Zalecenia dla polityki państwa w zakresie zaawansowanego raka piersi
Przez ostatnich kilkanaście lat znacząco zmieniło się postrzeganie raka piersi. Kampanie edukacyjne i badania profilaktyczne wpłynęły na zwiększenie świadomości kobiet i wcześniejsze wykrywanie tego nowotworu, a dzięki postępowi medycyny leczenie jest coraz lepsze i znacznie poprawiają się rokowania. Dotyczy to głównie wczesnego stadium nowotworu. Nieco inaczej wygląda sytuacja dotycząca zaawansowanego raka piersi
Zaawansowany rak piersi jest chorobą nieuleczalną. Na szczęście postęp medycyny coraz częściej pozwala na traktowanie go jako choroby przewlekłej. Leczenie polega przede wszystkim na przedłużaniu życia pacjentek, zapobieganiu pogorszeniu choroby i poprawie oraz utrzymaniu odpowiedniej jakości życia tak długo, jak to jest możliwe. Średnia długość przeżycia pacjentek z zaawansowanym rakiem piersi wynosi ponad 4 lata.
Sytuacja pacjentek chorych na zaawansowanego raka piersi powinna być rozpatrywana osobno. Wymaga ona zmian i poprawy na poziomie systemowym – między innymi w dostępie do nowoczesnych terapii dla pacjentek z horomonozależnym HER2 ujemnym typem nowotworu, jak i w dostępie do psychoonkologa, rehabilitacji, świadczeń społecznych.
Raport „Zalecenia dla polityki państwa w zakresie zaawansowanego raka piersi”
Między innymi te zagadnienie pojawiają się w raporcie „Zalecenia dla polityki państwa w zakresie zaawansowanego raka piersi”, który powstał na zlecenie Fundacji „Żyjmy Zdrowo”, a zrealizowany został przez Instytut Ochrony Zdrowia. Raport został zaprezentowany na debacie z udziałem ekspertów.
Duża część raportu skupia się na aspekcie społecznym i ekonomicznym choroby. Nowotwór piersi, podobnie jak inne choroby, niesie za sobą szereg skutków nie tylko związanych z leczeniem i pobytem w placówkach leczniczych, ale także tych ekonomicznych i społecznych. Choroba wpływa na różne aspekty życia osób nią dotkniętych i może generować między innymi problemy finansowe wynikające z utraty pracy lub niemożliwości jej wykonywania.
Statystyki dotyczące kosztów związanych z leczeniem nowotworu piersi nie uwzględniają podziału na stadia zaawansowania choroby. Brak takich danych może dawać mylne wrażenie, że każde ze stadiów tego nowotworu ma taki sam przebieg i generuje podobne koszty. Zaawansowany rak piersi jest trudnym tematem, nie kojarzy się bowiem z sukcesem terapeutycznym. Jednak, dzięki najnowszym terapiom można o nim mówić jak o chorobie przewlekłej.
Niezwykle ważna jest także jakość życia pacjentek. Ta z kolei zależy od szeregu czynników w tym szeroko rozumianego dobrostanu, relacji z innymi, a także sytuacji socjalnej i materialnej.Ta ostatnia jest silnie powiązana z kwestią pracy zawodowej. W przypadku osób pracujących z zaawansowanym rakiem piersi utrzymanie zatrudnienia stanowi poważne wyzwanie, co wynika z następstw choroby oraz procesu leczenia.
Cały czas brakuje jednak narzędzi systemowych wspierających utrzymanie zatrudnienia osób chorych, mimo iż jest to korzystne dla wszystkich zainteresowanych stron. W przypadku zaawansowanego raka piersi braków systemowych jest znacznie więcej. Dotyczą one zarówno dostępu do innowacyjnego leczenia, jak i organizacji pomocy oraz wsparcia dla chorych, ich rodzin i opiekunów.
O marginalizacji tego tematu świadczy między innymi fakt, iż w „Narodowym Programie Zwalczania Chorób Nowotworowych na lata 2016-2024” pomimo wskazania raka piersi jako priorytetowego obszaru terapeutycznego, nie odniesiono się wcale do problemu zaawansowanego raka piersi, który wszakże należy traktować jako osobny temat, gdyż wiążą się z nim inne problemy i możliwości terapeutyczne.
Rekomendacje wynikające z raportu obejmują:
- Podwojenie do minimum 4 lat mediany czasu przeżycia pacjentów z zaawansowanym rakiem piersi do roku 2025 (w tym uzyskanie równego dostępu do innowacyjnych terapii terapeutycznych).
- Poprawę jakości życia pacjentów z zaawansowanym rakiem piersi w praktyce klinicznej.
- Poprawę dostępności do wiarygodnych danych epidemiologicznych oraz wyników leczenia dla zaawansowanego raka piersi.
- Poprawę dostępności do wielodyscyplinarnej opieki obejmującej opiekę paliatywną, środki wspomagające oraz wsparcie psychospołeczne dla pacjentów, rodzin oraz opiekunów w celu zapewnienia pacjentom najlepszego leczenia.
- Dążenie do zapewnienia wszystkim niemogącym pracować pacjentom z zaawansowanym rakiem piersi wsparcia finansowego na leczenie, opiekę i pomoc.
- Wdrożenie szkoleń z zakresu komunikacji dla wszystkich świadczeniodawców.
- Zapewnienie dostępu do informacji na temat zaawansowanego raka piersi wszystkim pacjentom, którzy są nimi zainteresowani.
- Podniesienie poziomu świadomości społecznej na temat zaawansowanego raka piersi.
- Poprawę dostępu do nieklinicznych usług wsparcia dla pacjentów z zaawansowanym rakiem piersi.
Raport „Zalecenia dla polityki państwa w zakresie zaawansowanego raka piersi” wpisuje się w szereg inicjatyw podejmowanych w celu zmiany postrzegania zaawansowanego raka piersi jako stygmatyzacji. Autorzy raportu mają nadzieję, że pozwoli on przybliżyć szerszemu gronu odbiorców specyfikę tego nowotworu oraz sytuację pacjentów, którzy muszą się z nim zmagać każdego dnia.
Jednocześnie żywią nadzieję, że poprzez budowanie świadomości w tym zakresie możliwe będzie wprowadzenie w najbliższym czasie rozwiązań systemowych, które realnie wpłyną na poprawę sytuacji chorych z zaawansowanym rakiem piersi. W dokumencie znajdują się zarówno najnowsze dane epidemiologiczne, diagnostyka jak i leczenie chorych na zaawansowanego raka piersi, a także społeczny i ekonomiczny aspekt choroby.
Ze względu na stopień zaawansowania rozróżniamy stadia raka piersi od 0 do IV:
- Stadium 0 –nowotwór przedinwazyjny (carcinoma in situ).
- Stadium I – guz znajduje się w obrębie piersi i jest mniejszy niż 2 cm, nie ma objawów przerzutów.
- Stadium II – guz jest nadal w piersi i leczenie operacyjne jest nadal możliwe, jeżeli nastąpił przerzut to jedynie do najbliższych węzłów chłonnych.
- Stadium III (rak piersi miejscowo zaawansowany) – guz rozprzestrzenił się w obrębie piersi, co uniemożliwia leczenie operacyjne, nastąpił przerzut poza najbliższe węzły chłonne, ale nie do organów odległych.
- Stadium IV (rozsiany rak piersi) – najbardziej zaawansowane stadium, w którym dochodzi do przerzutów do organów odległych, najczęściej do wątroby, płuc, mózgu i kości.
Porady eksperta