„Myślę, że być może mamy powód dlaczego”. Trump sugeruje związek paracetamolu z autyzmem

"Autyzm całkowicie wymknął się spod kontroli” – stwierdził prezydent Donald Trump, zapowiadając przełomowe ogłoszenie. Prezydent łączy paracetamol w ciąży z ryzykiem autyzmu u dzieci, wywołując debatę wśród lekarzy, polityków i opinii publicznej. Czy nauka potwierdzi te kontrowersyjne tezy?

Ostatnie zapowiedzi Donalda Trumpa ponownie rozgrzały debatę na temat zdrowia publicznego i bezpieczeństwa leków w ciąży. Prezydent USA ogłosił, że zamierza powiązać stosowanie Tylenolu – jednego z najczęściej używanych środków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych – z rosnącą liczbą przypadków autyzmu u dzieci. Wystąpienie, w którym padło stwierdzenie „Autyzm całkowicie wymknął się spod kontroli”, zapowiada oficjalne stanowisko Białego Domu i wprowadza temat na pierwszy plan światowych mediów. W tle pozostają pytania o rzetelność badań, konsekwencje dla kobiet w ciąży oraz wpływ politycznych decyzji na praktykę medyczną.

Trump zapowiada powiązanie stosowania paracetamolu w ciąży z ryzykiem autyzmu

Prezydent Donald Trump planuje ogłosić, że stosowanie paracetamolu (Tylenolu) w okresie ciąży może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju autyzmu u dzieci. Według dwóch wysokich rangą urzędników administracji, którzy udzielili informacji portalowi Politico, Trump ma doradzić kobietom w ciąży stosowanie tego leku wyłącznie w przypadku wysokiej gorączki. Jednocześnie prezydent zamierza wskazać leucovorin – lek stosowany w terapii nowotworów i anemii – jako potencjalną metodę wspierającą osoby ze spektrum autyzmu. W piątek Trump zapowiedział, że „wkrótce będzie miał duże ogłoszenie dotyczące tej choroby neurologicznej”, dodając: „Autyzm jest całkowicie poza kontrolą. Myślę, że być może mamy powód dlaczego”. Rzecznik Białego Domu Kush Desai stwierdził w niedzielę, że „ogłoszenie będzie historycznym postępem” w walce z rosnącymi wskaźnikami autyzmu.

Wzrost diagnoz autyzmu i priorytet dla administracji

Według danych amerykańskich Centrów Kontroli i Zapobiegania Chorobom (CDC), w 2022 roku autyzm został zdiagnozowany u 1 na 31 ośmiolatków w USA, podczas gdy w 2000 roku wskaźnik wynosił 1 na 150. Minister zdrowia Robert F. Kennedy Jr. obiecał, że do września 2025 r. zostaną przedstawione odpowiedzi dotyczące przyczyn autyzmu. Kennedy jest zwolennikiem tezy, że na wzrost liczby diagnoz wpływają czynniki środowiskowe – i mimo braku naukowych dowodów podejrzewa szczepienia – podczas gdy wielu ekspertów zdrowia publicznego wskazuje raczej na zmiany w kryteriach diagnostycznych oraz większą świadomość społeczną. Autyzm jest zaburzeniem spektrum, które może objawiać się w różnym nasileniu: od poważnych problemów w komunikacji społecznej po łagodne symptomy, takie jak powtarzalne zachowania czy trudności w rozwoju mowy.

Spór o paracetamol i nieukończone prace badawcze

Paracetamol, znany w USA jako Tylenol, jest najczęściej stosowanym środkiem przeciwbólowym i przeciwgorączkowym w ciąży. Kobietom ciężarnym już wcześniej odradzano stosowanie ibuprofenu z uwagi na ryzyko poronień i wad rozwojowych płodu. Urzędnicy administracji ujawnili, że część doradców była podzielona w kwestii ostrzegania opinii publicznej, a sam Kennedy miał wahać się przed jednoznacznym komunikatem, mimo że wierzył w możliwy związek między przyjmowaniem leku a autyzmem. Równolegle trwa przygotowywanie szerokiej inicjatywy badawczej – około 12 grup roboczych analizuje 30 różnych hipotez dotyczących potencjalnych przyczyn autyzmu. Przegląd literatury naukowej, który ma stanowić podstawę dla dalszych działań, nie został jednak jeszcze zakończony i nie zostanie opublikowany w dniu ogłoszenia.

Badania naukowe i stanowisko ekspertów

Na początku września Wall Street Journal podał, że resort zdrowia planuje powiązać autyzm ze stosowaniem paracetamolu w ciąży oraz niedoborem kwasu foliowego u kobiet, a także wskazać leucovorin jako możliwą terapię. Jednak – jak poinformowali anonimowi urzędnicy – raport, w którym miałyby znaleźć się te tezy, w rzeczywistości nie istnieje. Miesiąc wcześniej w czasopiśmie BMC Environmental Health opublikowano przegląd badań, współautorstwa dziekana Harvard T.H. Chan School of Public Health, dr. Andrei Baccarellego. Wskazywał on na możliwy związek paracetamolu z autyzmem i stwierdzał: „Należy podjąć odpowiednie i natychmiastowe kroki, aby doradzić kobietom w ciąży ograniczenie spożycia paracetamolu w celu ochrony rozwoju neurologicznego ich potomstwa”. Autorzy dodawali jednak, że nie zalecają całkowitego zakazu, a jedynie ostrożne stosowanie: „Zalecamy rozważne stosowanie paracetamolu – w najniższej skutecznej dawce, przez możliwie najkrótszy czas – pod nadzorem lekarza i dostosowane do indywidualnej oceny ryzyka i korzyści, a nie ogólne ograniczenie”.

Reakcja producenta i organizacji medycznych

Według Wall Street Journal, tymczasowy dyrektor generalny Kenvue – producenta Tylenolu, wydzielonego z Johnson & Johnson – Kirk Perry miał prywatnie apelować do Kennedy’ego, aby nie wskazywał Tylenolu jako przyczyny autyzmu. W oświadczeniu przesłanym do Politico przedstawiciel firmy stwierdził: „Fakty są takie, że ponad dekada rygorystycznych badań, poparta przez czołowych specjalistów medycznych i globalnych regulatorów zdrowia, potwierdza, że nie istnieją wiarygodne dowody łączące paracetamol z autyzmem. Stoimy po stronie wielu ekspertów medycznych, którzy analizowali te dane i są zgodni. Będziemy nadal podejmować wszelkie działania, aby chronić zdrowie kobiet i dzieci w USA”. Równocześnie Amerykańskie Kolegium Położników i Ginekologów podkreśla, że nie ma jasnych dowodów na to, aby rozsądne stosowanie paracetamolu powodowało problemy rozwojowe płodu, a nieleczona gorączka czy ból mogą być dla ciężarnej i dziecka jeszcze groźniejsze.

Romana Makówka