Fala upałów w Polsce. Termometry oszalały, lekarze i służby alarmują
Największa w tym lecie fala upałów zacznie się w środę, 13 sierpnia, gdy strumień gorącego powietrza z południa Europy napłynie nad kraj. Na zachodzie i południu temperatura w cieniu sięgnie 30–32°C, a zasięg skwaru szybko obejmie większość regionów.
Modele przewidują apogeum w piątek, 15 sierpnia, z wartościami przeważnie 30–35°C i lokalnie wyższymi na Śląsku i w Małopolsce. Wstępne scenariusze dopuszczają utrzymanie upałów do końca tygodnia, a nawet przedłużenie na kolejne dniOznacza to nie tylko rekordowo gorące popołudnia, ale i bardzo ciepłe noce, które utrudniają regenerację organizmu.
Ostrzeżenia IMGW przed upałami: które województwa są najbardziej zagrożone
Wraz z narastaniem fali upałów Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej uruchomił system ostrzeżeń, w tym alarmy pierwszego i – zależnie od regionu – wyższych stopni, zapowiadając maksima do 34°C i możliwość rozszerzania alertów. Sygnały ostrzegawcze objęły znaczną część kraju, a komunikaty IMGW są sukcesywnie aktualizowane wraz z przesuwaniem się strefy gorąca.W drugiej połowie tygodnia upał rozleje się na większość województw, docierając również nad Bałtyk i w doliny górskie. Najwyższe wartości mają paść na południu i w centrum, choć miejscowe piki temperatur mogły pojawić się także na zachodzie.
Fala upałów w Polsce 2025. Temperatura powyżej 35 stopni
Ale nie tylko termometr definiuje ryzyko zdrowotne. Temperatura odczuwalna łączy wpływ temperatury, wilgotności i wiatru, przez co „trzydziestka” przy wysokiej wilgotności bywa bardziej obciążająca dla organizmu niż 34°C w suchszym powietrzu. W ujęciu zdrowia publicznego w Europie rośnie liczba dni ze „silnym” i „ekstremalnym” stresem cieplnym, co zwiększa ryzyko powikłań u osób starszych, przewlekle chorych i pracujących na zewnątrz.
Jak chronić się przed upałem: zalecenia WHO i RCB dla domów, biur i podróży
Eksperci WHO i polskie służby kryzysowe powtarzają jedno: plan działań zaczyna się od ograniczenia ekspozycji i skutecznego chłodzenia środowiska. W praktyce najlepiej zamykać i zasłaniać okna w najgorętszej części dnia, wietrzyć nocą i nad ranem, przenosić aktywność na wczesne godziny, a w podróży mieć pod ręką wodę i elektrolity. W mieszkaniach pomocne są rolety, wentylatory z misą lodu oraz chłodne prysznice, które obniżają temperaturę ciała szybciej niż samo siedzenie przy oknie. WHO przypomina, że skutki upałów są w dużej mierze możliwe do ograniczenia poprzez proste nawyki i czujność wobec objawów przegrzania.
Objawy udaru cieplnego i wyczerpania cieplnego: kiedy to już stan nagły
Udar cieplny to stan bezpośredniego zagrożenia życia, w którym dochodzi do gwałtownego przegrzania organizmu; typowe są wysoka temperatura ciała, zaburzenia świadomości, sucha skóra i możliwe drgawki. Wcześniej często pojawia się wyczerpanie cieplne, rozpoznawane po obfitym poceniu, osłabieniu, bladości, nudnościach i omdleniach. Każdy z tych sygnałów, zwłaszcza w pakiecie i przy upale, wymaga natychmiastowej reakcji i odciążenia organizmu z nadmiaru ciepła. Ministerstwo Zdrowia i NFZ publikują szczegółowe opisy objawów oraz różnic między udarem słonecznym a cieplnym, co ułatwia szybką ocenę sytuacji.
Pierwsza pomoc przy udarze cieplnym: co robić, zanim przyjedzie karetka
W przypadku podejrzenia udaru cieplnego trzeba niezwłocznie wezwać numer 112 przenieść poszkodowaną osobę w chłodne, zacienione miejsce i rozpocząć intensywne chłodzenie karku, pach i pachwin zimnymi okładami lub chłodnym prysznicem. Jeśli występują zaburzenia świadomości, nie należy podawać płynów doustnie, aby nie wywołać zachłyśnięcia. W razie utraty przytomności konieczne jest monitorowanie oddechu i przygotowanie do resuscytacji do momentu przyjazdu zespołu ratunkowego. Lokalne stacje sanitarne przypominają, że szybkie schładzanie istotnie poprawia rokowanie i może zapobiec najcięższym powikłaniom.
Udar słoneczny a udar cieplny: podobieństwa i różnice, które mają znaczenie
Udar słoneczny rozwija się wskutek bezpośredniej, długotrwałej ekspozycji na promieniowanie słoneczne, szczególnie głowy i karku, natomiast udar cieplny może wystąpić również w cieniu, w dusznych i gorących pomieszczeniach, kiedy termoregulacja organizmu zawodzi. W obu przypadkach kluczowe są szybkie rozpoznanie i natychmiastowe chłodzenie ciała, ale profilaktyka różni się naciskiem: w udarze słonecznym na nakrycie głowy i filtry UV, w cieplnym na ograniczanie przegrzewania całego organizmu i zapewnienie wentylacji. Wytyczne resortu zdrowia pomagają rozróżnić te mechanizmy i dobrać właściwe działania.
Nawadnianie w czasie upałów: ile i jak pić, by nie przesadzić
Nawadnianie to fundament profilaktyki. Najbezpieczniej popijać małe porcje wody regularnie, zanim pojawi się pragnienie. W warunkach intensywnego pocenia uzupełnianie elektrolitów – zwłaszcza sodu i potasu – zmniejsza ryzyko skurczów i zawrotów głowy. Osoby z chorobami serca czy nerek powinny dostosować ilość płynów do zaleceń lekarza, bo nadmierne spożycie w krótkim czasie może zaburzyć gospodarkę elektrolitową. WHO akcentuje, że plan picia musi iść w parze z chłodzeniem otoczenia i przerwami w aktywności.
Podcasty
Playlisty tematyczne
