Dodawany do ciast, gum i batonów. Popularny słodzik może zwiększać ryzyko udaru

Wiemy, że cukier szkodzi zdrowiu i należy go unikać, a jeśli to możliwe wykluczyć z diety i sięgać wyłącznie po naturalne formy w tym choćby fruktozę obecną w owocach. Niemniej w ostatnim czasie na rynku pojawia się coraz więcej produktów oferujących zamienniki. Przykładem może być np. erytrytol. Najnowsze badania sugerują, że jego stosowanie może nie być tak bezpieczne jak myślisz.

Erytrytol jest jednym z głównych składników batonów, ciastek, gum do żucia czy wypieków określanych mianem sugar free, czyli niezawierających cukru. Co więcej, można go spotkać również w produktach niskokalorycznych, czy proteinowych, a to oznacza, że chętnie sięgają po niego sportowcy, osoby na diecie ketogenicznej, czy diabetycy. Z kolei badania przeprowadzone przez naukowców z University of Colorado Boulder sugerują, że warto jednak ograniczyć spożycie tego słodzika. 

Czy erytrytol jest zdrowy?

Osoby, które do tej pory nie zdecydowały się zamienić cukru na inny słodzik, mogą zastanawiać się, czy erytrytol jest zdrowy. Trudno wskazać jednoznaczną odpowiedź, bo wiele zależy od indywidualnego stanu zdrowia danej osoby oraz tego jak często i w jakiej dawce będzie sięgać po słodzik. 

Natomiast w odniesieniu do wspomnianych badań naukowych opublikowanych na łamach Journal of Applied Physiology chcemy zwrócić uwagę na fakt, że warto zachować ostrożność.

Jak wskazują autorzy obawy dotyczące bezpieczeństwa erytrytolu nasiliły się po tym jak wykonano badania epidemiologiczne łączące zwiększone ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych oraz mózgowo-naczyniowych z wyższym stężeniem erytrytolu. 

Co więcej, powiązania pomiędzy krążącym we krwi erytrytolem oraz występowaniem zawałów serca i udarów mózgu zaobserwowano w kohortach zarówno na terenie Europy oraz USA i to bez względu na to czy u danych osób występowały czynniki ryzyka kardiometabolicznego, czy też nie. 

Natomiast jak podkreślają badacze, na ten moment niestety wciąż sam mechanizm przyczynowy opisanego zjawiska pozostaje nieuchwytny.

Erytrytol kontra mózg. Wzrost ryzyka udaru

Badania przeprowadzone przez naukowców z University of Colorado Boulder polegało na tym, że ludzkie komórki śródbłonka mikronaczyniowego mózgu (hCMEC) poddano działaniu erytrytolu w dawce odpowiedniej dla 30 g słodzika spożywanej w napoju słodzonym sztucznie. Komórki te hodowano przez 3 godziny.

Celem badań było zmierzenie poziomu stresu oksydacyjnego, ekspresji białka antyoksydacyjnego, biodostępności tlenku azotu oraz produkcji endoteliny i zdolności fibrynolitycznej. 

Wyniki wykazały, że komórki poddane działaniu erytrytolu wykazywały znaczny wzrost poziomu stresu oksydacyjnego. Dodatkowo wzrosły także poziomy reaktywnych form tlenu, a podwyższeniu uległy również markery obrony antyoksydacyjnej.

W dużym uproszczeniu zdaniem autorów badań erytrytol zakłóca wiele mechanizmów, które są niezbędne do utrzymania zdrowego śródbłonka mózgowego. Wyniki sugerują, że erytrytol zwiększa stres oksydacyjny, zakłóca sygnalizację tlenku azotu, zwiększa produkcję peptydów zwężających naczynia krwionośne i zmniejsza zdolność rozpuszczania skrzepów w mikronaczyniowych komórkach śródbłonka ludzkiego mózgu.

Choć opisane wyniki ograniczają się do ostrych stanów in vitro, to jednak ustalenia te są zgodne z dotychczasowymi, wcześniej pozyskanymi informacjami epidemiologicznymi, które wskazują na związek pomiędzy spożywaniem erytrytolu a podwyższonym ryzykiem niedokrwiennego udaru mózgu.

Naukowcy z University of Colorado Boulder są zgodni, że konieczne jest przeprowadzenie następnych badań. Tym razem z wykorzystaniem modeli długoterminowych oraz in vivo, czyli na żywym organizmie. Badania kliniczne są niezbędne w celu wyjaśnienia, czy powtarzająca się ekspozycja na erytrytol, czyli spożywanie go w określonych odstępach czasu i ilości niesie ze sobą konsekwencje naczyniowo-mózgowe.

Magdalena Siraga