- Najnowsze badanie naukowe ujawnia pięć odrębnych profili snu, które precyzyjnie wyjaśniają źródło problemów z nocną regeneracją
- Nawet pozornie dobra jakość snu może ukrywać realne problemy z koncentracją i sprawnością umysłową w ciągu dnia
- Analiza z użyciem rezonansu magnetycznego potwierdza, że każdy problem ze snem ma swoje odzwierciedlenie w zmianach aktywności mózgu
- Problemy ze snem są silnie powiązane nie tylko ze zdrowiem psychicznym, ale także z dolegliwościami fizycznymi, takimi jak bóle głowy i brzucha
- Eksperci ze Stanford Medicine ostrzegają, że bezsenność aż dziesięciokrotnie zwiększa ryzyko rozwoju depresji
Ponad 40% Polaków ma problemy ze snem. Sprawdź, co to oznacza dla twojego zdrowia
Problem z jakością snu w Polsce staje się coraz poważniejszy i dotyka ogromnej części społeczeństwa. Jak wynika z raportu przygotowanego przez UCE Research i platformę ePsycholodzy.pl, ponad 40% Polaków nie jest zadowolonych ze swojej nocnej regeneracji, a co druga osoba w naszym kraju zmaga się z jakąś formą zaburzeń snu.
Dane, na które powołuje się serwis Newsweek.pl, rysują jeszcze bardziej niepokojący obraz – statystycznie śpimy niecałe 6 godzin i 45 minut, co stawia nas na niechlubnym, ostatnim miejscu w Europie. W tej sytuacji kluczowe staje się zrozumienie, co tak naprawdę kryje się za naszymi problemami. Z pomocą przychodzą najnowsze wyniki badań opublikowane na łamach czasopisma naukowego „PLOS Biology”, które rzucają nowe światło na naturę snu.
Naukowcy z kanadyjskich uniwersytetów Concordia i McGill przeprowadzili analizę, która objęła 770 zdrowych dorosłych. W badaniu połączono dane dotyczące snu z ponad setką różnych wskaźników zdrowotnych, stylu życia oraz wyników w testach oceniających sprawność umysłową. Takie szerokie spojrzenie pozwoliło wyjść poza proste kategorie „dobrego” i „złego” snu.
Wyniki te mogą być szczególnie cenne w Polsce, gdzie, jak sami deklarujemy, zasnąć nie pozwalają nam głównie gonitwa myśli oraz zamartwianie się o przyszłość. Zrozumienie głębszych mechanizmów może pomóc znaleźć źródło tych trudności i skuteczniej sobie z nimi radzić.
Jaki jest twój styl snu? Sprawdź, który z 5 profili pasuje do ciebie i co zagraża twojemu zdrowiu
Na podstawie zebranych danych badacze zidentyfikowali pięć odrębnych profili snu, które pozwalają lepiej zrozumieć, jak nocny odpoczynek wpływa na nasze codzienne funkcjonowanie.
- Najczęściej występującym wzorcem okazał się „ogólnie zły sen”, charakteryzujący się niską satysfakcją, trudnościami z zasypianiem i częstym wybudzaniem się w nocy. Ten profil był silnie powiązany z objawami depresji, lęku, podwyższonego stresu, a także ze skargami somatycznymi (czyli dolegliwościami fizycznymi, takimi jak bóle głowy czy brzucha, które nie mają wyraźnej przyczyny medycznej).
- Drugi, dość zaskakujący profil, to „odporność na sen”. Osoby z tej grupy, mimo że nie skarżą się na jakość snu, odczuwają wyraźne pogorszenie samopoczucia i sprawności w ciągu dnia. Taki wzorzec często współwystępował z problemami z koncentracją i uwagą.
- Trzeci zidentyfikowany profil dotyczył osób „przyjmujących leki nasenne”. Co ciekawe, w tej grupie odnotowano wyższą satysfakcję z relacji społecznych, jednak jednocześnie gorsze wyniki w zadaniach sprawdzających pamięć i tak zwaną inteligencję płynną (czyli naszą wrodzoną zdolność do logicznego myślenia i rozwiązywania zupełnie nowych problemów).
- Czwarty wzorzec, określony jako „krótki czas snu”, obejmował osoby śpiące regularnie mniej niż 6-7 godzin. W tym przypadku nie zaobserwowano silnego związku z problemami psychicznymi, ale zauważono gorsze wyniki w testach poznawczych i wyższy poziom skłonności do agresji.
- Ostatni, piąty profil, nazwano „zakłóceniami snu”. Dotyczył on osób, które często budzą się w nocy lub mają problemy z oddychaniem. Podobnie jak w pierwszej grupie, wiązał się on z lękiem, trudnościami w myśleniu, a także częstszym sięganiem po używki i podwyższonym ryzykiem nadciśnienia tętniczego.
Jak problemy ze snem zmieniają pracę mózgu? Zrozumienie tego mechanizmu to klucz do leczenia
Znaczenie tego kanadyjskiego badania sięga znacznie głębiej niż sama klasyfikacja. Jak podkreślają jego autorzy, każdy z pięciu profili snu ma swoje odzwierciedlenie w konkretnych wzorcach aktywności mózgu. Zostało to potwierdzone za pomocą funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI – techniki obrazowania, która pozwala obserwować przepływ krwi w mózgu i na tej podstawie oceniać, które jego obszary są w danym momencie aktywne).
To dowód na to, że nasze subiektywne odczucia związane ze snem mają solidne podstawy biologiczne. Przykładowo, u osób z profilem „ogólnie złego snu” zaobserwowano intensywniejszą komunikację między strukturami mózgu odpowiedzialnymi za emocje a siecią przetwarzającą doznania z ciała, co może tłumaczyć, dlaczego częściej odczuwają one niewyjaśnione dolegliwości fizyczne.
Zrozumienie tych zależności ma ogromne znaczenie praktyczne, zwłaszcza w medycynie. Badanie pokazuje, że sen jest zjawiskiem niezwykle złożonym. Zamiast zadawać pacjentowi ogólne pytanie o jakość snu, lekarz może teraz precyzyjniej określić, czy problem leży w długości snu, jego ciągłości, a może w subiektywnym odczuciu regeneracji.
To z kolei pozwala dobrać bardziej celowane formy wsparcia. Jak przypominają eksperci ze Stanford Medicine, związek między snem a zdrowiem psychicznym jest dwukierunkowy – bezsenność aż dziesięciokrotnie zwiększa ryzyko rozwoju depresji, a sama depresja znacząco pogarsza jakość snu. Zidentyfikowanie swojego indywidualnego profilu snu może być więc pierwszym, ważnym krokiem do przerwania tego błędnego koła i zadbania o swoje zdrowie w przyszłości.
