Jak wybrać najlepszą rybę na święta? Sprawdź certyfikat

Świąteczne dania rybne są częścią naszej tradycji, ale przyszłość ich obecności na wigilijnym stole zależy od naszych wyborów. Dlatego kupując ryby warto zwracać uwagę nie tylko na to, czy są świeże, ale również na to, gdzie zostały złowione.

Święta z myślą o przyszłości

Każdego roku na świątecznym stole pojawiają się potrawy rybne, które od wieków są częścią polskiej tradycji. Jednak zmieniająca się kondycja ekosystemów morskich każe nam zadać pytanie: czy nasze wybory są odpowiedzialne? Problem nadmiernych połowów oraz nieodpowiedniego zarządzania rybołówstwem może na zawsze wykreślić wiele gatunków ryb z naszego menu.

Raport ONZ „The State of World Fisheries and Aquaculture 2024” wskazuje, że ponad 37% stad ryb na świecie jest przełowionych. Odsetek ten jest ponad trzykrotnie wyższy niż w latach 70., a zapotrzebowanie na ryby wciąż rośnie. Średnia konsumpcja ryb i owoców morza wynosi obecnie 20,6 kg na osobę rocznie – dwa razy więcej niż w latach 60.

Dlatego organizacja pozarządowa MSC (Marine Stewardship Council) co roku organizuje świąteczną kampanię edukacyjną przypominając, aby na święta, tak samo jak podczas codziennych zakupów, wybierać tylko ryby pochodzące ze zrównoważonych połowów.

– Przez stulecia sądziliśmy, że oceany to niewyczerpane źródło ryb – zauważa Marta Kalinowska z MSC. – Dziś wiemy, że nadmierne połowy prowadzą do zachwiania równowagi ekosystemów i wymierania gatunków. To problem ekologiczny, ale także społeczno-ekonomiczny, który dotyka miliony ludzi, dla których ryby są podstawowym źródłem pożywienia i utrzymania.

Niepokój Polaków o stan oceanów potwierdzają badania: 89% konsumentów martwi się o przyszłość ekosystemów morskich, a 85% uważa, że należy chronić ryby, by zapewnić ich dostępność dla przyszłych pokoleń.

Jak odpowiedzialnie kupować ryby?

Odpowiedzialne podejście do świątecznych zakupów nie oznacza rezygnacji z ulubionych potraw. Kluczowy jest wybór ryb i owoców morza pochodzących ze zrównoważonych połowów. O tym, że tak jest, świadczy niebieski certyfikat MSC

obecny na opakowaniu. Gwarantuje on, że produkt pochodzi z dobrze zarządzanych łowisk, gdzie połowy nie zaburzają równowagi ekosystemów, pozostawiają więcej ryb w oceanach i nie zagrażają innym gatunkom morskim.

– Certyfikat MSC pozwala konsumentom mieć pewność, że ich wybory są dobre zarówno dla środowiska, jak i dla przyszłych pokoleń – tłumaczy Marta Kalinowska. – To także wsparcie dla odpowiedzialnych rybaków, którzy stosują zrównoważone praktyki połowowe.

Na polskim rynku dostępnych jest około 400 produktów rybnych i owoców morza oznaczonych certyfikatem MSC. Wśród nich znajdziemy m.in. dorsza, łososia, mirunę, mintaja, morszczuka, tuńczyka, a nawet krewetki i homary. Certyfikat MSC posiadają zarówno produkty chłodzone, mrożone, jak i konserwy czy karmy dla zwierząt.

Śledź na świątecznym stole – trudne decyzje

Sprawdzenia, czy ryba pochodzi ze zrównoważonych połowów, wymaga obecnie śledź – jedna z ulubionych ryb Polaków, której w święta nie może zabraknąć na stole. Jednak na skutek zmian środowiskowych oraz braku odpowiednich działań politycznych, certyfikat MSC utraciły ważne dla polskich przetwórców i konsumentów rybołówstwa śledzi na Północno-Wschodnim Atlantyku oraz Bałtyku , a dalsze połowy powyżej poziomów zalecanych przez naukowców mogą doprowadzić do całkowitego załamania tych stad. Czy to oznacza, że powinniśmy całkowicie zrezygnować ze świątecznego śledzika?

– Choć dostępność śledzi z certyfikatem MSC jest ograniczona, coraz częściej można znaleźć produkty pochodzące z łowisk u wybrzeży Islandii czy na Morzu Północnym, gdzie stada śledzi są w dobrej kondycji – komentuje Marta Kalinowska. – Apelujemy, by konsumenci zwracali uwagę na certyfikaty, wspierając w ten sposób odpowiedzialne rybołówstwa.

Jeśli jednak nie uda się znaleźć certyfikowanego śledzia, warto sięgnąć po inne gatunki ryb z certyfikatem MSC, które z powodzeniem zastąpią tradycyjnego śledzia w świątecznych potrawach.

Katarzyna Hubicz