Chwyt Heimlicha - na ratunek życiu

2022-03-22 7:02

Chwyt Heimlicha to technika pomocy przedlekarskiej stosowana w zadławieniach, często ratująca życie. Polega na mocnym uciśnięciu przepony w celu wypchnięcia ciała obcego, które utknęło w drogach oddechowych poszkodowanego. Dowiedz się, jak wykonać chwyt Heimlicha u osoby dorosłej, u dziecka, a nawet u siebie.

chwyt Heimlicha
Autor: Getty Images

Spis treści

  1. Chwyt Heimlicha - na czym polega?
  2. Chwyt Heimlicha - jak wykonać u osoby dorosłej?
  3. Chwyt Heimlicha - jak wykonać u dziecka?
  4. Chwyt Heimlicha - powikłania
Pierwsza pomoc nie może czekać. O czym trzeba pamiętać

Chwyt Heimlicha, znany także pod nazwą rękoczyn lub manewr Heilmlicha, powinien umieć wykonać każdy człowiek. To jeden z podstawowych sposobów na przywrócenie oddechu osobie, która zadławiła się jakimś przedmiotem.

W przypadku dorosłych zwykle dochodzi do takiej sytuacji podczas jedzenia, natomiast dzieci mogą zadławić się dowolnym drobnym elementem, który wzięły do ust. Wypadki u maluchów zdarzają się szczególnie często, ponieważ drogi oddechowe małego dziecka mają ok. 7 mm szerokości. Chwyt Heimlicha często jest jedyną możliwością uratowania życia, gdyż jeśli nie zareaguje się w inny sposób, ofiara może umrzeć w wyniku uduszenia w ciągu 5 minut od zadławienia.

Czytaj też: Ciało obce w drogach oddechowych

Chwyt Heimlicha - na czym polega?

Manewr Heimlicha polega na wywarciu nacisku na przeponę osoby, która się zadławiła, w celu wypchnięcia utkwionego tam ciała obcego za pomocą sprężenia powietrza znajdującego się w drogach oddechowych. Chwyt Heimlicha można wykonać zarówno u osoby dorosłej, jak i u dziecka.

Czytaj też: Ciało obce w uchu - pierwsza pomoc. Jak usunąć ciało obce z ucha?

Warto wiedzieć

Nazwa rękoczynu Heimlicha pochodzi od nazwiska amerykańskiego lekarza Henry’ego Heimlicha, szefa oddziału chirurgii szpitala w Cincinnati. Opracował tę metodę w 1974 r. W wywiadzie, którego udzielił w 2014 r., powiedział, że do prac nad nią skłoniły go tysiące doniesień o śmiertelnych ofiarach zadławień. Heimlich zmarł w grudniu 2016 r. w wieku 96 lat – To był wielki człowiek, który uratował wielu ludzi. Jego śmierć jest stratą nie tylko dla rodziny, ale i dla całej ludzkości – powiedział jego syn, Phil. Warto tu dodać, że 3 lata temu rękoczyn Heimlicha zastosował sam Clint Eastwood – uratował w ten sposób uczestnika pewnego przyjęcia w Kalifornii, który zadławił się serem.

Chwyt Heimlicha - jak wykonać u osoby dorosłej?

Ratownik ustawia się za pacjentem i obejmuje go rękoma na wysokości jego pasa. Zaciska obie swoje ręce w pięść (jedna na drugiej) powyżej jego pępka, i pochyla ratowaną osobę nieco do przodu. Teraz energicznie uciska przeponę ruchem do siebie i do góry. Chwyt Heilmlicha można też wykonać sobie samemu. Do tego celu trzeba wykorzystać np. kant stołu, oparcie krzesła.

Czytaj też: Ciało obce w oku - pierwsza pomoc. Jak usunąć ciało obce z oka?

Chwyt Heimlicha - jak wykonać u dziecka?

Małemu dziecku, powyżej 1. roku życia, a także starszemu - w wieku przedszkolnym i szkolnym przeponę uciska się jedną pięścią, a drugą ręką przytrzymuje je za plecy. Można także, w zależności od wzrostu dziecka, podnieść je do góry tak, aby samemu stać na wyprostowanych nogach, przerzucić je przez kolano lub uklęknąć za nim i wtedy uciskać nadbrzusze ruchem w górę.

Manewr Heimlicha należy stosować z przerwami aż do chwili, w której ciało obce wydostanie się z dróg oddechowych lub do momentu utraty przytomności ofiary. W tym drugim przypadku kładziemy dziecko na podłodze i wykonujemy dwa wdechy ratunkowe. Jeśli ciało obce wciąż nie wydostało się z tchawicy wykonujemy jeszcze raz chwyt Heimlicha, na leżąco. Nadbrzusze uciska się jedną pięścią u dziecka młodszego lub dwiema u starszego.

Czytaj też: Ciało obce w nosie - pierwsza pomoc. Jak usunąć ciało obce z nosa?

Ważne

U niemowląt poniżej 1. roku życia nie wolno stosować chwytu Heimlicha, ponieważ jego narządy wewnętrzne i kości nie są jeszcze wystarczająco rozwinięte, by wywierać ucisk na przeponę. Jeśli tak małe dziecko się zadławi, kładziemy je na sobie na kolanach na brzuszku, pochyło głową w dół. Główkę podtrzymujemy dłonią, układając kciuk i jeden lub dwa palce na żuchwie. Drugą ręką wykonujemy 5 szybkich uderzeń między łopatki, po każdym z nich sprawdzając, czy ciało obce wypadło z tchawicy. Jeśli tak, przerywamy akcję, jeśli nie trzeba zastosować uciskanie klatki piersiowej. Dziecko odwracamy na wznak, wciąż z głową w dół. Mostek uciskamy wyprostowanymi palcami - wskazującym i kciukiem. Stosujemy uciśnięcia na zmianę z uderzeniami w plecy. Gdy dziecko nadal nie oddycha, trzeba zacząć wentylację płuc (pięć ucisków klatki piersiowej, jeden wdech i znowu pięć ucisków) i jednocześnie wezwać pogotowie (tel. 112).

Chwyt Heimlicha - powikłania

Ponieważ jest to gwałtowne i silne uciśnięcie brzucha, może spowodować uszkodzenie narządów wewnętrznych. Po każdym zadławieniu oraz zastosowaniu chwytu Heimlicha należy skonsultować się z lekarzem. Szczególnie ważne jest to w przypadku dzieci, ponieważ ich narządy wewnętrzne są jeszcze delikatne i nie trudno je uszkodzić, zwłaszcza gdy wykonuje się tak intensywną akcję ratunkową.

Porady eksperta

Pierwsza pomoc - czy wiesz, jak jej udzielić?
Pytanie 1 z 10
Wypadek samochodowy
wypadek samochodowy