Mikroplastik w organizmach zwierząt i ludzi
O obecności mikroplastiku w organizmach zwierząt morskich wiemy nie od wczoraj - drobne cząsteczki plastiku o średnicy mniejszej niż 5 mm do oceanów i mórz trafiają z różnych źródeł. Często pochodzą z rozpadu (np. pod wpływem działania promieni słonecznych) odpadów plastikowych, dostawania się mikrowłókien nylonu czy poliestru podczas prania do kanalizacji (a stamtąd do oceanów) czy z kosmetyków, których cząstki trafiają do wód odpadowych.
Mikroplastik obecny jest także w ludzkim ciele, badania ujawniły, że występuje już w:
- płucach,
- łożysku,
- nerkach,
- wątrobie,
- jądrach,
- mózgu,
- tkankach serca,
- krwi,
- przewodzie pokarmowym,
- śledzionie,
- mleku kobiecym,
- smółce,
- włosach.
W kwietniu 2025 roku potwierdzono również obecność mikroplastiku w płynie pęcherzykowym jajnika. Co to dla nas oznacza?
Mikroplastik w ludzkich jajnikach
W kwietniu opublikowano wyniki badań, które pokazały, że po raz pierwszy obecność mikroplastików ujawniono w płynie pęcherzykowym jajników. To miejsce dojrzewania oocytów.
Włoscy badacze obecność mikroplastiku zaobserwowali u 14 z 18 kobiet, które korzystały z procedury in vitro w klinice leczenia niepłodności w Salerno we Włoszech od lutego 2019 do stycznia 2020 roku.
Każda z badanych kobiet deklarowała spożywanie żywności w opakowaniach plastikowych oraz wody lub napojów w plastikowych butelkach w ciągu trzech lat przed pobraniem próbek.
U czterech uczestniczek badania stwierdzono wtórną niepłodność. Pierwotne przyczyny niepłodności obejmowały:
- zmniejszoną rezerwę jajnikową,
- zespół policystycznych jajników (PCOS),
- czynniki jajowodowe,
- zaawansowany wiek,
- niewyjaśnioną niepłodność.
Prawdopodobnie mikroplastiki przechodzą z krwiobiegu do pęcherzyka i w ten sposób przekraczają barierę krew-pęcherzyk, zatem do jajnika docierają przez układ krążenia.
To odkrycie powinno stanowić ważny sygnał ostrzegawczy dotyczący inwazyjności nowych zanieczyszczeń w żeńskim układzie rozrodczym
- przekazał Luigi Montano, badacz z Uniwersytetu Rzymskiego i główny autor badania.
Czym może skutkować obecność mikroplastiku w jajnikach?
Potrzeba dalszych badań by stwierdzić, w jakim stopniu obecność mikroplastiku w płynie pęcherzykowym jajników może wpłynąć na płodność, jednak dotychczasowe badania prowadzone na gryzoniach nie napawają optymizmem.
Ekspozycja na polistyrenowe mikroplastiki prowadzi do:
- stanów zapalnych i stresu oksydacyjnego w jajnikach,
- obniżenia liczby pęcherzyków jajnikowych i jakości oocytów.
Zdaniem Xiaozhong Yu, badacza mikroplastiku z Uniwersytetu Nowego Meksyku potrzeba więcej badań, aby określić dawkę i poziom ekspozycji, przy których zaczynają pojawiać się niepożądane skutki.
👶 Co to oznacza dla dzieci? Choć nie wiemy jeszcze, czy obecność mikroplastików w jajniku wpływa na płodność czy rozwój zarodka, to jedno jest pewne: nasze środowisko wpływa na zdrowie pokoleń jeszcze przed narodzinami. ⠀ 🛑 Mikroplastiki mogą działać jak zakłócacze hormonalne
- pisze pediatra Wojciech Feleszko.
Jak zmniejszyć wpływ mikroplastiku na zdrowie?
Oto co możesz zrobić, by choć trochę zmniejszyć ryzyko kumulowania się mikroplastiku w organizmie:
- Unikaj podgrzewania jedzenia w plastiku.
- Wybieraj naczynia szklane, stalowe lub ceramiczne.
- Nie pij wody prosto z plastikowej butelki.
- Unikaj kosmetyków z mikroplastikiem.
- Wybieraj ubrania z naturalnych włókien.
- Zredukuj użycie jednorazowego plastiku.
- Filtruj wodę kranową.
Warto wiedzieć, że mikroplastiki mają zdolność transportowania na swojej powierzchni metali ciężkich, bisfenolu A, ftalanów, PFAS. To dlatego potencjalne szkodliwe skutki obecności mikroplastiku w jajnikach mogą być dużo wyższe, niż przypuszczają badacze.
