Reumatyzm - wczesna i prawidłowa diagnoza jest kluczowa

Reumatyzm to określenie ponad 100 różnych jednostek chorobowych, obejmujących cały układ ruchu, a nie tylko stawy. Można je podzielić na dwie grupy - związane ze starzeniem się tkanek (np. zwyrodnienie stawów, osteoporoza) i nie związane z wiekiem (np. reumatoidalne zapalenie stawów, zaburzenia metaboliczne).

Spis treści

1. Choroby reumatyczne - przyczyny
2. Reumatyzm - objawy
3. Najczęstsze choroby reumatyczne
4. Reumatyzm - leczenie

Reumatyzm wyróżnia się swą powszechnością, bolesnym i przewlekłym przebiegiem, wysokimi kosztami leczenia i marnymi rokowaniami. Za bolesne i długotrwałe objawy zapalenia stawów i tkanek wokół odpowiadają substancje wytwarzane przez organizm, nazywane mediatorami zapalenia, m.in. prostaglandyna i histamina. Są one produkowane i uwalniane przez komórki zapalenia: leukocyty - granulocyty i limfocyty (białe ciałka krwi), płytki krwi, makrofagi oraz komórki tuczne.

A ponieważ choroby reumatyczne w poważnym stopniu grożą upośledzeniem sprawności fizycznej - lepiej im zapobiegać i za wszelką cenę starać się nie dopuścić do zaatakowania całego układu ruchu.

W Polsce choruje około 5 mln osób. Choroba dotyka przede wszystkim kobiety - 70 proc. wszystkich przypadków. 1/3 wszystkich rent przyznano właśnie z tego powodu. Niestety, na obecnym etapie rozwoju medycyny nie umiemy całkowicie wyleczyć z choroby reumatycznej. Wysiłki lekarzy skupiają się natomiast na łagodzeniu przebiegu choroby i usprawnianiu narządu ruchu.

Zmienił się sposób podejścia do choroby oraz metod jej leczenia. Kiedyś polegało ono tylko na zwalczaniu objawów: bólu stawów, zapalenia i ograniczenia ruchów w zaatakowanych stawach. Przepisywane przy tym środki farmakologiczne miały wiele działań niepożądanych, niebezpiecznych dla przewodu pokarmowego. Stosowano przy tym tzw. piramidę terapeutyczną, czyli najpierw podawano leki najsłabsze, ale najmniej szkodliwe, a dopiero w miarę postępu choroby - coraz silniejsze.

Z reumatyzmu nie można się co prawda wyleczyć, ale można zrobić wiele, by nie utrudniał codziennego życia. Masaż wodny i klasyczny to tylko niektóre sposoby na zahamowanie rozwoju chorób reumatycznych.

Choroby reumatyczne - przyczyny

Naukowcy jeszcze do końca nie rozgryźli przyczyn powstawania chorób reumatycznych. Wiadomo jednak, że w dużym stopniu ich rozwój zależy od działania na nasz organizm szkodliwych czynników środowiska, a także predyspozycji genetycznych. Można sobie w takim razie zadać pytanie, czy w takim razie nic nie zależy od nas? Zależy, i to dużo. 

Praktycznie od dzieciństwa możesz starać się zapobiegać chorobom reumatycznym - za wszelką cenę koryguj wady postawy u dzieci. Dbaj o prawidłowe żywienie, bogate szczególnie we wzmacniający układ kostny wapń. Konieczne jest szybkie usuwanie źródeł wszelkich dopadających nas zakażeń - klasycznym przykładem może być angina, która nieleczona może mieć dla bardzo groźne konsekwencje. Ważne jest także systematyczne uprawianie jakiegoś sportu - ale nie wyczynowo, tylko rekreacyjnie

Sprawdź stawy!

Reumatyzm - objawy

Przewlekłym zapaleniom stawów towarzyszy silny ból stawów, który staje się nie do zniesienia i potrafi wyłączyć z aktywnego życia. Chorzy są ciągle niewyspani, zmęczeni, a to powoduje rozdrażnienie, nawet stany depresyjne. Na dodatek choroba szybko postępuje i prowadzi do trwałych zmian w stawach, które uniemożliwiają wykonywanie codziennych czynności. Z czasem może zaatakować serce, płuca, nerki, układ nerwowy. Niestety, nie można cofnąć zmian, które dokonały się w obrębie stawu.

