Dziewczynki 12 lat - to nowa grupa ryzyka. Co łączy autoagresję z domową apteczką?

Troska o dobrostan psychiczny najmłodszych staje się jednym z największych wyzwań naszych czasów. Najnowsze dane wskazują, że autoagresja u dzieci to zjawisko, które narasta w niepokojącym tempie, a skala problemu jest większa niż wielu sądzi. Okazuje się, że za tym kryzysem stoją nie tylko trudne emocje, ale też zaskakujące wzorce związane z płcią i dostępnością domowych produktów.

• Liczba przypadków autoagresji u dzieci w Polsce wzrosła o ponad 130% w ciągu zaledwie siedmiu lat.
• Badacze odkryli, że to dziewczynki w wieku 12 lat stają się grupą najwyższego ryzyka w kwestii autoagresywnych zachowań.
• Analiza danych wskazuje na silny związek między presją szkolną a skokowym wzrostem prób samobójczych wśród młodzieży.
• Duże badanie ujawnia, że w czasie prób samobójczych dzieci najczęściej sięgają po leki z domowej apteczki.
• 10 września obchodzimy Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom.

Kryzysy psychiczne u dzieci i młodzieży. Sygnały, na które musisz być wyczulony

Najnowsze analizy przynoszą niepokojące wieści, na które jako społeczeństwo musimy zwrócić szczególną uwagę. Coraz więcej dzieci i młodzieży zmaga się z kryzysem psychicznym, którego tragicznym wyrazem są celowe zatrucia, samookaleczenia czy myśli samobójcze.

Według badania, które zostanie opublikowane na łamach czasopisma „Pediatrics”, w samych Stanach Zjednoczonych liczba zgłoszeń do ośrodków kontroli zatruć (dotyczących celowego przedawkowania leków) wzrosła o ponad 53% na przestrzeni ostatnich lat. Skalę problemu potwierdzają dane z National Poison Data System, które objęły osoby w wieku od 10 do 25 lat. Okazuje się, że niemal co czwarty przypadek celowego zatrucia prowadził do poważnych konsekwencji zdrowotnych, wymagających pilnej pomocy medycznej.

Szczególnie trudna sytuacja dotyczy najmłodszej grupy, czyli dzieci w wieku od 10 do 12 lat. Z analiz, które ukazały się w „British Medical Journal”, wynika, że w okresie pandemii wskaźniki samookaleczeń wśród dziewcząt w tej grupie wiekowej były niemal dwukrotnie wyższe niż wcześniej. Nie jest to niestety chwilowy problem.

Lokalne raporty potwierdzają ten trend. Przykładowo, Departament Służby Zdrowia w Wisconsin informował o wzroście liczby samookaleczeń wśród młodzieży o prawie 40%w. Podobnie, dane z Upstate New York Poison Center pokazują, że około 13% wszystkich zgłoszeń o zatruciach stanowiły działania związane z próbami samookaleczenia lub samobójstwa.

Po co sięgają dzieci w kryzysie? Lista jest zaskakująca

Dzieci w kryzysie psychicznym, często sięgają po środki łatwo dostępne w niemal każdym domu. Duże badanie dotyczące statystyk samouszkodzeń dzieci i młodzieży z Anglii, którego wyniki opublikowano w serwisie PubMed Central (PMC), wykazało, że ponad 60% dzieci w wieku 5-12 lat, które dopuściły się zachowań autoagresywnych, zastosowało celowe zatrucie.

Według danych National Poison Data System, do najczęściej używanych substancji należą ogólnodostępne analgetyki (czyli popularne leki przeciwbólowe), leki przeciwdepresyjne, a także inne preparaty dostępne bez recepty, które dzieci mogą znaleźć w domowej apteczce.

Coraz większym problemem stają się też napoje energetyczne. Badanie z Nationwide Children’s Hospital, opublikowane w „Journal of Medical Toxicology”, dowodzi, że dzieci do 12. roku życia stanowią około 70% wszystkich zgłoszeń związanych z zatruciem tymi produktami. Choć trudno tu mówić o celowym zatruciu. To raczej wina braku świadomości na temat tego, jak napoje energetyczne działają na organizm.

Autoagresja u dzieci. W jakim wieku ujawniają się problemy?

