdy prążek odpowiada białku bakteryjnemu (antygenowi). Jeśli białka boreliozy i przeciwciało nie połączą się, prążek się nie pojawi. Wówczas wynik jest ujemny.

Ważne

Test Western Blot - kiedy wykonać?

Wczesna diagnostyka boreliozy bywa problematyczna ze względu na tzw. okno serologiczne. Jest to okres od początku infekcji do wytworzenia przez organizm wykrywalnych przeciwciał. W przypadku boreliozy okno serologiczne trwa średnio 4 tygodnie.

Wykonanie badań w czasie krótszym niż 4 tygodnie od ukąszenia przez kleszcza stwarza ryzyko uzyskania wyniku fałszywie negatywnego.

Wykonując badanie na boreliozę należy pamiętać, aby nie robić tego bezpośrednio po ukłuciu kleszcza, należy odczekać minimum 4 tygodnie. Tyle mniej więcej czasu zajmuje wytworzenie przez układ odpornościowy przeciwciał wykrywanych tym testem.

Test Western Blot - wynik dodatni

Obecność przeciwciał anty-Borrelia oznacza, że masz boreliozę. Jednak trudno odpowiedzieć na pytanie, czy infekcja jest aktywna czy nie.

Wyprodukowane w wyniku infekcji przeciwciała IgG mogą być stwierdzane we krwi nawet po 10, a niekiedy po 20 latach od momentu stwierdzenia boreliozy.

Zdarza się też, że wykryte przeciwciała w klasie IgM (uznawane zwykle za marker aktywnej infekcji) mogą być przetrwałe i również nie wskazują na aktywne zakażenie.

Test Western Blot - wynik ujemny

Badanie może dać wynik negatywny w początkowym okresie choroby, tzn. przez kilka pierwszych tygodni po ukąszeniu.

Test Western Blot można wykonywać nie tylko w przy podejrzeniu boreliozy, lecz także przy zakażeniu bakterią H. pylori (która wywołuje chorobę wrzodową) czy wirusem HIV.

Badanie Western Blot może dać wynik fałszywie negatywny także w innej sytuacji - gdy w starej, chronicznej boreliozie produkcja przeciwciał została zatrzymana przez bakterię boreliozy lub gdy przeciwciała zostały całkowicie zużyte w walce z chorobą.

Jeżeli podejrzenie boreliozy jest silne, badanie Western Blot warto kilkakrotnie powtarzać, np. co kilka tygodni, by trafić na taki moment, gdy przeciwciała są obecne we krwi.

Obecność przeciwciał w aktywnej boreliozie zmienia się i osoba z negatywnym wynikiem ma szanse na uzyskanie wyniku pozytywnego w powtórzonym po kilku tygodniach badaniu. Niekiedy potwierdzenie choroby uzyskuje się dopiero za czwartym lub piątym razem.¹

Niektórzy lekarze w takim wypadku próbują uzyskać potwierdzenie infekcji w inny sposób: leczą pacjenta antybiotykami przez okres kilku tygodni i po odczekaniu 5–6 tygodni kierują na test Western Blot.

Leczenie antybiotykiem tak krótko może nie wyleczyć chronicznej choroby, ale na tyle zmodyfikuje układ odpornościowy, że we krwi pojawią się przeciwciała w wystarczającej ilości, aby mogły zostać wykryte. Wynik badania Western Blot powinien zinterpretować lekarz, który specjalizuje się w leczeniu boreliozy.¹

Badanie WB można wykonywać podczas antybiotykoterapii, lecz przy działaniu antybiotyków szansa na pozytywny wynik jest nieco mniejsza. Najłatwiej tym testem wykryć chorobę wykonując badanie 6 tygodni po przerwaniu antybiotykoterapii.

Polecany artykuł:

PCR (badanie) - zastosowanie. Na czym polega technika PCR?

Ważne

Interpretacja badania to interpretacja prążków. Ogólnie należy przyjąć, że im więcej prążków, tym pewniejsze rozpoznanie. Trzy prążki to już naprawdę spora pewność, a 5–6 prążków to borelioza nie do podważenia.¹

Prążki IgM mają większe znaczenie diagnostyczne ponieważ sugerują aktywną boreliozę,¹ choć wykryte przeciwciała w klasie IgM (prążki IgM) mogą być przetrwałe i nie wskazują na aktywne zakażenie. Okazuje się bowiem, że IgM jest wysokie na początku infekcji oraz — niejako wbrew logice — właśnie w przewlekłej boreliozie.¹

Podwyższony poziom przeciwciał w klasie IgG można uznać za pozostałość przebytej infekcji lub oznacza on chroniczną, aktywną chorobę.

Nawet ujemny wynik testu wcale nie przesądza, że borelioza nie występuje. Ujemny wynik testu oznacza tylko tyle, że w krwi nie znajdują się przeciwciała przeciwko bakteriom boreliozy – tak może być np. wtedy, gdy bakterie wniknęły do organizmu, a produkcja przeciwciał jeszcze się nie zaczęła (lekarze nazywają taki okres okienkiem serologicznym).

Z uwagi na różnorodną technikę robienia tego badania, trudno o uniwersalne zalecenia odnośnie interpretacji. Każde laboratorium używa własnych kryteriów.

Chorobę może stwierdzić jedynie lekarz specjalista na podstawie objawów i wyniku badań laboratoryjnych. Nie można interpretować testu Western-Bblot bez odniesienia do objawów.

Nie zaleca się zatem monitorowania miana przeciwciał celem oceny skuteczności leczenia.