Czym się różni udar słoneczny, udar cieplny i wyczerpanie cieplne?
Jest ciepło i będzie jeszcze cieplej – tak, w dużym skrócie, można opisać aktualne zmiany pogodowe. W związku z tym jesteśmy narażeni na udary cieplne, udary słoneczne oraz wyczerpanie cieplne. Co ważne, to nie są synonimy.
- Udar słoneczny powstaje przez działanie promieni słonecznych na skórę.
- Udar cieplny powstaje przez dłuższą ekspozycję ciepła na ciało.
- Wyczerpanie cieplne powstaje, gdy dochodzi do utraty płynów i soli mineralnych wskutek przegrzania. Z opisanych sytuacji, ta jest najmniej groźna, co nie znaczy, że wyczerpanie cieplne można lekceważyć.
Lekarz ostrzega przed udarem słonecznym i cieplnym
Dr n. med. Piotr Kajfasz, internista, specjalista chorób zakaźnych, medycyny morskiej i tropikalnej z Grupy LUX MED, wyjaśnia: – W przypadku wyczerpania cieplnego występuje odwodnienie lekkiego stopnia, skóra człowieka jest wilgotna, spocona, pojawia się wzmożone pragnienie, temperatura ciała sięga do 38-39°C, występuje spadek ciśnienia tętniczego krwi.
- W sytuacji udaru słonecznego czy cieplnego mamy do czynienia z wyższym stopniem odwodnienia organizmu, który jest stanem zagrażającym życiu – podkreśla specjalista. – Skóra jest sucha, zaczerwieniona, gorączka nierzadko sięga 40°C, tętno jest szybkie i dobrze wyczuwalne. Pacjenci z udarem są splątani, majaczą.
To właśnie te objawy mogą wskazywać, że dana osoba potrzebuje szybkiej i profesjonalnej pomocy.
– Osoba w stanie splątania może mówić bez sensu i zachowywać się w sposób nieadekwatny i dziwaczny, może dojść w końcu do utraty przytomności. To ważny sygnał, który powinien zwrócić naszą uwagę. Wspólnymi objawami wyczerpania cieplnego i udaru są bóle głowy i nudności – dodaje dr n. med. Piotr Kajfasz, internista, specjalista chorób zakaźnych, medycyny morskiej i tropikalnej z Grupy LUX MED.
Jak pomóc osobie z udarem cieplnym lub udarem słonecznym?
Jak postępować z osobą, co do której mamy podejrzenie, że doświadczyła udaru? - Osobę, u której podejrzewamy udar, trzeba przenieść w zacienione, chłodne miejsce i jak najszybciej zadzwonić po pogotowie, ponieważ czas odgrywa tutaj niebagatelną rolę. Dopiero po wezwaniu pomocy, w miarę możliwości, pachy, pachwiny i kark, czyli miejsca przepływu krwi, okładamy zimnym kompresem – tłumaczy dr n. med. Piotr Kajfasz.
To nie koniec zaleceń: – W związku z ryzykiem zachłyśnięcia unikamy podawania wody czy innych płynów. Podobnie postępujemy w przypadku wyczerpania cieplnego, z tą różnicą, że tutaj podajemy tej osobie wodę, najlepiej z elektrolitami – dodaje ekspert.
Jak się chronić przed udarem cieplnym i udarem słonecznym?
Bardzo istotne w tej sytuacji jest zapobieganie podobnym sytuacjom. Jak można zmniejszyć ryzyko doświadczenia udaru cieplnego? Warto pamiętać o tych kilku zasadach:
- Należy się odpowiednio nawadniać, uzupełniać też wytracane wraz z potem elektrolity
- Nie należy wychodzić na słońce w godzinach najwyższych temperatur i najmocniejszego nasłonecznienia (ok. godz. 10-15)
- Zaleca się aktywność fizyczną w godzinach rannych lub wieczornych (lub na terenie klimatyzowanych obiektów)
CZYTAJ TEŻ: Tego latem potrzebuje serce. Kardiolożki podpowiadają, jak uniknąć problemów z krążeniem
- Wychodząc, pamiętajmy o ubraniu, które chroni ciało przed oparzeniami słonecznymi, i o nakryciu głowy.
- Nie zapominajmy też o stosowaniu preparatów z filtrami SPF 50.
- W miarę możliwości przebywajmy w klimatyzowanych pomieszczeniach, a na dworze – w cieniu lub pod parasolem.
- Zażywając leki, omówmy to z lekarzem, gdyż niektóre mogą zwiększać ryzyko fotouczulenia albo innych dolegliwości, o czym przeczytasz w artykule Po tych lekach nie wychodź na słońce. Skutki uboczne mogą być bardzo bolesne.
Udar cieplny lub słoneczny - dlaczego jest niebezpieczny
- Udar słoneczny jest stanem zagrożenia życia. Może wystąpić utrata przytomności, odwodnienie prowadzące do niewydolności nerek, dyselektrolitemia prowadząca do zaburzeń rytmu serca. Gdy mamy do czynienia z dzieckiem, osobą starszą lub schorowaną, objawy narastają bardzo szybko – zauważa dr n. med. Piotr Kajfasz, internista, specjalista chorób zakaźnych, medycyny morskiej i tropikalnej z Grupy LUX MED.
Na skutki udaru szczególnie narażone są dzieci oraz seniorzy, ale też pacjenci zażywający różne leki. Nikt jednak nie powinien lekceważyć zagrożenia, jakim jest udar słoneczny.
CZYTAJ TEŻ: Kardiolodzy załamują ręce, gdy zaczynają się wakacje. Dlaczego lato szkodzi sercu?
– Wielochorobowość w połączeniu z dużym promieniowaniem słonecznym może być swego rodzaju nieprzewidywalną kaskadą. Przykładem mogą być choroby serca, które bardzo źle reagują na niedobór sodu, potasu i magnezu. Jeśli w przeszłości zdarzało się napadowe migotanie przedsionków, to odwodnienie i utrata elektrolitów prowadzi do jednego z nich, a trzeba pamiętać, że migotanie przedsionków jest stanem zagrożenia życia. Może dojść np. do zatorowości – ostrzega ekspert. – Nagła zwyżka ciśnienia tętniczego może prowadzić do wylewu krwi do mózgu. Dlatego szczególnie latem nie należy bagatelizować potencjalnych skutków słońca i wysokich temperatur.
