Salmonella już się panoszy. Jak zminimalizować ryzyko zachorowania

Salmonella to wciąż liderka wśród bakteryjnych zatruć pokarmowych nie tylko w naszym kraju. Jeśli wierzysz, że źródłem zakażenia są tylko jajka, to niewątpliwie wiesz o niej za mało. Do zakażenia salmonellą wystarcza zaledwie 20 bakterii. Lepiej sprawdź, jak się chronić.

Nie wystarczy częste mycie rąk, by na pewno uniknąć zakażenia bakterią Salmonella, chociaż niewątpliwie salmonelloza jest chorobą brudnych rąk.

Zagrożenie czai się w naszych kuchniach, lokalach gastronomicznych, na targowiskach, a nawet w szpitalach czy szkołach.

W maju Główny Inspektorat Sanitarny wydał ostrzeżenie o wykryciu bakterii w mrożonych truskawkach, które były sprzedawane w jednej z sieci sklepów. W kwietniu doszło do masowego zatrucia w Centrum Szkolenia Straży Granicznej w Kętrzynie, gdzie ponad 150 osób zgłosiło objawy zatrucia, a 13 z nich wymagało hospitalizacji.

Jak dotąd w czerwcu o sporych ogniskach zakażeń głośno głównie w USA, ale lato dopiero przed nami.

Dowiedz się, co warto robić, by nie ułatwiać życia bakteriom. Znacząco zminimalizujesz ryzyko. Byłoby szkoda popsuć sobie urlop przez mikroby, które nie są przecież niezniszczalne.

Salmonella – jak można się nią zakazić

Salmonella to bakteria, która bytuje głównie w:

• mięsie i jego przetworach
• drobiu
• jajach i produktach na ich bazie (majonezy, kremy, lody)
• rybach
• twarogach, serach twardych, miękkich i topionych
• sokach owocowych.

Najczęściej zakażamy się spożywając pokarmy z bakteriami lub pijąc skażoną wodę.

Pałeczki Salmonelli mogą wystąpić w żywności przetworzonej na skutek zanieczyszczenia produktów podczas produkcji lub kontaktu ze skażonymi przedmiotami (np. deski, blaty kuchenne). Zdarzały się przypadki salmonellozy na skutek spożycia czekoladowych pralin, wędlin czy gotowych kanapek, ale także nieumytych warzyw.

Źródłem zakażenia bakteriami mogą być także ludzie chorzy na salmonellozę, bezobjawowy nosiciel lub zakażone zwierzę.

Zatrucie Salmonellą jest możliwe choćby podczas przebywania w szpitalu lub domu opieki.

 Jak rozpoznać zatrucie salmonellą?

Do zakażenia wystarczy naprawdę niewiele – około 20 bakterii. Objawy zatrucia pojawiają się zwykle w ciągu 6 do 72 godzin po spożyciu zanieczyszczonego pokarmu.

Najczęstsze objawy to:

• wodnista biegunka
• tępy ból brzucha
• mdłości i wymioty
• gorączka (do 39°C)
• ból głowy
• dreszcze
• ogólne rozbicie

Zakażenie pałeczkami Salmonella zwykle nie wymaga stosowania antybiotyków, chyba że chory ma obniżoną odporność. Możliwe powikłania to zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, a nawet posocznica, stąd o postępowaniu powinien decydować lekarz.

W przypadku podejrzenia zakażenia salmonellą wskazana jest konsultacja lekarska. Wczesna diagnoza i odpowiednie postępowanie mogą zapobiec powikłaniom i ochronić przed zakażeniem twoich bliskich.

Pamiętaj, że w przypadku wystąpienia wysokiej gorączki, krwi w stolcu lub silnego odwodnienia, należy niezwłocznie udać się do placówki medycznej. W przypadku zakażenia zjadliwymi szczepami Salmonelli, ciężki przebieg choroby może dotyczyć praktycznie każdego.

8 produktów, którymi najłatwiej zatruć się salmonellą

Zobacz galerię 8 zdjęć

Jak chronić się przed salmonellą?

