Planowanie ciąży: gdy chcesz zostać mamą

Jeśli planujesz ciążę, musisz zacząć się przygotowywać kilka miesięcy przed poczęciem. Żeby organizm był w pełni gotowy na ciążę, musisz być w dobrej formie fizycznej i psychicznej. Nie osiągniesz tego z dnia na dzień. Podpowiadamy, jakie badania wykonać i jak zadbać o zdrowie przed ciążą.

Kilka miesięcy przed tzw. godziną zero, czyli przed poczęciem, porozmawiaj o planowanej ciąży ze swoim ginekologiem. On powie ci, jak powinnaś dalej postępować. W najbliższym czasie będzie twoim najlepszym przyjacielem. Nawet jeśli wydaje ci się, że jesteś idealnie zdrowa, zastosuj się do zaleceń specjalisty i zrób badania sprawdzające, czy twój organizm naprawdę jest przygotowany do ciąży.

Pół roku przed planowaną ciążą - badania, dieta, sport

• Zrób morfologię – jeśli masz niedobór żelaza czy niedokrwistość, ciąża to pogłębi. Unikniesz problemów, gdy lekarz już teraz przepisze ci preparat bogaty w żelazo.
• Oznacz swoją grupę krwi oraz tzw. czynnik Rh (takie badanie powinien też wykonać przyszły tata). Jeżeli masz ujemne Rh, a ojciec dziecka dodatnie – powinien o tym wiedzieć twój położnik. W niektórych sytuacjach, dla uniknięcia konfliktu serologicznego, do 72 godzin po porodzie (i zawsze po poronieniu) podaje się matce zastrzyk z immunoglobuliny. Lekarz powie ci, czy to konieczne w twoim przypadku.
• Nie od rzeczy będzie też oznaczyć stężenie hormonów tarczycy – ich niedobór może bowiem być przyczyną niepłodności lub poronienia, a zbyt wysoki poziom – spowodować przedwczesny poród. Ale jest jeszcze czas, by wyrównać ów poziom, zanim zajdziesz w ciążę.
• Zrób badanie czystości pochwy, USG przezpochwowe i cytologię. Badania te wykryją nieprawidłowości w obrębie narządu rodnego, m.in. nadżerki, stany zapalne, które mogą być przyczyną poronień i powikłań w ciąży. Trzeba je koniecznie wyleczyć.
• Jeśli przypuszczasz, że mogłaś mieć jakikolwiek kontakt z wirusem HIV (np. poprzez transfuzje krwi, kontakty seksualne) – zrób test wykrywający przeciwciała tego wirusa. Jeżeli okaże się, że jesteś nosicielką, dla bezpieczeństwa dziecka lekarz musi o tym wiedzieć, by odpowiednio poprowadzić ciążę i poród.
• Zaszczep się przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B – jeśli do tej pory tego nie zrobiłaś. Do nabycia odporności potrzebne są 3 dawki szczepionki, drugą przyjmuje się miesiąc po pierwszej, a trzecią – 5 miesięcy po drugiej. WZW typu B to inaczej żółtaczka wszczepienna, którą można się zarazić nawet przy prostych zabiegach medycznych. Bywa przyczyną poronień.
• Wylecz zęby – w ciąży nie powinno się stosować np. leczenia kanałowego. Środki używane do zatruwania przedostają się do krwiobiegu matki i docierają do dziecka. Mogą mu zaszkodzić.
• Zmień dietę na bogatą w warzywa i owoce – zapewnią ci dostateczną ilość witamin i minerałów. Potrzebny ci również będzie wapń (jest niezbędny dla tworzenia tkanki kostnej dziecka; zawierają go sporo m.in. ryby, mleko i jego przetwory, orzechy, rośliny strączkowe) oraz białko (budulec komórek i tkanek rozwijającego się organizmu; znajduje się m.in. w mięsie, drobiu, rybach, jajach, produktach mlecznych, orzechach). Ogranicz spożycie tłuszczów zwierzęcych i cukru.
• Zadbaj o swoją kondycję – intensywne marsze na świeżym powietrzu, jogging, pływanie, aerobik, jazda na rowerze, gimnastyka poranna wzmocnią twoje mięśnie. A to przyda ci się w czasie ciąży (mniej będą ci dokuczały bóle kręgosłupa), porodu (może trwać krócej) oraz gdy już będziesz mamą i zaczniesz dźwigać swoje maleństwo.

