Wzrosły koszty spowodowane łuszczycą. Można je obniżyć poprzez skoordynowaną opiekę

Łączne koszty związane z leczeniem łuszczycy i ŁZS ponoszone przez NFZ oraz wydatki ZUS na zasiłki dla pacjentów z tytułu nieefektywnie leczonych chorób, a także koszty pośrednie z tytułu nieobecności w pracy pacjentów z łuszczycą i ŁZS leczonych w nieefektywny sposób, wyniosły w 2017 roku 354 mln PLN. W latach 2015 – 2017 koszt finansowania tych chorób wzrósł o 9.2%.

Koordynowana opieka zdrowotna dla chorych na łuszczycę plackowatą (KOS-PSO) może przynieść oszczędności dla systemu oraz samego pacjenta poprzez uzyskanie remisji klinicznej, powrót do pracy i większą wydajność dzięki długoterminowej opiece nad pacjentami w ramach sieci wysokospecjalistycznych ośrodków.

Łuszczyca jest przewlekłą, zapalną chorobą skóry mediowaną immunologicznie, która dotyczy w Polsce około 1 miliona osób. W około 30% przypadków chorobie towarzyszy łuszczycowe zapalenie stawów. Współwystępowanie innych chorób, m.in. układu krążenia czy zespołu metabolicznego pozwala zakwalifikować łuszczycę do chorób ogólnoustrojowych. Stygmatyzacja chorych poprzez zmiany skórne powoduje, że łuszczyca ma też istotny wymiar psychospołeczny. Dlatego też podejmowane są takie kampanie edukacyjne jak „Łuszczyca i ŁZS - dość wykluczenia! Zobacz mnie. Nie moją skórę”.

Chcemy zwrócić uwagę społeczeństwa na fakt, iż w przypadku łuszczycy brak akceptacji ze strony otoczenia i stygmatyzacja osób z łuszczycą i łuszczycowym zapaleniem stawów przyczynia się do pogorszenia stanu zdrowia i spadku jakości naszego życia. – mówi Małgorzata Kułakowska, Prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Chorych na Łuszczycę „Psoriasis”. 

Raport, opracowany przez Instytut Innowo, pod redakcją prof. Eweliny Nojszewskiej z Katedry Ekonomii Stosowanej Kolegium Zarządzania i Finansów SGH, pt.: „Ocena całkowitych społeczno-ekonomicznych kosztów występowania łuszczycy i łuszczycowego zapalenia stawów z perspektywy gospodarki państwa”, jednoznacznie ukazuje koszty finansowania świadczeń zdrowotnych dla pacjentów z łuszczycą, ale też, co jest niezmiernie ważne, przedstawia koszty pośrednie ponoszone przez społeczeństwo na skutek choroby i jej leczenia. Po raz pierwszy w odniesieniu do łuszczycy i ŁZS omawiane są zagadnienia m.in. obecności i nieobecności chorych w pracy i ich trwałej niezdolności do pracy z powodu choroby.

• Koszty związane bezpośrednio z leczeniem łuszczycy i ŁZS ponoszone przez NFZ to ok 129 mln PLN (łuszczyca 113mln; ok 16 mln ŁZS)
• ZUS ponosi koszty nieefektywnie leczonej choroby na zasiłki dla pacjentów w kwocie ponad 105 mln PLN dla łuszczycy i ŁZS (łuszczyca ok 50 mln; ponad 55mln ŁZS)
• Pacjenci nieefektywnie leczeni z tytułu nieobecności w pracy generują tzw. koszty pośrednie w kwocie 120 mln PLN (łuszczyca 80 mln; 40 mln ŁZS)

Koszty przedstawione w analizie poniesione w latach 2015 – 2017 przez publicznego płatnika to duży wydatek dla NFZ, który potencjalnie mógłby zostać zmniejszony dzięki realizowaniu polityki zdrowotnej uwzględniającej konfrontowanie kosztów bezpośrednich z kosztami pośrednimi. Uwzględnienie perspektywy długiego okresu pozwala bowiem na ograniczanie kosztów gospodarczych w wymiarze społecznym dzięki zwiększeniu wydatków na leczenie, co można interpretować jako inwestowanie w zdrowie. Wysokość kosztów na świadczenia społeczne poniesionych przez ZUS potwierdzają sformułowane domniemanie. Wydatki te są podstawą do obliczenia kosztów pośrednich. – oceniła prof. Nojszewska.

Prof. Joanna Narbutt Krajowa Konsultant w dziedzinie dermatologii i wenerologii uważa, że raport pozwoli zrozumieć lekarzom różnych specjalizacji, a także pracownikom Ministerstwa Zdrowia, Narodowego Funduszu Zdrowia czy Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, jak duże konsekwencje zdrowotne i ekonomiczne niesie ze sobą łuszczyca.

Raport stanowi niezwykłe ważne i wiarygodne źródło wiedzy o chorobie, a obiektywna interpretacja wyników i wypływające z nich wnioski będą stanowić przesłanki do podejmowania jak najkorzystniejszych decyzji dla pacjentów oraz polskiego systemu ochrony. - oceniła prof. Narbutt.