Wszyscy mamy wpływ na zmniejszenie ryzyka zakażenia salmonellą. Kluczowe kwestie to higiena, właściwe przechowywanie i obróbka żywności:

1. Dokładnie myj ręce ciepłą wodą z mydłem przed przygotowywaniem posiłków, po kontakcie z surowym mięsem, jajami oraz po skorzystaniu z toalety.
2. Używaj oddzielnych desek do krojenia surowego mięsa i warzyw/owoców. Zapobiegniesz w ten sposób przenoszeniu bakterii.
3. Regularnie dezynfekuj blaty kuchenne i inne powierzchnie, które mogły mieć kontakt z surowym mięsem lub jajami.
4. Gotuj mięso, drób i jaja w wysokiej temperaturze. Używaj termometru kuchennego, aby upewnić się, że osiągnęły właściwą temperaturę wewnętrzną. Salmonella ginie w 70 st. C. Niskie temperatury jej nie niszczą, jedynie opóźniają namnażanie.
5. Unikaj spożywania surowych jaj oraz potraw zawierających surowe jaja, takich jak tiramisu czy majonez domowej roboty.
6. Przechowuj surowe mięso i inne produkty, które mogą być skażone, oddzielnie od produktów gotowych do spożycia, aby uniknąć krzyżowego skażenia.
7. Utrzymuj odpowiednią temperaturę w lodówce (poniżej 4°C).
8. Nie przechowuj żywności zbyt długo. Sprawdzaj daty ważności i spożywaj produkty w odpowiednim czasie.
9. Dokładnie myj owoce i warzywa przed spożyciem, nawet jeśli zamierzasz je obrać.
10. Kupuj mięso, drób i jaja tylko ze sprawdzonych źródeł.
11. Unikaj kupowania produktów, które wyglądają podejrzanie lub mają uszkodzone opakowania.

Pamiętaj, że dur brzuszny, wywoływany przez Salmonella Typhi, jest jedną z postaci salmonellozy. Szczepienie przeciwko durowi brzusznemu jest szczególnie zalecane osobom podróżującym do krajów o wysokim ryzyku zakażenia, czyli do Azji Południowej i Wschodniej, Afryki, Ameryki Środkowej i Południowej, a także niektórych regionów Europy Wschodniej.

Przeciw innym salmonellozom na razie nie ma szczepień, ale niewykluczone, że to się zmieni, chociaż niekoniecznie będą szczepieni ludzie.

Nowa strategia walki z salmonellą w USA

Amerykańscy naukowcy, podobnie jak ich polscy koledzy, od lat zmagają się z problemem zatruć salmonellą. Mimo zaostrzania przepisów i kampanii edukacyjnych, liczba zakażeń nie maleje. Dlatego postanowili zastosować nową strategię. Zapewne jeszcze przyjdzie poczekać na wyniki i konkrety, bo wstępne założenia przedstawiono dopiero w ubiegłym roku.

Liczba osób chorujących przez te patogeny nie spadła. Departament Rolnictwa Stanów Zjednoczonych rozważa zmiany w sposobie kontroli Salmonelli w oparciu o jej szczepy i serotypy, a nasze badania wspierają te wysiłki

– powiedział Matt Stasiewicz, profesor nadzwyczajny w Katedrze Nauk o Żywności i Żywieniu Człowieka (FSHN) na Uniwersytecie Illinois.

W USA najbardziej rozpowszechnionym serotypem jest Salmonella Kentucky, ale to nie ona powoduje najwięcej zatruć. Za mniej niż 1% zatruć odpowiada Salmonella Kentucky, a od 69% do 83% wywołują rzadziej występujące serotypy: Salmonella Enteritidis, Infantis lub Typhimurium.

Enteritidis jest dobrze znany także w Europie, bo odpowiada za zbiorowe zatrucia, w tym przypadki śmiertelne.

Nowa strategia polega na tym, by nie walczyć z salmonellą generalnie, ale skupić się na tych szczepach, które są szczególnie niebezpieczne. Planowane jest wprowadzenie bardziej szczegółowych badań serologicznych, profilaktyczne zatrzymywanie całych partii mięsa, w których pojawi się groźny patogen, a być może nawet szczepienie kurczaków przeciwko najgroźniejszym patogenom.

Eliza Dolecka