Polski projekt przyszłością diagnostyki onkologicznej

Nowotwór piersi jest najczęstszym rodzajem nowotworu występującym u kobiet na całym świecie. Każdego roku notuje się ok. 1,7 miliona nowych przypadków raka piersi oraz pół miliona zgonów. Skuteczna i szybka metoda wykrywania choroby mogłaby uratować życie wielu pacjentek. Takie rozwiązanie opracował zespół SDS Optic z Lublina.

Rewolucyjny pomysł

Za innowacyjną koncepcją stoi małżeństwo polskich naukowców – Magdalena i Marcin Staniszewscy. - Już podczas pobytu w USA myślałem o wynalazku, który ma szansę zrewolucjonizować medycynę – mówi Marcin Staniszewski. Naukowiec współpracował m.in. z laboratorium NASA oraz Centrum Badawczym w Cleveland. Po powrocie do Polski rozpoczęto badania nad inPROBE, ponieważ właśnie tak nazywa się innowacyjne urządzenie do błyskawicznej diagnostyki nowotworów piersi. – Nasza technologia to przełom w diagnostyce, w końcu onkolodzy dostaną narzędzie, które w czasie rzeczywistym poda poziom markera HER2, wskaże im ścieżkę leczenia, a pacjentce oszczędzi bólu i czasu oczekiwania na wyniki – stwierdza Marcin Staniszewski. – Wizją SDS Optic jest zmniejszenie umieralności na złośliwe nowotwory piersi o ok. 30% - to setki tysięcy kobiet na całym świecie, które dzięki naszej technologii, będą mogły być szybko zdiagnozowane i mieć szansę na wyleczenie – dodaje dr. hab. Magdalena Staniszewska, pomysłodawca mikrosondy, przez wiele lat związana z Harvard Medical School w Bostonie.

Mikrosonda inPROBE

Nowotworowa mikrosonda diagnostyczna inPROBE jest połączeniem technologii światłowodowej, zaawansowanej inżynierii materiałowej oraz biologii molekularnej, to przełomowa innowacja powstała na styku świata biologii, fizyki i inżynierii oraz medycyny. Urządzenie ma wykonywać bardzo szybkie i bezbolesne badanie markerów nowotworowych. Założenia inPROBE są takie, że po wprowadzeniu w okolice guza lub do węzła chłonnego cienkiej mikrosondy w prowadnicy, będzie można w czasie rzeczywistym uzyskać informację czy nowotwór jest tzw. HER2 pozytywny czy negatywny oraz ilościowo jaki jest poziom stężenia markera nowotworowego HER2. Technika działania mikrosondy detekcyjnej pozwoli na błyskawiczne otrzymanie wyników. Obecnie w przypadku standardowej biopsji czas oczekiwania na wyniki to od 2 do 3 tygodni, co dodatkowo wpływa stresogennie na pacjentkę.

- Dodatkową przewagą naszej mikrosondy jest to, że da ona w pełni zobiektywizowany wynik matematyczny. W przypadku biopsji, patolog decyduje na podstawie zabarwienia tkanki. Jeden zobaczy mniej różowy kolor, inny – bardziej. My natomiast pokazujemy w formacie lizbowym, jaki jest poziom danej substancji w konkretnym miejscu, co całkowicie eliminuje błąd ludzki – tłumaczy Marcin Staniszewski, Pomysłodawca i Prezes Zarządu SDS Optic.

W 2017r. projekt pokonał ponad 1500 konkurentów z całej Unii Europejskiej i otrzymał w ramach programu SME Instrument (Horyzont 2020) rekordowe w historii Polski środki na kolejne etapy prac (prawie €4 mln), w tym przeprowadzenie badań klinicznych, certyfikację, dopuszczenia, komercjalizację oraz przeskalowanie technologii w innych obszarach. W kwietniu 2018r. w Lublinie otwarto nowoczesne centrum badawczo-rozwojowe, które pozwoli na zintensyfikowanie prac SDS Optic nad unikatową w skali globalnej technologią diagnostyki in vivo, bezpośrednio w organizmie pacjentki. Laboratorium jest podzielone na 3 obszary, a w każdym z nich pracuje wykwalifikowany zespół biologów, chemików, inżynierów biomedycznych oraz fizyków. Firma zbudowała własny interdyscyplinarny zespół a naukowcy jacy dołączają do zespołu powracają często z zagranicy, m.in. z Wielkiej Brytanii i Włoch.

Standard przyszłości

Innowacyjna technologia z Lublina ma realną szansę w przyszłości stać się nowym globalnym standardem w diagnostyce nowotworów piersi. Wyzwaniem onkologów na całym świecie jest szybka i obiektywna diagnostyka raka piersi. Ważne jest, aby chora w jak najkrótszym czasie otrzymała wiarygodną diagnozę oraz plan leczenia. Obecnie kluczowym etapem diagnostyki nowotworowej jest biopsja i badanie histopatologiczne, które mają odpowiedzieć na pytanie, m.in. czy w tkankach pobranych od pacjentki występują markery nowotworowe, w szczególności HER2, najbardziej złośliwy z nowotworów piersi. Dziś gold standardem w histopatologii jest barwienie immunohistochemicznych receptorów hormonalnych, a wynik badania to, w dużym uproszczeniu zabarwienie kolorystyczne, w zależności od intensywności zabarwienia tkanki można stwierdzić, czy pacjentka ma nowotwór i na jakim on jest etapie rozwoju. Wynik nie jest więc wynikiem liczbowym, a jedynie względną oceną wizualną. Technologia wynaleziona przez SDS Optic pozwoli podać dokładny wynik matematyczny oraz skróci czas oczekiwania. W przypadku inPROBE jest to ok. 20 minut.

Jeśli wszystko pójdzie z planem pierwsi pacjenci będą mogli korzystać z rozwiązania w 2021 roku a inPROBE będzie kolejnym urządzeniem medycznym, które ma wielkie szanse by stać się gold standardem na całym świecie. Bowiem przyszłość diagnostyki nowotworowej leży w skracaniu jej czasu, spersonalizowaniu tej diagnostyki oraz wykonywaniu jej jak najbliżej zmiany nowotworowej i w czasie rzeczywistym. Przyszłością diagnostyki jest też wyrażanie wyników liczbowo, aby wyeliminować czynnik ludzki i duży obecnie odsetek wyników tzw. fałszywie pozytywnych lub fałszywie negatywnych.