Poród: twoje prawa w szpitalu

Podczas porodu powinnaś mieć dobrą opiekę i być traktowana z szacunkiem - gwarantują ci to prawa pacjenta. Warto poznać prawa pacjenta, aby potem wiedzieć, czego możemy się domagać w szpitalu. Jeśli twoje prawa zostaną złamane, możesz dochodzić sprawiedliwości u Rzecznika Praw Pacjenta.

Nie wszyscy wiedzą, że osobom przebywającym w szpitalu i korzystającym z usług medycznych przysługują określone prawa. Prawa pacjenta są po to, aby chronić interesy pacjentów i wzmocnić ich pozycję w relacji z pracownikami służby zdrowia. Prawa te nie są zebrane w osobnym kodeksie, poszczególne przepisy są częścią różnych ustaw (patrz ramka), toteż trudniej je ogarnąć osobie nieobeznanej z prawem. Są one szczególnie ważne dla ciężarnej, zwłaszcza podczas wyjątkowego wydarzenia, jakim są narodziny dziecka.

Co ci zapewniają prawa pacjenta podczas porodu?

Prawa pacjenta stanowią część szeroko rozumianych praw człowieka. Ich podstawą jest uznanie niezbywalnej godności człowieka, jego autonomii i wolności w każdej sytuacji. Co z tego konkretnie wynika?

• Prawo do poszanowania intymności i godności. Oznacza szacunek dla indywidualnego poczucia wstydu każdej kobiety, które jest naruszane przez konieczność obnażania się przed nieznanymi osobami i mówienia o sprawach intymnych. Pacjentka nie powinna być narażona na to, by mogły ją zobaczyć podczas badania osoby inne niż biorące udział w badaniu czy porodzie. Zadaniem szpitala jest więc zapewnienie intymnej izby przyjęć i sali porodowej (powinna być jednoosobowa, a gdy tak nie jest, niezbędne są dobrze izolujące ścianki między łóżkami), parawanów podczas obchodu na sali poporodowej, pilnowanie, aby zawsze zamykano drzwi itp. Osoby z personelu powinny traktować pacjentkę podmiotowo, tzn. jak pełnego człowieka, a nie przypadek medyczny, a więc: przedstawiać się, zwracać się do niej w sposób kulturalny oraz unikać zadawania zbędnego bólu (np. podczas zszywania krocza). Jeśli przy porodzie asystują studenci, rodząca musi wyrazić na to zgodę, a ich liczbę należy ograniczyć do minimum.
• Prawo do informacji. Oznacza, że powinnaś być informowana o stanie twojego zdrowia, wszystkich przeprowadzanych zabiegach, podawanych lekach i innych czynnościach. Prawo to wynika z konstytucyjnego prawa jednostki do stanowienia o sobie oraz do ochrony swojej integralności. Naruszeniem tego prawa jest np. brak informacji o stanie zdrowia, manipulowanie informacją (np. proponowanie oksytocyny bez informowania, że skurcze będą bardziej bolesne), brak informacji o stosowanych środkach i zabiegach, ich celu i skutkach, udzielanie informacji tylko na wyraźne żądanie rodzącej, ukrywanie informacji o powikłaniach u matki i dziecka.

Dochodzenie praw pacjenta

Gdy podczas pobytu w szpitalu naruszono przysługujące ci prawa, możesz ich dochodzić na drodze administracyjnej lub sądowej. Dochodzenie może zmierzać do żądania zaniechania naruszenia prawa, ukarania sprawcy naruszenia prawa z tytułu odpowiedzialności służbowej lub karnej oraz żądania zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub odszkodowania za wyrządzoną naruszeniem szkodę. Skargę można złożyć do kierownika zakładu opieki zdrowotnej, samorządu zawodów medycznych (okręgowa izba lekarska lub okręgowa izba pielęgniarek i położnych), organów ścigania (podejrzenie popełnienia przestępstwa) lub sądu powszechnego (w celu wynagrodzenia poniesionej szkody). Na początku warto jednak zwrócić się do Rzecznika Praw Pacjenta, który może wszcząć postępowanie wyjaśniające lub przynajmniej wskazać, jakie możesz podjąć środki prawne (jak skontaktować się z rzecznikiem – czytaj w ramce obok). Jeśli prawa zostały naruszone w szpitalu, który ma umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia, złóż też skargę do rzecznika praw pacjenta przy NFZ (w centrali albo przy danym oddziale Funduszu).