Najczęstsze choroby reumatyczne

Reumatoidalne zapalenie stawów

Częstość zachorowań na reumatoidalne zapalenie stawów łączono ze stosowaniem hormonalnej terapii zastępczej i środków antykoncepcyjnych. Dziś wiadomo, że estrogeny łagodzą skutki choroby. Do typowych objawów RZS należą symetryczne bóle rąk i stóp, poranna sztywność stawów, bóle mięśni, niekiedy dolegliwości serca, naczyń krwionośnych i płuc.

Choroba zwyrodnieniowa

Sygnalizuje ją ból nasilający się pod koniec dnia, kiedy stawy są przemęczone chodzeniem lub staniem. Choroba zwyrodnieniowa może zająć tylko jeden staw ręki czy nogi lub też kręgosłup na całej długości. Nieprzyjemnym objawem choroby może być drętwienie rąk, zawroty czy bóle z tyłu głowy.

Reumatyzm tkanek miękkich

Objawia się bólami w okolicy barku (zespół bolesnego barku), łokci (łokieć tenisisty). Lekarze przypuszczają, że łączy się to z wieloletnim przeciążaniem mięśni poprzez noszenie ciężkich siatek i wykonywaniem powtarzających się ruchów, podczas których dochodzi do wielu mikrourazów.

Reumatyzm - leczenie

Wczesna i prawidłowa diagnoza daje olbrzymią szansę na powstrzymanie rozwoju choroby. Leczenie reumatyzmu może być bardzo skuteczne, ponieważ wprowadzono wiele leków modyfikujących przebieg choroby. W wielu przypadkach szansę powodzenia dają metody leczenia biologicznego. Jednak kuracja lekami biologicznymi jest bardzo kosztowna.

Jeśli rozpoznanie nastąpi zbyt późno, zmiany stają się nieodwracalne.

Terapia reumatyzmu ma charakter kompleksowy i obejmuje indywidualny, w zależności od stopnia rozwoju choroby, dobór środków farmakologicznych, dietę oraz cały zespół metod rehabilitacyjnych.

Leki zmniejszają wytwarzanie przez organizm mediatorów zapalenia, a więc substancji wywołujących chorobę oraz hamują ich uwalnianie. Dziś w reumatoidalnym zapaleniu stawów już na początku choroby wprowadza się silne leki cytostatyczne, blokujące podziały komórkowe, które u wielu chorych potrafią całkowicie zahamować postęp choroby. W ciężkich przypadkach mogą pomoc tylko medykamenty najnowszej generacji, tzw. leki biologiczne. Wiążą one rozwijające się w sposób niekontrolowany białe ciałka krwi, które niszczą stawy. Dzięki tym środkom białe krwinki stają się biologicznie nieaktywne, a rozwój choroby jest zahamowany.

Konieczna jest też rehabilitacja ruchowa, a więc układ ćwiczeń, bez których stawy ulegają coraz większym zniekształceniom. Brzmi to jak paradoks, ale to ruch, mimo że sprawia ból, powstrzymuje rozwój choroby. Jego brak wpływa niekorzystnie na odżywianie chrząstki stawowej i wytwarzanie przez błonę maziową specjalnego płynu, którego zadaniem jest zmniejszanie tarcia między elementami tworzącymi staw.

Dla sprawności stawów bardzo ważna jest odpowiednia rehabilitacja:

• masaże,
• leczenie ciepłem i zimnem,
• elektroterapia,
• ultrasonoterapia,
• magnetoterapia,
• aktywność fizyczna.

Ale, by móc się rehabilitować, konieczne jest pozbycie się paraliżującego bólu.

Czytaj też: Dieta dla stawów pomoże na stany zapalne i bóle stawów

Mity na temat reumatyzmu

Jaka to choroba?

Pytanie 1 z 12

Co dolega temu dziecku?

Atypowe zapalenie skóry

Atopowe zapalenie skóry

Atypiczne zapalenie skóry

Następne pytanie