Mikroplastik jest wszędzie, nawet w jajnikach. Konsekwencje mogą być katastrofalne

Ostatnie badania ujawniły obecność mikroplastiku w ludzkim płynie pęcherzykowym jajników. To oznacza, że mikroplastik i nanoplastik ma zdolność przenikania do układu rozrodczego kobiet. Czym może skutkowac obecność w jajnikach polistyrenu, polietylenu czy polipropylenu?

Mikroplastik w organizmach zwierząt i ludzi

O obecności mikroplastiku w organizmach zwierząt morskich wiemy nie od wczoraj - drobne cząsteczki plastiku o średnicy mniejszej niż 5 mm do oceanów i mórz trafiają z różnych źródeł. Często pochodzą z rozpadu (np. pod wpływem działania promieni słonecznych) odpadów plastikowych, dostawania się mikrowłókien nylonu czy poliestru podczas prania do kanalizacji (a stamtąd do oceanów) czy z kosmetyków, których cząstki trafiają do wód odpadowych.

Mikroplastik obecny jest także w ludzkim ciele, badania ujawniły, że występuje już w:

• płucach,
• łożysku,
• nerkach,
• wątrobie,
• jądrach,
• mózgu,
• tkankach serca,
• krwi,
• przewodzie pokarmowym,
• śledzionie,
• mleku kobiecym,
• smółce,
• włosach.

W kwietniu 2025 roku potwierdzono również obecność mikroplastiku w płynie pęcherzykowym jajnika. Co to dla nas oznacza?

Mikroplastik w ludzkich jajnikach

W kwietniu opublikowano wyniki badań, które pokazały, że po raz pierwszy obecność mikroplastików ujawniono w płynie pęcherzykowym jajników. To miejsce dojrzewania oocytów.

Włoscy badacze obecność mikroplastiku zaobserwowali u 14 z 18 kobiet, które korzystały z procedury in vitro w klinice leczenia niepłodności w Salerno we Włoszech od lutego 2019 do stycznia 2020 roku.

Każda z badanych kobiet deklarowała spożywanie żywności w opakowaniach plastikowych oraz wody lub napojów w plastikowych butelkach w ciągu trzech lat przed pobraniem próbek.

U czterech uczestniczek badania stwierdzono wtórną niepłodność. Pierwotne przyczyny niepłodności obejmowały:

• zmniejszoną rezerwę jajnikową,
• zespół policystycznych jajników (PCOS),
• czynniki jajowodowe,
• zaawansowany wiek,
• niewyjaśnioną niepłodność.

Prawdopodobnie mikroplastiki przechodzą z krwiobiegu do pęcherzyka i w ten sposób przekraczają barierę krew-pęcherzyk, zatem do jajnika docierają przez układ krążenia.

To odkrycie powinno stanowić ważny sygnał ostrzegawczy dotyczący inwazyjności nowych zanieczyszczeń w żeńskim układzie rozrodczym

- przekazał Luigi Montano, badacz z Uniwersytetu Rzymskiego i główny autor badania.

Czym może skutkować obecność mikroplastiku w jajnikach?

Potrzeba dalszych badań by stwierdzić, w jakim stopniu obecność mikroplastiku w płynie pęcherzykowym jajników może wpłynąć na płodność, jednak dotychczasowe badania prowadzone na gryzoniach nie napawają optymizmem.

Ekspozycja na polistyrenowe mikroplastiki prowadzi do:

• stanów zapalnych i stresu oksydacyjnego w jajnikach,
• obniżenia liczby pęcherzyków jajnikowych i jakości oocytów.

Zdaniem Xiaozhong Yu, badacza mikroplastiku z Uniwersytetu Nowego Meksyku potrzeba więcej badań, aby określić dawkę i poziom ekspozycji, przy których zaczynają pojawiać się niepożądane skutki.

👶 Co to oznacza dla dzieci?
Choć nie wiemy jeszcze, czy obecność mikroplastików w jajniku wpływa na płodność czy rozwój zarodka, to jedno jest pewne: nasze środowisko wpływa na zdrowie pokoleń jeszcze przed narodzinami.
⠀
🛑 Mikroplastiki mogą działać jak zakłócacze hormonalne

- pisze pediatra Wojciech Feleszko.

Jak zmniejszyć wpływ mikroplastiku na zdrowie?

Oto co możesz zrobić, by choć trochę zmniejszyć ryzyko kumulowania się mikroplastiku w organizmie:

1. Unikaj podgrzewania jedzenia w plastiku.
2. Wybieraj naczynia szklane, stalowe lub ceramiczne.
3. Nie pij wody prosto z plastikowej butelki.
4. Unikaj kosmetyków z mikroplastikiem.
5. Wybieraj ubrania z naturalnych włókien.
6. Zredukuj użycie jednorazowego plastiku.
7. Filtruj wodę kranową.

Warto wiedzieć, że mikroplastiki mają zdolność transportowania na swojej powierzchni metali ciężkich, bisfenolu A, ftalanów, PFAS. To dlatego potencjalne szkodliwe skutki obecności mikroplastiku w jajnikach mogą być dużo wyższe, niż przypuszczają badacze.

Czy zdrowo się odżywiasz?

Pytanie 1 z 9

Ile jesz posiłków dziennie?

Dwa. Pierwszy rano, drugi po pracy

Trzy. Nie podjadam między posiłkami

Trzy, ale zdarza mi się podjadać między posiłkami

Jem 4-5 mniejszych posiłków dziennie, mniej więcej co 3-4 godziny

Następne pytanie

Beata Jasina-Wojtalak