RSV szczególnie groźny dla seniorów. "Połowa osób 65+ nigdy o nim nie słyszała"

RSV, czyli syncytialny wirus oddechowy, to jeden z najczęstszych i najbardziej zaraźliwych patogenów atakujących układ oddechowy. Szczególnie niebezpieczny okazuje się dla osób po 60. roku życia. Tymczasem najnowsze dane alarmują – aż połowa Polaków w wieku 65+ nigdy nie słyszała o RSV, a 38% nie posiada wiedzy na temat jego przebiegu.

Co więcej, najnowsze dane z ogólnopolskiego badania przeprowadzonego w ramach kampanii edukacyjnej „Wygraj z RSV. Zaszczep się”, pokazują, że niemal co trzecia osoba w grupie wiekowej 65+ ocenia swój stan zdrowia jako zły, a choroby przewlekłe znacząco zwiększają ryzyko powikłań.

RSV jest wyjątkowo zaraźliwy – przenosi się drogą kropelkową i potrafi utrzymywać zakaźność przez około tydzień. Jedna osoba może zarazić nawet trzy kolejne.

Tempo rozprzestrzeniania się wirusa potwierdzają dane Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH: w 2024 roku zarejestrowano ponad 40 tys. przypadków zakażeń, a od stycznia do maja 2025 – już 91 083. To niemal 2,5 raza więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku, co wskazuje na rosnącą aktywność wirusa, także poza tradycyjnym sezonem infekcyjnym.

Objawy RSV - przypominają grypę i COVID-19

Infekcja RSV najczęściej zaczyna się od objawów przypominających przeziębienie: katar, zatkany nos, gorączka, kaszel, świszczący oddech czy utrata energii. Często występują także bóle głowy i gardła oraz kichanie, co ułatwia transmisję wirusa. U dorosłych symptomy pojawiają się zazwyczaj po 4–6 dniach od zakażenia.

– Zakażenie RSV, w porównaniu do grypy, wiąże się często z istotnie wyższym ryzykiem ciężkiego przebiegu. Mimo podobieństwa objawów klinicznych, RSV częściej prowadzi do hospitalizacji, które są też w tym przypadku dłuższe, częściej występuje potrzeba zastosowania tlenoterapii i charakteryzuje się dłuższym czasem leczenia objawowego, bo – należy podkreślić – nie ma celowanego leku, stosowanego przy tego rodzaju zakażeniu. Stąd kluczowe znaczenie ma edukacja społeczeństwa w zakresie rozpoznawania zagrożenia i świadomego reagowania, jeszcze zanim dojdzie do zakażenia – mówi prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz, kierownik III Kliniki Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM.

Seniorzy i niemowlęta w grupie najwyższego ryzyka

Osoby po 60. roku życia, wcześniaki oraz niemowlęta do 6. miesiąca życia to grupy najbardziej narażone na ciężki przebieg RSV. Wspólnym mianownikiem jest osłabiona odporność, która sprawia, że infekcja może mieć groźne konsekwencje.

U seniorów zakażenie może prowadzić m.in. do zapalenia płuc czy pogorszenia przebiegu już istniejących chorób przewlekłych. Badania pokazują, że co trzecia osoba po 60. roku życia deklaruje zły stan zdrowia, co często wynika z wielochorobowości.

RSV może zaostrzać objawy astmy, POChP, cukrzycy czy niewydolności serca. Ryzyko hospitalizacji w tej grupie jest wielokrotnie wyższe. W 2019 roku w Unii Europejskiej odnotowano ponad 273 tys. hospitalizacji i blisko 20 tys. zgonów z powodu RSV wśród osób 60+.

Szczepienia jedyną skuteczną ochroną przed RSV

Jak zaznacza prof. Mamcarz, obecnie nie istnieje leczenie przyczynowe zakażenia RSV.

Możliwości terapeutyczne ograniczają się wyłącznie do leczenia objawowego, a następnie leczenia ewentualnych powikłań. Z tego względu kluczowe znaczenie ma profilaktyka, a obecnie jedyną skuteczną metodą prewencji jest szczepienie ochronne. Biorąc pod uwagę całoroczne ryzyko transmisji RSV, decyzję o szczepieniu należy podejmować niezależnie od sezonu infekcyjnego, na podstawie rozmowy z lekarzem lub farmaceutą. Jeszcze do niedawna barierą mogła być cena, ale dziś, dla wybranych grup, szczepienia mogą być bezpłatne

– podkreśla ekspert.

Z badania wynika jednak, że tylko co dziesiąty senior aktywnie poszukuje informacji o dostępnych szczepieniach, a aż 40% osób 65+ nie wie, że mogą one być refundowane. Choć połowa respondentów trafnie wskazuje seniorów jako grupę ryzyka, dane pokazują, że poziom świadomości nadal jest zbyt niski.

Szczepienie przeciw RSV znajduje się na liście szczepień zalecanych. Można je wykonać nie tylko w przychodniach POZ czy placówkach prywatnych, ale także w wybranych aptekach współpracujących z NFZ. Co istotne, farmaceuci mogą dziś wystawić receptę na szczepionkę, zakwalifikować pacjenta i przeprowadzić samo szczepienie – również w ramach refundacji.

Więcej informacji na temat RSV oraz profilaktyki można znaleźć na stronie: www.szczepieniersv.pl.

Zobacz galerię 5 zdjęć