Przez 4 lata będą codziennie pić wino. Nowe badanie może zmienić zalecenia WHO

Czy umiarkowane picie alkoholu może wydłużyć życie i poprawić zdrowie? Przełomowe badanie UNATI, prowadzone przez hiszpańskich i amerykańskich naukowców, przez 4 lata sprawdzi wpływ codziennego picia wina zgodnie z zasadami diety śródziemnomorskiej. Wyniki mogą zmienić zalecenia WHO.

Umiarkowane picie alkoholu a zdrowie – czego dowiemy się z badania UNATI?

Umiarkowane picie alkoholu od lat budzi kontrowersje w środowisku medycznym. Jedni eksperci wskazują na jego potencjalne działanie ochronne w ramach diety śródziemnomorskiej, inni podkreślają zwiększone ryzyko chorób nowotworowych i sercowo-naczyniowych. Właśnie dlatego w Hiszpanii ruszyło wyjątkowe badanie kliniczne UNATI (University of Navarra Alumni Trialist Initiative), które ma na celu dostarczenie jednoznacznych i niezależnych danych na temat wpływu umiarkowanego spożycia alkoholu na zdrowie osób po 50. roku życia.

Czy picie wina jest zdrowe?

Za projektem stoi profesor Miguel Ángel Martínez-González – uznany specjalista w dziedzinie medycyny prewencyjnej z Uniwersytetu Nawarry, związany także z Harvard T.H. Chan School of Public Health. Jego celem jest odpowiedź na pytanie, czy codzienne picie alkoholu, zgodnie z zasadami tradycyjnej diety śródziemnomorskiej, wydłuża życie, zmniejsza ryzyko chorób przewlekłych i poprawia jakość snu.

Czy codzienne picie alkoholu jest bezpieczne?

Badanie obejmie 10 000 uczestników w wieku 50–70 lat (kobiety od 55 lat), którzy już teraz sięgają po alkohol przynajmniej trzy razy w tygodniu. Warunkiem udziału jest zdrowy styl życia, brak uzależnienia oraz gotowość do ścisłej współpracy z zespołem badawczym. Uczestnicy zostaną losowo przydzieleni do jednej z dwóch grup: promującej całkowitą abstynencję lub umiarkowane picie alkoholu zgodnie z tzw. MADP – śródziemnomorskim wzorcem spożycia.

W badaniu wezmą udział lekarze, dietetycy i psycholodzy kliniczni, którzy będą monitorować zdrowie uczestników przez cały okres trwania projektu. Co trzy miesiące przewidziane są spotkania online na platformie Zoom, podczas których pacjenci będą omawiać swoje postępy i wymieniać się przepisami opartymi na zdrowej diecie. W Sorii powstanie też centrum badawcze skupione na analizie wpływu alkoholu na sen (projekt UNATI-Sueño).

Czy czerwone wino podczas posiłków jest zdrowe?

Jednym z założeń badania jest sprawdzenie wpływu czerwonego wina spożywanego do posiłków – zgodnie z tradycją krajów śródziemnomorskich – na długość i jakość życia. Dotychczasowe badania w tym zakresie dawały sprzeczne rezultaty. Z jednej strony publikacja The Lancet z 2022 r. wykazała, że każda ilość alkoholu zwiększa ryzyko nowotworów. Z drugiej, projekt PREDIMED-Plus – również współtworzony przez prof. Martíneza-Gonzáleza – pokazał, że umiarkowane spożycie alkoholu wiązało się z niższą śmiertelnością u osób z ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych.

Projekt UNATI ma jednak wyeliminować ograniczenia wcześniejszych analiz, dzięki zastosowaniu randomizacji, pełnej niezależności finansowej (grant ERC Advanced Grant o wartości 2,4 mln euro) oraz długiego czasu obserwacji. Jak podkreśla dr Patricia Romero-Marco z zespołu badawczego: „W tym badaniu rozwiążemy wiele wielkich mitów i wielu wielkich wątpliwości”.

Picie czerwonego wina a długowieczność. Alkohol a długość życia

Jeśli projekt potwierdzi bezpieczeństwo umiarkowanego spożycia alkoholu w określonym kontekście dietetycznym, może to doprowadzić do rewizji zaleceń Światowej Organizacji Zdrowia oraz krajowych polityk zdrowotnych. Eksperci są zgodni – potrzebujemy rzetelnych i długofalowych danych, by raz na zawsze wyjaśnić, czy „lampka wina do obiadu” rzeczywiście może chronić przed chorobami serca, demencją czy cukrzycą typu 2.

Badacze podkreślają, że badanie UNATI jako pierwsze w historii spełnia rygorystyczne kryteria naukowe, które pozwolą obiektywnie ocenić rolę alkoholu w profilaktyce zdrowotnej. Dotychczasowe zalecenia opierały się głównie na danych obserwacyjnych, które nie pozwalają na wyciąganie jednoznacznych wniosków.

Umiarkowane picie alkoholu a zdrowie. Badania nad piciem alkoholu

Nie bez znaczenia jest również aspekt psychologiczny badania. Część projektu skoncentrowana będzie na analizie wpływu alkoholu na zdrowie psychiczne, w tym ryzyko depresji oraz jakość snu. Współczesna nauka coraz częściej wskazuje na powiązanie między stylem życia, odżywianiem a samopoczuciem psychicznym, dlatego UNATI uwzględnia także indywidualne ankiety uczestników dotyczące samopoczucia i stylu życia.

Wyniki zostaną opracowane we współpracy z instytutami badawczymi w Europie i Stanach Zjednoczonych. Jeśli okaże się, że umiarkowane picie nie tylko nie szkodzi, ale wręcz może działać ochronnie, może to na nowo zdefiniować granice między zdrowym stylem życia a niepotrzebną restrykcją.

Romana Makówka