Nowe zalecenia w sprawie USG piersi u kobiet w ciąży

Eksperci z Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej, Polskiego Towarzystwa Onkologicznego i Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników opracowali wspólne stanowisko dotyczące wykonywania badania USG piersi u kobiet w ciąży. Wszytsko z powodu zwiększającej się liczby kobiet, u których w trakcie ciąży lub po porodzie diagnozuje się raka piersi, a także zbyt późnej diagnozy, co dramatycznie pogarsza rokowania.

6 października to Dzień Boskich Matek, kobiet, u których w ciąży i do roku po porodzie zostaje zdiagnozowana choroba nowotworowa. - Przez 3 lata trwania Programu opieki dla kobiet w ciąży chorych na raka „Boskie Matki” zgłosiło się do nas ponad 140 kobiet. Chorowały praktycznie na każdy rodzaj nowotworu.

To, co zwróciło naszą uwagę to wysoka i szybko rosnąca zarazem liczba diagnoz raka piersi. W tej chwili stanowi on aż 60% wszystkich nowotworów wśród naszych Podopiecznych.

Z przeprowadzonych wywiadów wynikało, że kobiety zwracały uwagę na niepokojące objawy takie jak: guzki, obrzęki, zaczerwienienia skóry piersi, ale albo same, albo przez lekarzy były uspakajane, że to typowe symptomy ciąży i po porodzie naturalnie miną - powiedziała Marta Ozimek-Kędzior, inicjatorka Programu opieki dla kobiet w ciąży chorych na raka Boskie Matki, członek zarządu Fundacji Rak’n’Roll.

Niestety, nie zawsze zmiany ustępują po rozwiązaniu, a w konsekwencji nowotwór jest rozpoznany z dużym opóźnieniem. - Rozpoznane nowotwory piersi u kobiet ciężarnych są zazwyczaj bardziej zaawansowane niż w populacji kobiet nieciężarnych.

Diagnostyka u ciężarnych opóźniona jest przeważnie o 2-7 miesięcy od pojawienia się pierwszych symptomów. Wiadomo natomiast, że opóźnienie rozpoznania o 6 miesięcy wpływa na zwiększenie liczby osób z przerzutami do regionalnych węzłów chłonnych o ponad 5%, co wiąże się ze zdecydowanie gorszym rokowaniem” – powiedziała dr n. med. Agnieszka Jagiełło-Gruszfeld z Kliniki Nowotworów Piersi i Chirurgii Rekonstrukcyjnej, Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej Curie w Warszawie, współautorka Stanowiska.

Zmiany fizjologiczne czy rak?

Rak piersi jest najtrudniejszym w rozpoznaniu nowotworem w czasie ciąży. Wynika to prawdopodobnie z faktu, że rosnący guz w piersi traktowany jest jako fizjologiczna odpowiedź tkanki gruczołowej na zmiany hormonalne związane z ciążą. Niestety równolegle jest także najczęściej występującym. Jak zatem rozróżnić czy jest to prawidłowo rozwijająca się ciąża czy rak piersi?

- O pomoc zwróciliśmy do współpracujących z Fundacją Ekspertów z Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej, Polskiego Towarzystwa Onkologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników. Tak powstały zalecenia, które dziś prezentujemy. Wierzymy, że dokument szybko przełoży się na wzrost wczesnych diagnoz, a co za tym idzie wzrost liczby kobiet, które przejdą przez chorobę, że uratujemy zdrowie i życie młodych kobiet i przyszłych mam. Tym bardziej, że liczba kobiet, u których w ciąży zostanie zdiagnozowany rak piersi stale rośnie – dodała Ozimek-Kędzior.

Stanowisko zespołu ekspertów

W związku z danymi epidemiologicznymi oraz dostępnością badań USG, zespół ekspertów Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej, Polskiego Towarzystwa Onkologicznego oraz Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników w Stanowisku odnośnie wykonywania badania USG piersi u ciężarnych zaleca:

• dla kobiet powyżej 35 roku życia:

- wykonanie badania USG piersi w I trymestrze ciąży u wszystkich ciężarnych;

• dla kobiet poniżej 35 roku życia:

- rozważenie badania USG piersi w I lub II trymestrze ciąży;
- wykonanie w przypadku zmian w obrębie piersi takich jak: guz, zaczerwienienie lub obrzęk skóry piersi, powiększenie węzłów chłonnych pachowych – niezależnie od czasu trwania ciąży.

Zalecenia zostaną opublikowane w czasopismach medycznych oraz na stronach towarzystw naukowych.

- Często spotykam się z przekonaniem, że u kobiety w ciąży lub karmiącej nie ma potrzeby przeprowadzenia badania USG piersi. Niestety, ani ciąża, ani karmienie piersią nie chronią przed nowotworem. Dlatego czujność onkologiczna w tym czasie jest wskazana, a nawet, ze względu na podobieństwo objawów, powinna być większa. Zalecenia są wskazówką dla lekarzy, w jaki sposób mogą najlepiej zadbać o swoje pacjentki – podkreślił prof. dr hab. n. med. Wojciech Rokita – wiceprezes, prezes elekt Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, kierownik Kliniki Położnictwa i Ginekologii Wojewódzkiego Szpitala Zespolonego w Kielcach.

Leczenie onkologiczne w ciąży

Wyniki badań oraz wieloletnie doświadczenie lekarzy wskazują, że rozpoznanie choroby nowotworowej u kobiety ciężarnej nie powinno wpływać na opóźnienie rozpoczęcia leczenia, ani skutkować wymuszonym przerwaniem ciąży.¹ W odpowiedni sposób zmodyfikowana terapia nie stanowi ryzyka dla płodu oraz dalszego rozwoju dziecka, ale też nie traci na swej skuteczności.²

- Pragnę podkreślić, iż leczenie raka piersi u kobiet będących w ciąży jest nie tylko możliwe, ale też konieczne – dotyczy to zarówno leczenia chirurgicznego, jak i chemioterapii. W wybranych przypadkach można rozważyć również zastosowanie radioterapii. Ważne, jednak aby diagnostyka i leczenie odbywało się w wyspecjalizowanych ośrodkach dysponujących doświadczonym wielodyscyplinarnym zespołem – podkreśla dr Jagiełło-Gruszfeld.

Przypisy:

1. http://www.esmo.org/Conferences/Past-Conferences/European-Cancer-Congress-2015/News/A-Cancer-Diagnosis-While-Pregnant-Should-Not-Lead-to-Treatment-Delay-or-Pregnancy-Termination

2. “Pediatric outcome after maternal cancer diagnosed during pregnancy”, Frédéric Amant et al. New England Journal of Medicine, doi: 10.1056/NEJMoa1508913. Dostępne online: www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1508913