Spis treści
Bruceloza (gorączka śródziemnomorska, maltańska, kozia, gibraltarska, choroba Banga) to przewlekła odzwierzęca choroba bakteryjna. Po raz pierwszy pałeczki brucelozy zostały wyizolowane pod koniec XIX wieku przez angielskiego mikrobiologa i lekarza Davida Bruce'a, który prowadził badania kóz na Malcie. Dla ludzi groźne są bakterie z gatunku Brucella, których nosicielami są zwierzęta hodowlane: krowy, świnie, kozy, owce, a także wielbłądy, psy, zające i gryzonie: myszy, szczury, wiewiórki.
Bruceloza: jak można się zarazić?
Brucelozą można się zarazić poprzez kontakt z zakażonym zwierzęciem: jego wydzielinami, wydalinami oraz z mlekiem. Bakterie mogą dostać się do organizmu człowieka także drogą wziewną - podczas wdychania zarazków unoszących się w powietrzu oraz przez zanieczyszczenie rany skóry. Niebezpieczeństwo to grozi szczególnie rolnikom, weterynarzom oraz osobom zawodowo pracującym przy hodowli bydła i w ubojniach, a także pracownikom zakładów przetwórstwa mleka.
Najczęstszą drogą zakażenia w pozostałych przypadkach jest picie niepasteryzowanego mleka lub zjedzenie skażonych przetworów mlecznych na bazie niepasteryzowanego mleka owczego, krowiego, koziego i wielbłądziego. Infekcja nie przenosi się z człowieka na człowieka. Rzadko może do tego dojść podczas karmienia piersią (gdy matka dziecka jest chora) oraz prze kontakty seksualne (seks analny).
Bruceloza: objawy zakażenia
Bakterie brucelozy po wniknięciu do organizmu atakują węzły chłonne, gdzie następuje okres wylęgania choroby. Może on trwać od 5 dni do kilku tygodni, a niekiedy nawet do kilku miesięcy. Następnie drobnoustroje mogą zaatakować inne narządy, co sprawia, że choroba nie daje jednoznacznych i łatwych do zdiagnozowania objawów.
Zazwyczaj pierwszym sygnałem są dolegliwości podobne do grypy. Występują one zazwyczaj do ośmiu tygodni od zakażenia. Chory jest osłabiony, męczy go gorączka, zwłaszcza w nocy skarży się na zlewne poty, dokuczają mu bóle głowy i bóle stawów. Dolegliwości te mogą pojawiać się i znikać, stąd brucelozę nazywa się czasem falującą gorączką.
W dalszym etapie choroby (trwa do 1 roku) mogą wystąpić objawy związane z rozwojem zmian patologicznych w obrębie różnych układów (m.in. ból jąder, ból stawów i kolan, zapalenie wsierdzia). Choroba może przejść w postać przewlekłą z nawrotami, która powoduje zmiany w kościach i narządach miękkich. Czasem ból ma charakter miejscowy, co świadczy o konkretnym miejscu zakażenia.
Bruceloza: badania
Objawy brucelozy są różnorakie, a ich podobieństwo do grypy sprawia, że jest trudna do zdiagnozowania. Na pierwszym miejscu powinien zostać przeprowadzony wywiad epidemiologiczny, który może wskazać na ryzyko zachorowania na chorobę odzwierzęcą. W dalszej diagnostyce lekarz kieruje na badania krwi (oznaczenie czynnika reumatoidalnego, OB, białka C-reaktywnego (CRP)– wysoki poziom świadczy o stanie zapalnym). W celu potwierdzenia rozpoznania wykonuje się badania serologiczne, w których szuka się przeciwciał wytworzonych przez organizm na skutek kontaktu z drobnoustrojami. Obecność przeciwciał przeciwko pałeczkom brucelozy jest pośrednim dowodem na zakażenie. Wykonuje się też badania mikrobiologiczne, które polegają na izolacji i hodowli bakterii z krwi lub szpiku kostnego pacjenta.
Bruceloza: leczenie
Infekcja bakteriami Brucella rzadko bywa dla człowieka śmiertelna, ale choroba i leczenie trwają długo, ponieważ bakterie namnażają się wewnątrzkomórkowo. W trakcie leczenia podaje się antybiotyki doustne lub w postaci zastrzyków, które są bardziej skuteczne w postaci ostrej choroby. Zalecany jest też długi odpoczynek, a także suplementacja witaminami oraz fizyko- i balneoterapia.
Bruceloza: jak uniknąć zakażenia?
Bruceloza jest przede wszystkim chorobą zawodową, która w największym stopniu dotyka osoby pracujące z zakażonymi zwierzętami. Większość zasad dotyczy więc postępowania, które ma zapobiec rozprzestrzenianiu się choroby wśród zwierząt i przenoszeniu jej na ludzi, mającymi z tymi zwierzętami kontakt. Aby nie dopuścić do zakażenia brucelozą:
- nie pij mleka niepasteryzowanego
- unikaj spożywania produktów wytwarzanych z mleka niepasteryzowanego (pałeczkami brucelozy często skażone są miękkie sery)
- nie jedz surowego mięsa
- nie pozwalaj, aby osoby szczególnie narażone na zarażenie (seniorzy, kobiety w ciąży, dzieci) przebywały w pomieszczenia hodowlanych oraz w tych, gdzie odbywają się porody zwierząt