Czytaj też: Płeć dziecka - jak zaplanować córkę lub spłodzić syna?

Trzy miesiące przed planowaną ciążą - szczepienia, leki, badania

• Jeżeli nie chorowałaś na różyczkę i wcześniej nie byłaś szczepiona, zaszczep się koniecznie – gdybyś zachorowała w ciąży, dziecku grożą wady rozwojowe. Skonsultuj ze swoim lekarzem, czy bardziej wskazana nie byłaby potrójna szczepionka: przeciwko różyczce, śwince i odrze, którą trzeba przyjąć minimum 3 miesiące przed poczęciem. Jeśli zaszczepisz się tylko przeciw różyczce, odporność nabędziesz po miesiącu.
• Rzuć palenie – dzieci palaczek rodzą się słabsze, mniejsze i znacznie częściej chorują. Skłoń swojego partnera do zerwania z nałogiem. Nikotyna źle wpływa na płodność: zmniejsza ruchliwość plemników, a nawet może być przyczyną zaburzeń erekcji.
• Odstaw pigułki hormonalne, wówczas płodność powróci do stanu naturalnego. Jeżeli miałaś założoną wkładkę domaciczną (tzw. spiralę), po jej wyjęciu odczekaj jeden cykl, zanim zaczniecie się starać o dziecko.
• Ogranicz do niezbędnego minimum zażywanie leków dostępnych bez recepty, nawet przeciwbólowych czy na przeziębienie.
• Jeśli cierpisz na jakąś przewlekłą chorobę, np. cukrzycę, astmę, nadczynność tarczycy, skonsultuj z lekarzem prowadzącym dawki leków, które stale przyjmujesz.
• Zacznij zażywać kwas foliowy, czyli witaminę B9 (zwłaszcza jeśli przez dłuższy czas stosowałaś hormonalne tabletki antykoncepcyjne, które osłabiają nieco wchłanianie tego kwasu). Badania wykazały, że zażywanie 0,4 mg witaminy B9 dziennie przez trzy miesiące przed zajściem w ciążę zmniejsza ryzyko wystąpienia poważnych wad rozwojowych u dziecka.
• Zbadaj stężenie cukru we krwi. W ciąży często rozwija się tzw. cukrzyca ciążowa, to badanie przyda się lekarzowi dla porównania.
• Zrób badanie moczu. Jeśli wykaże np. obecność bakterii, jest czas na leczenie. Drobnoustroje odpowiedzialne za infekcje układu moczowego łatwo przenoszą się do dróg rodnych kobiety i mogą wywołać stan zapalny.
• Zrób test WR, który pozwala wykryć kiłę. Nieleczona może być przyczyną poronienia lub wad wrodzonych u dziecka.
• Zacznij systematycznie kontrolować ciśnienie krwi. U niektórych kobiet znacznie wzrasta ono w ciąży i może komplikować jej przebieg. Nadciśnienie to jeden z czynników wystąpienia zatrucia ciążowego, tzw. gestozy.
• Nie pij alkoholu. Możesz od czasu do czasu pozwolić sobie na nie więcej niż lampkę czerwonego wina. Jeżeli matka regularnie pije w pierwszym trymestrze ciąży, grozi to uszkodzeniem płodu. Jeżeli w ostatnim – dziecko urodzi się uzależnione (to samo dotyczy narkotyków).

Ważne dla twojego mężczyzny

W ostatnich latach niepokojąco pogarsza się jakość nasienia u mężczyzn. Naukowcy policzyli, że jeszcze pół wieku temu panowie mieli ok. 113 mln plemników w 1 mm sześciennym spermy, dzisiaj mają ich zaledwie ok. 66 mln. Zmniejsza to szanse na zapłodnienie komórki jajowej. Dlatego, jeśli chcą poprawić jakość nasienia i zwiększyć szansę na upragnionego potomka, panowie powinni:

• zdrowo się odżywiać,
• uprawiać sport (ale niekoniecznie kolarstwo, jeździectwo),
• zrezygnować z używek – zwłaszcza z palenia papierosów,
• wypoczywać na urlopie dwa razy w roku,
• walczyć ze stresem,
• wysypiać się.