Jak wygląda zdrowa kupa? Taki widok powinien cię uspokoić

Chyba nikt nie ma przyjemności z zaglądania do sedesu, ale naprawdę warto to robić. Prawidłowy wygląd stolca powie ci sporo przede wszystkim na temat funkcjonowania układu pokarmowego. Wiadomo, jak powinna wyglądać zdrowa kupa. Upewnij się, że twoja taka jest.

Chyba każdy wie mniej więcej, jak wygląda prawidłowy stolec. Często jednak obserwujemy w nim zmiany, które nie muszą zaraz oznaczać problemów ze zdrowiem.

Niewłaściwa dieta, drobne zatrucie, a nawet zjedzenie czegoś zdrowego, ale silnie barwiącego (buraczki), może wywołać niepokój.

Jednorazowe problemy, zwłaszcza te, które da się łatwo i szybko wyjaśnić, nie są powodem, żeby wszczynać alarm. Jeśli jednak twój kał regularnie odbiega od normy, trzeba to wyjaśnić z lekarzem.

Jak wygląda prawidłowy stolec?

Idealna kupa powinna przypominać niewielkiego banana (lub kiełbaskę), mieć brązowy kolor (odcień nie ma większego znaczenia) i konsystencję pasty do zębów, tworząc jednolitą masę o twardości plasteliny. 

Pamiętaj, że zdrowy stolec wydostaje się bez nadmiernego wysiłku, ale też nie za bardzo swobodnie.

Właśnie tak wygląda twój kał? To oznacza, że procesy trawienne przebiegają prawidłowo, a organizm wchłonął wszystkie potrzebne składniki odżywcze. Żołądek, trzustka, wątroba i jelita najpewniej pracują bez zarzutu. 

Kupa za luźna lub zbyt twarda? Sprawdź w bristolskiej skali uformowania stolca

Twoja kupa może nie jest idealna, ale przecież wcale nie musi taka być. Sprawdź z pomocą odpowiedniego narzędzia, czy jej kształt mieści się w normie.

Medycy posługują się siedmiostopniową bristolską skalą uformowania stolca, która pomaga ocenić, czy wszystko jest w porządku.

Dzielą stolec na 7 typów:

• Typ 1: pojedyncze zbite grudki, przypominające orzechy. Stolec przebywał w układzie pokarmowym najdłużej, jest pozbawiony wody i trudny do wydalenia. Oznacza zaparcia.
• Typ 2: stolec zbity stolec, gruby, często złożony z grudek. Również jest typowy dla zaparć. Wypróżnienie wiąże się z nadmiernym wysiłkiem. Oddawany jest rzadziej niż co 2-3 dni.
• Typ 3: stolec o kształcie kiełbaski z pęknięciami – zwykle prawidłowy, gdy wypróżnienie nie sprawia silnego dyskomfortu.
• Typ 4: gładki, miękki stolec o kształcie kiełbaski, "wężowaty" – typowy dla osób zdrowych.
• Typ 5: luźne, miękkie grudki (nieuformowane w klasyczny stolec) o poszarpanych krawędziach – jednorazowo mogą być skutkiem błędów dietetycznych, ale regularnie występujące wymagają konsultacji z lekarzem.
• Typ 6: luźna kupa często z postrzępionymi krawędziami – biegunka.
• Typ 7: stolec wodnisty - praktycznie bez przetworzonych fragmentów pokarmowych, jest bardzo niepokojący i może się wiązać z poważnymi schorzeniami jelit. Odwiedź lekarza jak najszybciej.

Warzywa i owoce bogate w błonnik

Zobacz galerię 11 zdjęć

Luźne stolce i zaparcia - kiedy potrzebny lekarz

Nie tylko wodnisty stolec (typ 7) wymaga działania. Luźne stolce (typ 5 i 6) również trzeba szybko skonsultować z lekarzem, szczególnie jeśli towarzyszy im nienaturalna utrata wagi, dolegliwości bólowe lub stany podgorączkowe.

Oczywiście, jednorazowe odstępstwa od normy nie powinny być powodem do paniki. Nawet po ostrej infekcji wirusowej, takiej jak "jelitówka", organizm zwykle szybko wraca do równowagi. Wystarczy lekkostrawna dieta i odpowiednie nawodnienie.

Zaparcia (stolce typu 1 i 2) także mogą być objawem choroby. Przyczyną bywają nieprawidłowości w budowie przewodu pokarmowego, problemy z motoryką układu pokarmowego, zespół jelita drażliwego, a nawet zmiany nowotworowe.

Jeśli stolca nie ma od trzech dni, nie wydalasz gazów, pojawiają się silne bóle brzucha, wzdęcia i wymioty, może to być niedrożność jelit, która zagraża życiu.

Najczęstszą przyczyną zaparć jest niewłaściwe odżywianie – niedobór błonnika i niedostateczne nawodnienie. W takim przypadku modyfikacja diety zazwyczaj przynosi efekty. Jeśli nie, konieczna jest wizyta u gastrologa.

Pamiętaj, że zawsze gdy zauważalne zmiany w stolcu utrzymują się dłużej, zmienia się charakter wypróżnień lub ich pora, warto skonsultować się z lekarzem. Przyczyną może być stres, błędy żywieniowe, leki, ale również poważniejsze schorzenia.

Tych objawów i zmian stolca nie lekceważ

Nie zwlekaj z wizytą u lekarza, jeśli:

• masz "strzelające", tłuszczowe stolce (żółtawy kolor i połyskująca powierzchnia), o gnilnym zapachu, które trudno spłukać - mogą oznaczać chorobę trzustki, wątroby, dróg żółciowych
• ołówkowate stolce, czyli zbyt cienkie. Przyczyną jest zazwyczaj przeszkoda w wydostaniu się stolca z odbytu, np. hemoroidy, narośl, rak. W takim przypadku konieczne jest badanie per rectum
• stolec nienaturalnie jasny, szarawy, przypominający glinę: może oznaczać problemy z wątrobą, nieprawidłowości związane z wydalaniem żółci
• żółty stolec: jeśli nie przesadziłeś z marchewką lub innymi źródłami karotenu, może oznaczać np. infekcję bakteryjną, chorbę trzustki
• stolec czarny, smolisty: jeśli przyjmujesz preparaty żelaza, węgla lekarskiego lub leków zawierających związki bizmutu, nie ma się czym martwić. Jeśli nie, może również oznaczać krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego
• czerwony, krwisty stolec: świeża krew z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, może oznaczać hemoroidy lub chorobę nowotworową
• kał zielonkawy: pojawia się po lekach (np. antybiotykach, środkach przeczyszczających), przy nadmiarze chlorofilu (zielone warzywa), problemach z wydzielaną żółcią, ale też przy alergii pokarmowej i ciężkich chorobach jelit (np. wrzodziejące zapalenie jelita grubego)
• śluz w kale: niewielka ilość śluzu jest potrzebna do prawidłowego funkcjonowania jelit. Nadmiar śluzu lub jego większa widoczność mogą być spowodowane: infekcjami, nietolerancjami pokarmowymi, zaburzeniami czynnościowymi. Śluz pokrywający stolec może również pochodzić z dróg rodnych, np. przy obfitych upławach lub stanie zapalnym. W takim przypadku konieczna jest wizyta u ginekologa.

Eliza Dolecka