Anemia (niedokrwistość) - kłopoty z żelazem w ciąży
Gdy jesteś w ciąży, powinnaś co miesiąc wykonywać morfologię krwi. Tak częste badanie krwi pozwala bowiem wykryć ewentualną anemię. To niedobór żelaza, o który łatwo w ciąży. Anemia, czyli niedokrwistość, dotyczy około 40 proc. przyszłych mam. Na szczęście, dość łatwo można sobie z nią poradzić.
Przyczyną anemii (niedokrwistości) najczęściej są niedobory żelaza w organizmie. Może go być za mało z różnych powodów. Po pierwsze – dieta jest zbyt uboga w ten pierwiastek. Po drugie – żelazo nie jest dobrze przyswajane, a po trzecie – organizm zbyt wiele go wydala.
Żelazo - rola w organizmie
Żelazo jest potrzebne do życia jak tlen. Dosłownie i w przenośni. Ten pierwiastek sprawia bowiem, że szpik kostny produkuje niezbędne nam czerwone krwinki, erytrocyty. Znajduje się w nich specyficzne białko – hemoglobina, której zadaniem jest transportowanie tlenu z płuc do każdej komórki naszego organizmu. Hemoglobina może wiązać i rozprowadzać tlen po organizmie dzięki temu, że jej składnikiem jest właśnie żelazo. Jeśli w twoim organizmie jest go zbyt mało, to jednocześnie masz za mało erytrocytów i hemoglobiny. A to znaczy, że komórkom brakuje tlenu. I to jest właśnie anemia, którą można wykryć, wykonując morfologię.
Objawy anemii
Blada cera, brak energii i senność to nie jedyne objawy anemii. Są nimi także: gorsza sprawność umysłowa, kłopoty z koncentracją, zmniejszenie odporności, kiepski nastrój, skłonność do tworzenia się zajadów, szorstka skóra, rozdwajające się włosy i paznokcie. Gdy jesteś w ciąży, konsekwencje twojej anemii może też ponieść dziecko i np. przyjść na świat słabsze, z niską wagą urodzeniową. By temu zapobiec, dostarczaj swojemu organizmowi tyle żelaza, ile potrzebuje.
Jeśli lekarz zaleci ci zażywanie preparatów z żelazem, popijaj tabletki sokiem owocowym lub warzywnym, najlepiej z pomidora. W ten sposób dodatkowo zwiększysz przyswajanie żelaza przez organizm.
Żelazo w ciąży
Pierwiastek ten powinnaś dostarczać organizmowi z zewnątrz, czyli wraz z jedzeniem. Kobieta potrzebuje go 14 mg na dobę, a przyszła mama znacznie więcej, bo 26 mg. Dzieje się tak dlatego, że wraz z rozwojem ciąży zwiększa się ilość krążącego w organizmie osocza, a co za tym idzie, rozrzedza się krew. Jeśli ilość hemoglobiny spadnie poniżej 11 g/dl – to już oznacza anemię. Nie bez znaczenia jest też fakt, że rozwijający się w twoim brzuchu malec poprzez łożysko czerpie żelazo z twojego organizmu. Wpływa to na zmniejszenie się zapasów tego pierwiastka.
Dieta przy anemii
Możesz uniknąć niedokrwistości, jeśli odpowiednio zadbasz o swoją dietę. Powinna być wartościowa i urozmaicona. Ale pamiętaj: gdy jesteś w ciąży, masz jeść „dla dwojga”, a nie „za dwoje”. Żelazo znajdziesz zarówno w produktach pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Organizm jednak lepiej przyswaja te pochodzenia zwierzęcego (tzw. hemowe), np. z mięsa cielęcego wchłania się aż 22 proc. żelaza, a ze szpinaku – zaledwie 1 proc.! Choćby więc tylko z tego powodu nie powinnaś podczas ciąży unikać mięsa. Codziennie włączaj do diety produkty bogate w ten pierwiastek. Dużo żelaza jest w wątrobie wieprzowej, podrobach (płuca, nerki), żółtkach jaj, mięsie wołowym, cielęcinie, potrawach z krwią (kaszanka, czarny salceson, czernina) i w rybach. Spore jego ilości zawierają też żółte i zielone warzywa liściaste, nasiona roślin strączkowych oraz całe ziarna zbóż (ciemne pieczywo, kasze z grubego przemiału) i kakao. Co ciekawe, osławiony szpinak nie jest tak cennym źródłem żelaza, jak kiedyś uważano. W 100 g szpinaku jest go zaledwie 2,4–3,9 mg, podczas gdy taka sama ilość białej fasoli zawiera 6,9 mg żelaza. Jednak szpinak ma inną zaletę: 100 g świeżych liści ma ok. 140 mcg kwasu foliowego, niezbędnego m.in. do produkcji czerwonych krwinek w szpiku. Czy można zwiększyć przyswajanie żelaza przez organizm? Okazuje się, że tak: pomaga w tym, dostarczana jednocześnie z produktami bogatymi w żelazo, witamina C. Sporo jej jest w sokach z czarnej porzeczki, żurawiny i aronii, warto więc wypijać szklankę któregoś z nich do śniadania. Lekarze odradzają zaś picie kawy i herbaty, bo opóźniają wchłanianie żelaza z żywności.
Suplementacja żelaza w ciąży
Wcale nie musisz zażywać gotowych preparatów z żelaza „na zapas”. Najpierw powinnaś wykonać morfologię. Ważna jest nie tylko ilość czerwonych krwinek i hemoglobiny, ale też średnia hemoglobina komórkowa (MCH) i średnia koncentracja hemoglobiny (MCHC). Gdy jest za mało jedynie czerwonych krwinek i hemoglobiny, często wystarczą preparaty wielowitaminowe z żelazem (np. Feminatal, Materna). Jeśli zbyt niska jest MCH czy MCHC – wtedy zazwyczaj lekarz zaleca preparaty żelaza (np. Sorbifer, Tardyferon). Musisz wiedzieć, że zażywając żelazo, będziesz miała ciemne stolce i możesz mieć większe kłopoty z wypróżnieniem. Nie martw się tym, bo to są naturalne reakcje organizmu na ten pierwiastek.
miesięcznik "M jak mama"
Porady eksperta
