Fundacja Kościuszkowska: Sto lat misji "education as power"
Założona w 1925 roku w Nowym Jorku Fundacja Kościuszkowska od stulecia łączy ludzi nauki, kultury i pasji, będąc ambasadorem polskiej nauki i kultury w Stanach Zjednoczonych. Dzięki niej tysiące studentów i naukowców może rozwijać skrzydła po obu stronach Atlantyku. Zgodnie z wolą założyciela, Szczepana Mierzwy, miała być „żywym pomnikiem” Tadeusza Kościuszki.
Fundacja, jako instytucja o znaczeniu międzynarodowym, wypełnia swoją misję budowania porozumienia transatlantyckiego, działając w duchu amerykańskiego podejścia „education as power”. Co roku przeznacza około dwóch milionów dolarów na programy stypendialne i badawcze. Finansuje także katedry polonistyki na prestiżowych uczelniach w USA. Jej konsekwentna aktywność sprawiła, że do dziś pozostaje największą polsko-amerykańską instytucją stypendialną i kulturalną na świecie, zdobywając szerokie uznanie w świecie akademickim i dyplomatycznym.
Wkład w rozwój badań i kadry naukowej. Nieoceniona rola w transformacji Polski
Podczas swoich obchodów jubileuszu stulecia Fundacja Kościuszkowska otrzymała liczne wyróżnienia, będące świadectwem jej globalnego znaczenia. W ciągu stu lat wspierała specjalistów we wszystkich dziedzinach, mając znaczący wpływ na rozwój badań i kształcenia.
Marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska, honorując Fundację Medalem Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, podsumowała jej wkład, szczególnie w okresie transformacji:
„Fundacja odegrała nieocenioną rolę w czasach polskiej transformacji. Gdy runęły mury, zniknęły bariery, otworzyły się granice, ale brakowało środków oraz wiedzy, jak najskuteczniej współpracować z wolnym i demokratycznym światem”.Marszałek podkreśliła również znaczenie wsparcia Fundacji dla polskiej wiedzy:
„Wspierała specjalistów praktycznie we wszystkich dziedzinach. Jej zasługi dotyczą biznesu, medycyny, nauki i sztuki. Polska bez Fundacji Kościuszkowskiej byłaby dzisiaj inna i nie zawahałabym się stwierdzić, że byłaby znacznie uboższa”.
Docenienie wagi wiedzy: Odznaczenia państwowe i medale uczelni
Uroczysta Gala 100-lecia Fundacji Kościuszkowskiej odbyła się 23 października w Pałacu Rzeczypospolitej w Warszawie, z udziałem m.in. marszałek Senatu Małgorzaty Kidawy-Błońskiej oraz byłych prezydentów RP.
Prezydent RP, Karol Nawrocki, nadał Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej Alexowi Storożyńskiemu, byłemu prezesowi i obecnemu przewodniczącemu Rady Powierników, laureatowi Nagrody Pulitzera. Odznaczenie przekazał doradca prezydenta Jan Józef Kasprzyk.
Prezydent podkreślił, że ważnym obszarem działalności fundacji jest promocja polskiego dziedzictwa w Stanach Zjednoczonych oraz organizowane przez fundacje wykłady, koncerty, wystawy i festiwale.
„Z okazji jubileuszu stulecia działalności Fundacji Kościuszkowskiej, z wielkim uznaniem wspominając jej założycieli, składam uroczyste gratulacje i podziękowania jej byłym i obecnym pracownikom, darczyńcom i beneficjentom. Z radością witam kolejne inicjatywy, za sprawą których budują Państwo mosty między dwoma narodami – oddzielonymi oceanem, ale złączonymi dzięki wspólnym wartościom, dwóm stuleciom serdecznych relacji i braterstwu broni w walce „o wolność naszą i waszą” – przekazał Karol Nawrocki w liście gratulacyjnym.Fundacja została też uhonorowana przez dwie z najważniejszych polskich uczelni, co bezpośrednio potwierdza jej wkład w naukę - Uniwersytet Warszawski i Uniwersytet Jagielloński. Odznaczenie dla Fundacji z ramienia UW wręczył prof. Alojzy Z. Nowak.
Uroczystość wręczenia srebrnego medalu „Plus ratio quam vis” Uniwersytetu Jagiellońskiego odbyła się 27 października br. w Librarii Collegium Maius w Krakowie. W uzasadnieniu podkreślono, że Fundacja Kościuszkowska została uhonorowana za ponad stuletnią działalność na rzecz wspierania wymiany naukowej, kulturalnej i edukacyjnej między oboma krajami. Miała znaczący wpływ na rozwój badań i kształcenia. Dewiza "Plus ratio quam vis" (łac. "Więcej znaczy rozum, niż siła", "Rozum przed siłą") wypisana jest na portalu prowadzącym z Auli do Sali Kopernika w Collegium Maius i doskonale oddaje misję Fundacji.
Prorektor UJ ds. dydaktyki, prof. Paweł Laidler, podkreślił to w laudacji:
„Niech dzisiejsza uroczystość będzie pięknym potwierdzeniem, że budowanie mostów łączących Polskę ze Stanami Zjednoczonymi jest nie tylko domeną polityków, ale przede wszystkim wybitnych wizjonerów, inżynierów, patriotów i piewców wolności - kiedyś Tadeusza Kościuszki, a współcześnie osób determinujących tożsamość Fundacji Kościuszkowskiej i Uniwersytetu Jagiellońskiego”.
Rola w kulturze – wybitni beneficjenci
Działalność Fundacji obejmuje również kulturę. Fundacja organizuje wystawy i projekty artystyczne (np. Festiwal Filmu Polskiego) oraz współpracowała z takimi postaciami jak Ignacy Jan Paderewski, Artur Rubinstein, Czesław Miłosz, Andrzej Wajda czy Karol Wojtyła. Jej wsparcie otrzymali też współcześni artyści, tacy jak Magdalena Abakanowicz czy Juliusz Machulski. Podczas gali w Senacie w ustanowionym Roku Reymonta Fundacja przekazała Bibliotece Narodowej bezcenny rękopis wspomnień wojennych noblisty.
Fundacja została także uhonorowana Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” – najwyższym odznaczeniem resortu kultury.
