Terapia polega na zastosowaniu kontrolowanego ucisku za pomocą specjalistycznej odzieży medycznej, która wspomaga odpływ płynów z tkanek, poprawia krążenie limfy i krwi żylnej oraz wspiera regenerację obszarów objętych obrzękiem.
Zanim jednak sięgniemy po produkty uciskowe, warto zrozumieć mechanizm ich działania oraz znaczenie prawidłowego doboru stopnia kompresji. Tylko odpowiednio dobrany ucisk zapewnia oczekiwane efekty terapeutyczne i jest bezpieczny dla zdrowia.
Wyjaśniamy, w jaki sposób terapia uciskowa wspomaga leczenie obrzęków limfatycznych, lipidowych i żylnych – łagodzi objawy, zmniejsza ból oraz zapobiega nawrotom dolegliwości.
Spis treści
- Czym jest i jak działa kompresjoterapia?
- Rola terapii uciskowej w leczeniu i profilaktyce obrzęków
- Terapia uciskowa jako element profilaktyki
- Charakterystyka produktów uciskowych stosowanych w kompresjoterapii
- Jak prawidłowo zmierzyć kończynę i dobrać rozmiar odzieży kompresyjnej?
- Jak poprawnie zakładać i zdejmować odzież uciskową krok po kroku?
- Jak pielęgnować i prać odzież kompresyjną, aby przedłużyć jej trwałość?
Czym jest i jak działa kompresjoterapia?
Kompresjoterapia, czyli terapia uciskowa, polega na stosowaniu specjalistycznych wyrobów uciskowych – takich jak pończochy, podkolanówki, rajstopy czy bandaże – które wywierają kontrolowany, stopniowany ucisk na kończyny.
Największy ucisk występuje w okolicy kostki i stopniowo zmniejsza się ku górze. Taki rozkład nacisku wspomaga odpływ limfy, redukuje zastój płynów w tkankach oraz sprzyja zmniejszeniu obrzęków.
Regularne stosowanie kompresjoterapii łagodzi uczucie ciężkości, napięcia i dyskomfortu, a także pomaga zapobiegać nawrotom obrzęku, poprawiając tym samym komfort codziennego funkcjonowania.
Rola terapii uciskowej w leczeniu i profilaktyce obrzęków
Terapia uciskowa znajduje zastosowanie w leczeniu różnych typów obrzęków – żylnych, limfatycznych, lipidowych oraz mieszanych.
Choć mechanizm działania kompresji opiera się na tym samym założeniu, sposób jej wykorzystania i rodzaj stosowanych wyrobów różnią się w zależności od przyczyny i charakteru obrzęku.
i
Obrzęk żylny
W przypadku obrzęku żylnego kompresjoterapia stanowi podstawową metodę leczenia. Stosuje się tu najczęściej wyroby okrągłodziane, które pomagają zmniejszyć ciśnienie w żyłach i poprawić funkcjonowanie zastawek.
Dzięki temu redukują obrzęk, ograniczają ryzyko powstawania owrzodzeń i poprawiają komfort chodzenia. Leczenie wspierają również proste działania, takie jak uniesienie nóg, regularna aktywność fizyczna czy pielęgnacja skóry, które zapobiegają powikłaniom.
Obrzęk żylny jest efektem niewydolności żylnej i uszkodzenia zastawek, dlatego kontrolowany ucisk jest kluczowy w przywracaniu prawidłowego przepływu krwi i zmniejszaniu obrzęku.
Obrzęk limfatyczny
W terapii obrzęku limfatycznego kompresja jest nieodzownym elementem kompleksowej terapii przeciwobrzękowej (KTP).
W pierwszej fazie redukcji obrzęku stosuje się bandażowanie lub systemy adaptacyjne, a w fazie stabilizacji – płaskodziane wyroby uciskowe, które pomagają utrzymać uzyskany efekt drenażu.
Odpowiednio dobrany ucisk wspiera przepływ chłonki, zapobiega ponownemu gromadzeniu się płynu i poprawia funkcjonowanie układu limfatycznego.
Regularne stosowanie kompresji ogranicza rozwój choroby, zmniejsza uczucie ciężkości i poprawia jakość życia pacjentów.
Lipodemia
Kompresjoterapia stanowi istotny element terapii lipodemii — choroby charakteryzującej się bolesnym, symetrycznym nagromadzeniem tkanki tłuszczowej.
Stosowanie płaskodzianych wyrobów uciskowych pomaga stabilizować tkankę tłuszczową, redukować dolegliwości bólowe oraz poprawiać mobilność.
Kompresja wspiera przepływ limfy i zapobiega pogłębianiu się zmian, a w połączeniu z aktywnością fizyczną i wsparciem psychologicznym umożliwia pacjentkom odzyskanie większego komfortu życia oraz lepszego samopoczucia.
