Odczuwasz niepokój i rozdrażnienie? Sprawdź, czy nie pijesz za mało wody
Poczucie ciągłego napięcia i rozdrażnienia dla wielu z nas stało się codziennością. Większość nie zdaje sobie sprawy, że za nasilonym odczuwaniem lęku może stać codzienne zaniedbanie. Okazuje się, że nawet niewielki brak wody w organizmie uruchamia kaskadę reakcji hormonalnych, które bezpośrednio potęgują odczuwany stres.
- Badanie z Liverpoolu ujawnia, że odwodnienie może nasilać reakcję organizmu na stres nawet o 55%.
- Niedobór wody bezpośrednio zaburza produkcję serotoniny, kluczowego neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za dobry nastrój.
- Analiza z udziałem 3000 osób wykazała, że picie zbyt małej ilości wody podwaja ryzyko rozwoju depresji.
- Ciemniejszy kolor moczu to prosty sygnał, że twoje ciało jest bardziej podatne na lęk i napięcie.
- Dwuletnie badanie PREDIMED-Plus potwierdza, że gorsze nawodnienie przyspiesza pogarszanie się funkcji poznawczych.
Ile wody trzeba pić dziennie? Jej brak wpływa na hormon stresu
Nasz mózg w około 75% składa się z wody, dlatego jest niezwykle wrażliwy na wszelkie zmiany w poziomie nawodnienia. Jak podają specjaliści z Rego Park Counseling, nawet niewielki, bo zaledwie 1-2% spadek płynów w organizmie, może negatywnie wpłynąć na nasze funkcje poznawcze (czyli zdolność myślenia, koncentracji i zapamiętywania), a także na nastrój.
Kluczową rolę w tej układance odgrywa kortyzol, znany jako główny hormon stresu. Badanie przeprowadzone na Liverpool John Moores University pokazało, że osoby pijące mniej niż 1,5 litra płynów dziennie miały o 55% silniejszą reakcję kortyzolową (nagły wyrzut hormonu stresu) na stresujące sytuacje w porównaniu z osobami dobrze nawodnionymi. Warto pamiętać, że przewlekle podwyższony poziom kortyzolu jest czynnikiem ryzyka rozwoju chorób serca, cukrzycy czy depresji.
Mechanizm, który łączy odwodnienie z nasileniem stresu, jest dobrze poznany. Gdy w organizmie zaczyna brakować wody, uwalnia on więcej wazopresyny (hormonu, który każe nerkom „oszczędzać” wodę, przez co mocz staje się bardziej zagęszczony). Jak wyjaśniają badacze z Liverpoolu, to właśnie wazopresyna pobudza nadnercza do wzmożonej produkcji kortyzolu. To jednak nie wszystko.
Jak czytamy w analizie portalu „Thirsty Work”, odwodnienie może też zaburzać produkcję serotoniny (często nazywanej „hormonem szczęścia”), co może bezpośrednio nasilać odczuwanie lęku. Co ciekawe, naukowcy zidentyfikowali też prosty, domowy wskaźnik – ciemniejszy kolor moczu, oceniony na 4 lub więcej w 8-punktowej skali, był powiązany z silniejszą reakcją na stres.
Lęk, zmęczenie, gorsza pamięć? Sprawdź, czy nie pijesz za mało wody
Związek między ilością wypijanej wody a naszym samopoczuciem psychicznym jest widoczny nie tylko w laboratorium, ale i w codziennym życiu. Wyniki prac naukowców z University of Connecticut, o których pisał serwis Blueprint, pokazują wyraźny związek między odwodnieniem a wzrostem napięcia, lęku i zmęczenia.
Potwierdza to duże irańskie badanie z udziałem ponad 3000 osób, które wykazało, że im mniej wody pili uczestnicy, tym częściej zmagali się z depresją i lękiem. U osób pijących mniej niż dwie szklanki wody dziennie ryzyko rozwoju depresji było aż dwukrotnie wyższe. Do podobnych wniosków doszli autorzy hiszpańskiego badania, opisanego na łamach „Psychology Today”, w którym ponad 90% badanych studentek było niewystarczająco nawodnionych, a te z najwyższym poziomem lęku miały jednocześnie najgorsze wyniki nawodnienia organizmu.
Negatywne skutki niedoboru płynów dotyczą nie tylko sfery emocjonalnej. Jak informuje „Psychology Today”, nawet łagodne odwodnienie może prowadzić do bólów głowy, drażliwości oraz obniżenia wydajności fizycznej i umysłowej. Długofalowe skutki mogą być jeszcze poważniejsze. W badaniu PREDIMED-Plus przez dwa lata obserwowano niemal 2000 dorosłych osób. To badanie pokazało, że gorszy stan nawodnienia na początku wiązał się ze znacznie większym pogorszeniem funkcji poznawczych w ciągu kolejnych dwóch lat.
Dbanie o odpowiedni poziom nawodnienia jest więc kluczowe nie tylko dla naszego bieżącego samopoczucia, ale także dla ochrony sprawności umysłu w przyszłości.
Ile wody należy pić dziennie? Sprawdź oficjalne zalecenia
Problem niedostatecznego nawodnienia jest istotny również w Polsce, co jasno pokazują krajowe badania. Jak czytamy na łamach „Journal of Pre-Clinical and Clinical Research”, jest on szczególnie widoczny wśród dzieci i ich mam. Badanie to ujawniło, że rano nieodpowiednio nawodnionych było 49,2% dzieci, a po południu odsetek ten wzrastał do 51%. Jednocześnie u blisko co czwartej (23,7%) mamy biorącej udział w badaniu również stwierdzono oznaki odwodnienia.
W odpowiedzi na te niepokojące dane, polskie instytucje zajmujące się zdrowiem publicznym przygotowały konkretne wskazówki. Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej (NCEZ) podkreśla, że seniorzy, ze względu na większe ryzyko, powinni zwracać szczególną uwagę na regularne picie płynów. Zalecenia dla tej grupy wskazują, że mężczyźni powinni spożywać co najmniej 2,5 litra płynów dziennie, a kobiety 2 litry.
Z kolei Centralny Instytut Ochrony Pracy (CIOP) przypomina, jak ważne jest regularne picie płynów w miejscu pracy, zwłaszcza w warunkach stresu czy podwyższonej temperatury. Warto więc pamiętać, że sięganie po szklankę wody to nie tylko sposób na zaspokojenie pragnienia, ale jedna z najprostszych i najskuteczniejszych metod wspierania naszego umysłu i lepszego radzenia sobie z codziennym stresem.