Model koordynowanej opieki zdrowotnej dla chorych na łuszczycę plackowatą (KOS-PSO)

Gotowy jest, opracowany przez Unique Work, projekt „Modelu koordynowanej opieki zdrowotnej dla chorych na łuszczycę plackowatą (KOS-PSO)”, który powstał z inicjatyw grupy roboczej w składzie: prof. Witold Owczarek, prof. Joanna Narbutt, prof. Adam Reich oraz dr Jakub Gierczyński. Założeniem programu jest skoncentrowanie działań na rzeczywistych potrzebach zdrowotnych pacjentów chorych na łuszczycę plackowatą objętych opieką lekarzy specjalistów oraz ich realizacja w sposób kompleksowy, ciągły i zintegrowany.

Przewodniczący Grupy Ekspertów ds. Modelu koordynowanej opieki zdrowotnej dla chorych na łuszczycę plackowatą (KOS-PSO) prof. Owczarek - Kierownik Kliniki Dermatologii WIM CSK MON ocenia, że: Zgodnie z założeniami koordynowana opieka zdrowotna dla chorych na łuszczycę plackowatą (KOS-PSO) ma pomóc pacjentom przede wszystkim w uzyskaniu remisji klinicznej dzięki stosowaniu terapii zgodnie z rekomendacjami PTD. Pacjenci będą mogli powrócić do pracy, a ich wydajność liczona zmniejszeniem kosztów prezenteizmu wzrośnie. Zmniejszy się również liczba hospitalizacji. Przede wszystkim jednak powstanie sieć wysokospecjalistycznych ośrodków zajmujących się długoterminową opieką nad pacjentami chorymi na łuszczycę plackowatą. Beneficjentami nowego rozwiązania koordynowanej opieki KOS-PSO obok świadczeniodawców NFZ, ZUS i Ministerstwa Zdrowia mają być głównie pacjenci i ich bliskie otoczenie.

Model koordynowanej opieki zdrowotnej dla chorych na łuszczycę plackowatą KOS-PSO zakłada między innymi, że:

• ośrodki zintegrowanej opieki powinny być zlokalizowane w obrębie wielospecjalistycznego szpitala, co ma zapewnić dostateczną ilość porad oraz umożliwić szybki dostępu do koniecznych procedur diagnostycznych/obrazowych i możliwości hospitalizacji
• w przypadku hospitalizacji pacjenta z łuszczycą plackowatą w szpitalu spoza ustanowionej listy ośrodków referencyjnych, powinna istnieć możliwość konsultacji w ośrodku referencyjnym, realizującym zintegrowany model szpitalnej opieki nad chorymi na łuszczycę plackowatą
• zespół pracujący w specjalistycznym ośrodku, który powinien składać się z co najmniej trzech lekarzy dermatologów i co najmniej dwóch pielęgniarek, doświadczonych w opiece i edukacji pacjentów chorych na łuszczycę plackowatą. Ponadto w skład zespołu powinni wchodzić inni specjaliści, m.in.: reumatolog, kardiolog, dietetyk, psycholog kliniczny oraz pracownik administracyjny. W ośrodku musi być prowadzona baza danych pacjentów, z uwzględnieniem leczenia biologicznego
• czas oczekiwania na pierwszą wizytę w ośrodku zintegrowanej opieki nie powinien przekraczać 8 tygodni od momentu wystawienia skierowania przez lekarza specjalistę/POZ pacjentowi z rozpoznaniem łuszczycy plackowatej o przebiegu umiarkowanym i ciężkim zaś w przypadku znacznego zaostrzenia pacjent powinien być przyjęty w trybie pilnym

Jak oceniają eksperci każda inwestycja w poprawę opieki nad pacjentem, w tym propozycja kompleksowej opieki specjalistycznej musi przynieść wymierne korzyści dla budżetu państwa dając mniejsze obciążenie dla ZUS i zmniejszenie strat finansowych dla gospodarki kraju, w tym brak utraty PKB. Jak wynika z raportu „Ocena całkowitych społeczno-ekonomicznych kosztów występowania łuszczycy i łuszczycowego zapalenia stawów z perspektywy gospodarki państwa”, konsekwencją utraty PKB związanej z łuszczycą i artropatiami była strata potencjalnych dochodów funduszy publicznych w wysokości 2,3 mld złotych w 2016 roku i 2,5 mld zł w 2017 roku na skutek obniżenia się dochodów podatkowych i składek na ubezpieczenia społeczne, w tym na ubezpieczenia zdrowotne.

Dalsze działania odnośnie programu pilotażowego koordynacji opieki zdrowotnej KOS-PSO dla chorych na łuszczycę plackowatą mają być powadzone w oparciu o współpracę pomiędzy kluczowymi interesariuszami systemowymi: Przewodniczącym Zespołu Koordynacyjnego ds. Leczenia Biologicznego w Łuszczycy Plackowatej, Konsultantem Krajowym w dziedzinie Dermatologii, Polskim Towarzystwem Dermatologicznym, organizacjami pacjentów, NFZ, MZ, ZUS oraz ekspertami systemowymi.