Obrzęki mieszane
W przypadku obrzęków mieszanych, w których współwystępują komponenty żylne, limfatyczne lub lipidowe, terapia wymaga indywidualnego podejścia.
Stosuje się połączenie metod – kompresję, manualny drenaż limfatyczny i bandażowanie – z uwzględnieniem rodzaju dzianiny oraz odpowiedniej klasy ucisku.
Prawidłowo dobrana kompresjoterapia pozwala skutecznie kontrolować objawy i utrzymać efekty leczenia niezależnie od przyczyny obrzęku.
Terapia uciskowa jako element profilaktyki
Kompresjoterapia odgrywa ważną rolę nie tylko w leczeniu, ale również w profilaktyce chorób żylnych i obrzęków. Regularne stosowanie wyrobów uciskowych zaleca się osobom narażonym na długotrwałe stanie lub siedzenie, a także tym, których praca wymaga przebywania w pozycji stojącej przez wiele godzin. Odpowiednio dobrany ucisk wspomaga naturalny przepływ krwi i limfy, zapobiegając zastojom i uczuciu ciężkości nóg.
Terapia uciskowa sprawdza się również w zapobieganiu żylakom oraz zakrzepicy żył głębokich, szczególnie u osób z czynnikami ryzyka, takimi jak brak ruchu, nadwaga czy predyspozycje genetyczne.
Pończochy i podkolanówki uciskowe są również polecane w trakcie ciąży, gdy rosnące ciśnienie w obrębie miednicy sprzyja problemom z krążeniem, a także podczas podróży lotniczych czy okresu rekonwalescencji, kiedy aktywność fizyczna jest ograniczona.
Dzięki regularnemu stosowaniu wyrobów uciskowych można skutecznie chronić nogi przed obrzękami, uczuciem zmęczenia i powstawaniem widocznych zmian żylnych, wspierając tym samym zdrowie układu krążenia na co dzień.
i
Charakterystyka produktów uciskowych stosowanych w kompresjoterapii
W początkowej fazie terapii, a także w przypadku obrzęków zmiennych lub niestabilnych, stosuje się bandaże wielowarstwowe bądź adaptacyjne systemy uciskowe. Umożliwiają one elastyczne dostosowanie poziomu ucisku do aktualnego stanu kończyny.
W dalszym etapie leczenia, po uzyskaniu stabilizacji obrzęku, wprowadza się indywidualnie dobraną odzież uciskową, która zapewnia stały i precyzyjny nacisk.
Odzież kompresyjna obejmuje różne typy wyrobów: podkolanówki, pończochy oraz rajstopy uciskowe, dostępne w wersjach płaskodzianych i okrągłodzianych.
Wyroby płaskodziane stosuje się przede wszystkim w przypadku obrzęku limfatycznego i lipodemii, zwłaszcza przy nieregularnym kształcie kończyn oraz w zaawansowanych stadiach choroby. Z kolei wyroby okrągłodziane rekomendowane są w terapii przewlekłej choroby żylnej, żylaków oraz łagodnych obrzęków.
W ofercie marki JOBST znajdują się produkty uciskowe dostosowane do zróżnicowanych potrzeb pacjentów, m.in.:
- JOBST Confidence – dla łagodnych i umiarkowanych obrzęków,
- JOBST Elvarex – również dla obrzęków klasyfikowanych jako ciężkie
- JOBST Opaque – linia okrągłodziana (podkolanówki, pończochy, rajstopy),
- JOBST forMen Explore – produkty okrągłodziane dedykowane mężczyznom
- JOBST Maternity Opaque – dla kobiet w ciąży, wyposażona w elastyczne strefy SoftFlex, dopasowujące się do rosnącego brzucha i wspierające krążenie żylne,
- JOBST Sport – dla osób aktywnych fizycznie pomagają w kontrolowaniu stanu żył i zapewniają komfort podczas wysiłku fizycznego
- JOBST Travel – dla podróżnych, zmniejsza ryzyko zakrzepicy i obrzęków podczas długich lotów lub podróży.
Integralnym elementem terapii pozostają także bandaże kompresyjne orazadaptacyjne systemy uciskowe, które pozwalają na modyfikację poziomu ucisku w ciągu dnia.
Każdy wyrób medyczny powinien być dobierany przez specjalistę – zarówno pod względem rodzaju dzianiny (płaskodzianej lub okrągłodzianej), jak i klasy kompresji, określającej siłę ucisku wywieraną na kończynę. Wyróżnia się cztery podstawowe klasy kompresji:
- Klasa I (18–21 mmHg) – stosowana profilaktycznie, m.in. w ciąży, podczas długich podróży lub przy uczuciu ciężkości nóg.
