Choroba milionów kobiet. Sprawdź, czy dotyczy i Ciebie

Całymi latami, podczas miesięcznych krwawień odczuwają ogromny ból. I latami słyszą od lekarzy, że „taka ich uroda”. Diagnozę: „choruje pani na endometriozę” usłyszało 1 milion Polek. Niezdiagnozowanych mogą być kolejne 3 miliony. Na nazwanie przyczyny cierpienia mogą czekać nawet 4-11 lat. Teraz dzięki nowoczesnym badaniom można zarówno diagnozę, jak i terapię endometriozy zdecydowanie przyśpieszyć.

Endometrioza: nie tylko w macicy

Endometrioza (inaczej: gruczolistość zewnętrzna) to przewlekła choroba kobiecego układu rozrodczego. I to dość powszechna. Szacuje się, że choruje na nią nawet 15 proc. kobiet w wieku rozrodczym, czyli między 25 a 45 rokiem życia.

W endometriozie błona śluzowa wyścielająca macicę, czyli endometrium, z różnych przyczyn pojawia się zarówno w samej macicy, ale i w innych organach. I to nie tylko w obrębie układu rozrodczego, ale także w narządach pobliskich czyli pęcherzu moczowym, jelicie grubym i/lub otrzewnej. Wprawdzie zdarza się to niezmiernie rzadko, ale ogniska endometrium lokalizować się mogą również w przeponie i płucach, a nawet na… skórze.

Endometrioza to nie tylko ból

Endometrium, które pojawia się poza macicą, podlega zmianom hormonalnym cyklu miesięcznego. Oznacza to, że może ono okresowo zmieniać swoją grubość, a uciskając na sąsiadujące tkanki wywoływać ich stan zapalny, który objawia się m.in. bólem.

Inne dolegliwości charakterystyczne dla endometriozy to:

• bolesne miesiączkowanie,
• ból w okresie owulacji,
• krwawienia miesięczne nasilone,
• krwawienia miesięczne nieregularne,
• nasilone dolegliwości zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS),
• odczuwanie bólu podczas stosunku seksualnego,
• objawy ogólnoustrojowe, czyli np. zmęczenie, brak energii, stany depresyjne.

Endometrioza może także zakłócać prawidłowe funkcjonowanie innych, poza rozrodczym, układów, m.in. moczowego i pokarmowego. Do powyższych objawów należy dodać zatem także i te nieswoiste, występujące przy innych schorzeniach, m.in.:

• ból przy oddawaniu moczu,
• obecność krwi w moczu,
• wzdęcia,
• biegunki i zaparcia.

Dla wielu kobiet najtrudniejszą do zaakceptowania, a z punktu widzenia medycyny –najtrudniejszą do leczenia konsekwencją endometriozy, jest niepłodność.

Endometrioza: jak ją rozpoznać?

Rozmowa z pacjentką i przedstawienie przez nią odczuwanych dolegliwości to pierwszy etap diagnozowania endometriozy. Jeśli lekarz ma takie podejrzenie, wykonuje badania obrazowe np. USG, aby chorobę potwierdzić lub ją wykluczyć.

Zdarza się jednak, że diagnostyka endometriozy musi być bardziej szczegółowa. Wtedy chorobowo zmienione tkanki pobierane są podczas zabiegu laparoskopowego i oceniane pod mikroskopem. Nie da się ukryć, że laparoskopia i pobranie materiału do badania histopatologicznego to badanie inwazyjne, wymagające znieczulenia ogólnego, a więc pobytu w szpitalu i rekonwalescencji.

Rozwój medycyny i diagnostyki laboratoryjnej umożliwia już jednak realizację mało lub nieinwazyjnych badań rozpoznawczych w kierunku endometriozy. Wykorzystuje się w nich fragment endometrium lub krew, a można je wykonać u wszystkich kobiet, o ile nie są w ciąży.

Endometrioza: diagnostyka bez bólu

Nowoczesna diagnostyka endometriozy bazuje na dwóch badaniach, których wykonanie znacznie skraca czas oczekiwania na diagnozę choroby, a tym samym na wdrożenie jej terapii. Oba badania nie wymagają hospitalizacji i umożliwiają szybki powrót do codziennych zajęć.

1. Badanie genetyczne

To metoda małoinwazyjna z wykorzystaniem próbki endometrium pacjentki. Lekarz pobiera materiał metodą biopsji aspiracyjnej podczas badania ginekologicznego. Może to jednak zrobić wyłącznie w tzw. fazie wydzielniczej cyklu menstruacyjnego, która następuje po owulacji. Gdy próbka trafia do laboratorium, oznacza się w niej poziom ekspresji markera, czyli genu kodującego białko fukozylotransferazę 4 (FUT4). Znaczące podwyższenie lub wysoki poziom FUT4 w komórkach endometrium oznaczają endometriozę. Takie badanie warto wykonać w celu zarówno wykluczenia, jak i potwierdzenia endometriozy.

2. Diagnostyka endometriozy wspomagana nieinwazyjnym badaniem z krwi

Badanie to dedykowane jest kobietom z podejrzeniem endometriozy, ale może być wykonane wyłącznie po wcześniej konsultacji z lekarzem. Test ten polega bowiem na oznaczeniu stężenia markera CA125 i mózgowego czynnika neurotroficznego, neutrofiny, BDNF (ang. Brain-Derived Neurotrophic Factor) we krwi, ale jednocześnie wymaga dokładnego wywiadu klinicznego z pacjentką, podczas którego zbierane są m.in. takie informacje jak:

• obecność bolesnych miesiączek ,
• natężenie bólu podczas ostatniego krwawienia,
• wiek, w którym pacjentka rozpoczęła regularne przyjmowanie leków przeciwbólowych,
• wiek, w którym zdiagnozowano u pacjentki torbiele jajników,
• wiek, w którym doświadczyła pierwszego bólu podczas stosunku.

Ostatecznej, komputerowej analizie podlega cały pakiet danych, czyli wyniki badań CA125 i BDNF oraz informacje uzyskane od pacjentki. Specjalny algorytm generuje wynik pozytywny lub negatywny.

Endometrioza: czy jesteś jej świadoma?

Marzec to miesiąc, któremu patronuje kobieta. Nie tylko z powodu obchodzonego na całym świecie Międzynarodowego Dnia Kobiet, ale także za sprawą napawającej optymizmem i radością życia wiosny. Właśnie ze względu na „kobiecość” marzec stał się również Miesiącem Świadomości Endometriozy. Zachęcamy Panie, aby zadbały o swoje kobiece zdrowie poprzez i sprawdziły nowe badania laboratoryjne wspomagające diagnostykę endometriozy, oferowane przez sieć laboratoriów Diagnostyka S.A. https://diag.pl/pacjent/artykuly/marzec-miesiacem-swiadomosci-endometriozy/