20-latka pozwała lekarza swojej matki. Twierdzi, że przyczynił się do jej niepełnosprawności

Brytyjski sąd przyznał Evie Toombes prawo do odszkodowania, ponieważ lekarz matki kobiety nie poinformował jej o konieczności przyjmowanie kwasu foliowego przed staraniem się o dziecko. Evie urodziła się z rozszczepem kręgosłupa. Wyrok w Wielkiej Brytanii określany jest mianem przełomowego, dlatego zapytaliśmy eksperta dr n. praw. Radosława Tymińskiego, czy w Polsce także możemy oczekiwać podobnych orzeczeń.

Spis treści

1. Historia Evie Toombes
2. Przełomowy wyrok - sukces Evie
3. Czy przełomowy wyrok ma wpływ na polskie realia?

Historia Evie Toombes

Evie Toombes ma obecnie 20 lat. Brytyjka na co dzień zajmuje się jeździectwem, jednak ze względu na jej zdrowotne problemy, istnieje prawdopodobieństwo, że wraz z upływem czasu będzie wymagać poruszania się przy pomocy wózka inwalidzkiego. Kobieta urodziła się z poważną niepełnosprawnością – rozszczepem kręgosłupa, dodatkowo ma także problemy z pęcherzem i jelitami.

Rozszczep kręgosłupa to wada wrodzona powstająca w okresie płodowym, w której dochodzi do zaburzenia formowania się struktur kręgosłupa oraz rdzenia kręgowego. W zależności od poziomu występowania oraz rodzaju rozszczepu można mówić o różnych problemach zdrowotnych, które powoduje.

Młoda sportsmenka zdecydowała się pozwać lekarza swojej matki dr Philipa Mitchella, oskarżając go o „nieprawidłowe poczęcie”. Mężczyzna przed zajściem w ciążę matki Evie, nie doradził jej przyjmowania suplementów zawierających kwas foliowy, co być może doprowadziło do wady wrodzonej, z która kobieta się urodziła.

Toombes za pomocą social mediów dzieli się z obserwatorami swoimi zmaganiami z chorobą. Młoda kobieta otwarcie mówi o tym, że jej funkcjonowanie jest ograniczone. Nie ukrywa, że ma problemy z poruszaniem się, czasami wymaga wsparcia specjalistycznej aparatury, która pomaga jej w codziennym życiu.

Przełomowy wyrok - sukces Evie

Zdaniem 20-latki lekarz miał obowiązek poinformować jej matkę, że powinna suplementować kwas foliowy przez zajściem w ciążę, ale tego nie zrobił. Kwas foliowy jest jedną z podstawowych witamin, które specjaliści zalecają przyjmować podczas ciąży, ze względu na zapobieganie różnych schorzeń u dzieci, w szczególności rozszczepowi kręgosłupa.

Według Evie, gdyby jej matka wiedziała o tym, że przed staraniem się o dziecko potrzebna będzie suplementacja kwasu foliowego, nie zdecydowałaby się na zajście w ciążę. Toombes zwróciła się do sądu o odszkodowanie, domagając się od lekarza rekompensaty finansowej. Pozwany zaprzeczył jakiejkolwiek odpowiedzialności. Londyński Sąd Najwyższy wydał wyrok w tej sprawie.

Sędzia Rosalind Coe QC poparła Evie i przyznała jej prawo do pieniędzy.

- Nie zalecono jej zgodnie z zaleceniami przyjmowania kwasu foliowego przed poczęciem i przez pierwsze 12. tygodni ciąży. Nie poinformowano jej o związku między suplementacją kwasu foliowego a zapobieganiem rozszczepowi kręgosłupa/defektom cewy nerwowej. Gdyby otrzymała właściwą, zalecaną radę, opóźniłaby próby poczęcia dziecka. W tych okolicznościach doszłoby do późniejszego poczęcia, które skutkowałoby normalnym zdrowym dzieckiem - argumentowała sędzia.

Czy przełomowy wyrok ma wpływ na polskie realia?

Brytyjskie media odnosząc się do wyroku, opisywały go jako przełomy, ponieważ pozwala także innym poszkodowanym dochodzić zadośćuczynienia w podobnych przypadkach. Zapytaliśmy eksperta dr n. praw. Radosława Tymińskiego o to, co owe orzeczenie oznacza dla polskich realiów.

Zdaniem specjalisty „sprawa jest o wiele ważniejsza w UK niż w Polsce”. Dr Tymiński wyjaśnia, że „wynika to z odmienności systemów prawnych”. - U nas precedens sądowy odgrywa mniejszą rolę niż w Wielkiej Brytanii – dodaje.

Ekspert podkreśla, że „polskie wytyczne ginekologiczno-położnicze również nakazują zalecenia suplementowanie kwasu foliowego przed zajściem w ciążę i w jej trakcie”. Brak zalecenia suplementacji zostałby najprawdopodobniej uznany za błąd w zakresie prowadzenia ciąży i jako taki na pewno prowadziłby do powstania odpowiedzialności zawodowej lekarza – wyjaśnia dr Tymiński.

Jednak mecenas Radosław Tymiński w rozmowie z Poradnikiem Zdrowie wskazuje na art. 442 paragraf 4 k.c, tłumacząc, że „w polskim prawie mamy okres przedawnienia roszczeń ze szkód na osobach małoletnich, który: nie może skończyć się wcześniej niż z upływem lat dwóch od uzyskania przez nią pełnoletności”. - Tym samym w Polsce tego typu roszczenia są ograniczone czasowo, ponieważ w razie stwierdzenia przedawnienia sąd zasadniczo powinien oddalić powództwo – dodaje.

Według eksperta w tej sprawie kluczowa kwestia „sprowadzałaby się do ustalenia, czy gdyby pacjentka wiedziała o ryzyku poczęcia bez suplementacji kwasu foliowego, to opóźniłaby poczęcie dziecka”.

- W UK sąd przyjął, że tak, jednakże jest wiele słabości tej hipotezy, przede wszystkim tak, że jest to założenie racjonalizujące, a nie faktyczne. Jako założenie racjonalizujące można je podważać, np. wykazując, że stopień przestrzegania zaleceń lekarskich w Polsce oscyluje około 50 proc. Innymi słowy, co drugi pacjent nie przestrzega zaleceń lub przestrzega ich nieprawidłowo – wskazuje mecenas Tymiński.

Radca prawny zwraca także uwagę na fakt, że „roszczenia sprzed kilkunastu lat napotykają problem dowodowy, związany z dokumentacją medyczną”. Zdaniem dr Radosława Tymińskiego „kilkanaście i kilkadziesiąt lat temu istniały inne wymogi prawne związane z dokumentowaniem prowadzenia ciąży i nie wszystkie informacje trzeba było odnotowywać, dlatego dochodzenie roszczeń sprzed wielu lat jest znacząco utrudnione”.

Co więcej, ekspert podkreśla, że „dokumentację medyczną należy przechowywać zasadniczo 20 lat, potem można ją zniszczyć”. - Zgodne z prawem zniszczenie  dokumentacji medycznej prowadzi do sytuacji, w której powstaje luka dowodowa – dodaje.

- W takiej sytuacji zgodnie z regułami procesu cywilnego to pacjent powinien udowodnić, że w zniszczonej dokumentacji nie było informacji o suplementacji i jest to prawie niewykonalne – zakańcza dr Tymiński.

Patrycja Pupiec