- Klasa II (23–32 mmHg) – zalecana w leczeniu łagodnych i umiarkowanych żylaków oraz po zabiegach chirurgicznych.
- Klasa III (34–46 mmHg) – przeznaczona dla pacjentów z zaawansowaną przewlekłą chorobą żylną lub obrzękiem limfatycznym.
- Klasa IV (>40 mmHg) – stosowana w ciężkich postaciach chorób naczyniowych i przy masywnych obrzękach.
Prawidłowy dobór rodzaju wyrobu oraz klasy ucisku ma kluczowe znaczenie dla skuteczności kompresjoterapii – umożliwia redukcję obrzęku, poprawia krążenie i komfort pacjenta, a jednocześnie minimalizuje ryzyko powikłań.
Jak prawidłowo zmierzyć kończynę i dobrać rozmiar odzieży kompresyjnej?
Dokładny pomiar kończyn to kluczowy etap w doborze odpowiedniej odzieży kompresyjnej. Pomiary należy wykonywać rano, zanim nogi zdążą się opuchnąć.
Najważniejsze punkty pomiarowe to: kostka (najwęższe miejsce nad kostką), łydka (najszerszy obwód), udo (najszersza część uda) oraz – w przypadku rajstop i pończoch – również okolica pachwiny.
Otrzymane wyniki należy porównać z tabelą rozmiarową producenta, ponieważ tylko właściwie dobrany rozmiar zapewnia równomierny ucisk i skuteczność terapii.
Zbyt luźny wyrób nie przyniesie oczekiwanych efektów, natomiast zbyt ciasny może powodować dyskomfort, marszczenie materiału, a nawet zaburzenia krążenia.
Dobór odpowiedniego stopnia kompresji i rozmiaru powinien być zawsze skonsultowany z lekarzem lub specjalistą, który uwzględni indywidualne potrzeby pacjenta.
Dzięki temu stosowanie odzieży uciskowej przynosi pełne korzyści terapeutyczne – redukuje obrzęki, poprawia krążenie, zmniejsza uczucie ciężkości nóg i zwiększa komfort codziennego funkcjonowania.
Jak poprawnie zakładać i zdejmować odzież uciskową krok po kroku?
Zakładanie pończoch lub podkolanówek uciskowych wymaga cierpliwości oraz odpowiedniej techniki. Na początek należy odwrócić wyrób na lewą stronę do wysokości pięty, a następnie naciągać go stopniowo w górę, uważając, aby materiał układał się gładko i nie tworzył fałd.
Warto korzystać z rękawic antypoślizgowych lub specjalnych przyrządów do zakładania, które ułatwiają ten proces i chronią delikatną dzianinę przed uszkodzeniem.
Podczas noszenia należy unikać zaginania mankietów i zagnieceń materiału, ponieważ mogą one powodować nierównomierny ucisk i uczucie dyskomfortu.
Zdejmowanie odzieży kompresyjnej powinno odbywać się stopniowo, poprzez delikatne odwijanie jej w dół, bez szarpania i gwałtownych ruchów.
Dzięki prawidłowej technice zakładania i zdejmowania odzież uciskowa zachowuje swoje właściwości terapeutyczne i trwałość, zapewniając komfort oraz skuteczność kompresjoterapii.
Jak pielęgnować i prać odzież kompresyjną, aby przedłużyć jej trwałość?
Odpowiednia pielęgnacja odzieży uciskowej jest kluczowa dla zachowania jej właściwości terapeutycznych i komfortu noszenia.
Zaleca się pranie odzieży kompresyjnej ręcznie lub w programie delikatnym, w temperaturze do 30°C, przy użyciu łagodnych detergentów, które nie uszkadzają włókien odpowiedzialnych za kompresję. Regularne pranie pomaga utrzymać higienę, zapobiega podrażnieniom skóry i zapewnia skuteczność terapii.
Po praniu produkty kompresyjne należy suszyć w pozycji poziomej, z dala od źródeł ciepła i bez bezpośredniego nasłonecznienia. Unikanie suszarek bębnowych i kaloryferów chroni włókna przed uszkodzeniem i wydłuża trwałość materiału. Odzież powinna być prana po każdym użyciu, aby zachować świeżość i elastyczność, które odpowiadają za równomierny ucisk.
Warto regularnie kontrolować stan włókien i stopień elastyczności, ponieważ z czasem odzież kompresyjna może tracić swoje właściwości. Objawia się to słabszym uciskiem, co zmniejsza skuteczność terapii i może powodować dyskomfort.
Systematyczna pielęgnacja oraz wymiana produktów w odpowiednim momencie zapewniają nie tylko poprawę krążenia i redukcję obrzęków, ale także realnie wpływają na komfort i jakość życia pacjenta. W razie wątpliwości co do stanu wyrobu warto skonsultować się ze specjalistą.