Zebrane dane pokazują również wyraźne różnice w zależności od płci i pory roku. Wspomniane badanie z Anglii ujawniło ciekawą, ale i niepokojącą zależność. Choć w grupie wiekowej 5-10 lat zachowań autoagresywnych częściej dopuszczali się chłopcy, to już w wieku 12 lat proporcje gwałtownie się odwracały, a na jednego chłopca przypadało prawie cztery dziewczynki podejmujące takie próby.

Potwierdzają to także dane z Northern New England Poison Center, gdzie aż 85% przypadków samookaleczeń dotyczyło dziewcząt. Ciekawą wskazówką jest fakt, że w miesiącach wakacyjnych, od czerwca do sierpnia, obserwuje się znaczący spadek liczby takich zdarzeń. Może to sugerować, że w tym kryzysie psychicznym istotną rolę odgrywają presja i problemy związane z rokiem szkolnym - w tym presja rówieśnicza.

Dziewięć przypadków dziennie. Jak poważny jest kryzys psychiczny w Polsce?

Niestety, dane z Polski są równie alarmujące i wpisują się w ten globalny trend. Jak wynika z raportu Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę, wskaźnik samookaleczeń wśród polskiej młodzieży wzrósł o ponad 130% w ciągu zaledwie siedmiu lat, co oznacza średnio dziewięć takich zdarzeń każdego dnia.

Statystyki Komendy Głównej Policji, opublikowane w „Kwartalniku Policyjnym”, uzupełniają ten obraz, informując o niemal dwóch tysiącach prób samobójczych wśród osób w wieku 7-18 lat, z czego aż 78 dotyczyło dzieci, które nie ukończyły jeszcze 13 lat.

Polskie statystyki także potwierdzają, że to dziewczynki znacznie częściej podejmują działania autodestrukcyjne. Mimo że odnotowano niewielki spadek liczby zgonów samobójczych wśród najmłodszych, to dane dotyczące prób samobójczych nie pozostawiają złudzeń, że kryzys narasta.

Jak podaje portal Psychopark.pl, tylko w ciągu ośmiu miesięcy 2023 roku zarejestrowano blisko dwa razy więcej prób samobójczych wśród młodzieży niż w całym roku poprzedzającym pandemię. Te liczby to nie tylko statystyka, to historie młodych ludzi, którzy wołają o pomoc. Pokazują one, jak pilna jest potrzeba budowania otwartego dialogu o zdrowiu psychicznym i zapewnienia każdemu dziecku łatwo dostępnego wsparcia.

Szukasz wsparcia? Ważne telefony pomocowe

800 70 22 22 - Centrum Wsparcia dla Osób Dorosłych w Kryzysie Psychicznym (czynny 7 dni w tygodniu, 24 h na dobę, połączenie bezpłatne); czat dostępny na: https://centrumwsparcia.pl

22 594 91 00 - Antydepresyjny Telefon Forum Przeciw Depresji (czynny w każdy czwartek od 17:00 do 19:00, koszt połączenia jak na numer stacjonarny wg taryfy operatora telefonicznego)

116 123 - Całodobowy telefon zaufania dla osób dorosłych (czynny 7 dni w tygodniu, 24 h na dobę, połączenie bezpłatne); czat dostępny na: https://116sos.pl

116 111 - Całodobowy telefon zaufania dzieci i młodzieży (całodobowo, 7 dni w tygodniu, połączenie bezpłatne); czat dostępny na: https://116111.pl/czatuj/

800 12 12 12 - Całodobowy telefon zaufania Rzecznika Praw Dziecka (całodobowo, 7 dni w tygodniu, połączenie bezpłatne); czat dostępny na: https://www.czat.brpd.gov.pl

800 100 100 - Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci (linia czynna od poniedziałku do piątku w godzinach 12:00-15:00 i dodatkowo w czwartki w godzinach 16:30-20:30, połączenie bezpłatne)

800 800 602 - Telefon kontaktowy dla rodziców i opiekunów dzieci w kryzysie (linia czynna od poniedziałku do piątku w godzinach 15:00-19:00, połączenie bezpłatne)

801 140 068 - Pomarańczowa Linia; program informacyjno-konsultacyjny dla rodziców dzieci pijących alkohol i eksperymentujących z narkotykami (linia czynna od poniedziałku do piątku w godzinach 14:00 – 20:00)