Czy witamina D zmniejsza ból mięśni po statynach? Nowe badanie rozwiewa wątpliwości

Ból mięśni to jedno z działań ubocznych statyn - leku stosowanego w celu obniżenia wysokiego poziomu cholesterolu. By go łagodzić, wielu lekarzy zaleca suplementację witaminą D. Jednak wyniki najnowszego badania pokazują, że nie jest to skuteczna metoda.

Statyny są bardzo skutecznym lekiem, na całym świecie przyjmują je miliony osób. Leki z tej grupy stanowią podstawę leczenia hipercholesterolemii i zapobiegają wystąpieniu ostrych stanów wynikających z miażdżycy tętnic, np. zawałowi serca lub udarowi mózgu.

Wielu pacjentów odstawia je jednak lub zmniejsza dawkę, często bez konsultacji z lekarzem - powodem są bóle mięśniowe. I chociaż statystycznie jest to bardzo rzadki efekt uboczny - metaanalizy wykazały, że pojawia się u mniej niż 1 proc. osób przyjmujących statyny, w dodatku na samym początku terapii, a więc w ciągu pierwszych sześciu miesięcy - to jednak liczba osób przyjmujących ten lek jest tak duża, że nawet ten jeden procent stanowi pokaźną grupę osób.

Dlatego naukowcy stale poszukują sposobu, który pomógłby złagodzić ten ból.

Witamina D miała być remedium na ból mięśni 

Jedną z metod pozwalających na zmniejszenie bólu mięśni w trakcie leczenia statynami miała być suplementacja witaminą D - niedobór tej witaminy już dawno powiązano z przypadkami osłabienia mięśni i ich uszkodzenia. O tym, że suplementacja witaminy D u osób przyjmujących statyny może być skuteczna, przekonani byli autorzy badań przeprowadzonych w latach 2006-2008.

Naukowcy z pięciu ośrodków badawczych przeanalizowali częstość bólów mięśniowych u 105 pacjentów zażywających statyny i zbadali u nich poziom witaminy D. Po uzupełnieniu niedoborów tej witaminy u tych pacjentów, którzy narzekali na bóle mięśniowe, tolerancja statyn poprawiła się aż trzykrotnie (w porównaniu do osób, które nie przyjmowały suplementów).

Najnowsze badanie przeprowadzone przez naukowców z Northwestern University, Harvard University i Stanford University pokazuje jednak, że witamina D ta nie ma znaczącego wpływu na łagodzenie  bólu związanego z przyjmowaniem statyn. 

Według tego badania witamina D działa jak placebo

Nowe badanie (jego wyniki opublikowano w JAMA Cardiology) jest pierwszym randomizowanym badaniem klinicznym z podwójnie ślepą próbą, w którym oceniono wpływ witaminy D na objawy mięśniowe związane z leczeniem statynami. W badaniu tym uczestniczyło 2083 osób, które były leczone statynami. Średni wiek uczestników wynosił 67 lat, a 51 proc. stanowiły kobiety.

Część ochotników zażywała 2000 jednostek witaminy D dziennie, część dostawała placebo. Czas obserwacji wynosił 4,8 lat. Analiza wykazała, że w obu grupach ryzyko wystąpienia objawów mięśniowych było identyczne i wynosiło 31 proc. W trakcie badania leczenie statynami przerwało 137 osób przyjmujących witaminę D i 133 otrzymujące placebo - co dawało w obu przypadkach wynik rzędu 13 proc. próby badawczej.

Wyniki badania skomentował jeden z jego autorów, dr Neil Stone, profesor kardiologii i medycyny prewencyjnej na Northwestern University Feinberg School of Medicine. Jak stwierdził: "Mieliśmy duże nadzieje, że witamina D będzie skuteczna, ponieważ w naszej klinice i w całym kraju objawy mięśniowe związane ze statynami były głównym powodem, dla którego tak wielu pacjentów zaprzestało przyjmowania statyn. Bardzo nas rozczarował fakt, że witamina D nie przeszła rygorystycznego testu. Niemniej jednak ważne jest, aby unikać stosowania nieskutecznych metod leczenia i zamiast tego skupić się na badaniach, które mogą dostarczyć odpowiedzi”.

Jak dodał, w niektórych przypadkach kluczem do zrozumienia pacjentów, którzy zgłaszają problemy w trakcie przyjmowania statyn, może być analiza innych przyjmowanych leków, określenie, czy mogą one wchodzić w interakcje, ale także omówienie z chorym wszystkich jego wątpliwości. W takim przypadku - dodał prof. Stone - bardzo ważna jest również systematyczna ocena stanu zdrowia pacjenta przez doświadczonego lekarza.

Katarzyna Hubicz