Żywienie sprzyja leczeniu, ale pacjent tego nie wie. „Potrzebne są zmiany systemowe w zakresie opieki ambulatoryjnej”
Choć o diecie mówi się najczęściej w kontekście zdrowego stylu życia, to w przypadku pacjentów przygotowywanych do operacji odpowiednie żywienie może mieć kluczowe znaczenie dla przebiegu leczenia i rekonwalescencji. Coraz więcej badań i głosów ze strony lekarzy – w tym chirurgów – potwierdza, że stan odżywienia chorego wpływa bezpośrednio na skuteczność zabiegu, ryzyko powikłań oraz szybkość powrotu do zdrowia. Dlaczego więc tak wielu pacjentów nadal trafia na stół operacyjny niedożywionych – i jak można to zmienić?
Odżywienie pacjenta ma znaczenie dla chirurga
Doktor nauk medycznych Jacek Sztylc, specjalista chirurgii ogólnej i onkologicznej w rozmowie z Poradnikiem Zdrowie zwrócił uwagę na fakt, dlaczego żywienie medyczne przed operacją jest tak ważne z punktu widzenia chirurga.
- Z punktu widzenia chirurga żywienie jest kluczowe, ponieważ większość pacjentów, szczególnie w chirurgii onkologicznej, trafia do nas niedożywiona. Szacuje się, że problem ten dotyczy od 40 do nawet 60 proc. pacjentów. Odpowiednie przygotowanie żywieniowe przed zabiegiem to niezwykle istotny element leczenia.
- skomentował dr n. med. Jacek Sztylc. Co to oznacza w praktyce dla pacjentów? Czy każdy pacjent powinien być przygotowany żywieniowo przed operacją?
Zdaniem doktora Sztylca takie przygotowanie jest nieodzowne. Niektóre ośrodki już teraz dbają, aby pacjent przed operacją był zaopiekowany żywieniowo.
- Pacjent powinien być objęty odpowiednią opieką żywieniową jeszcze przed zabiegiem. U nas w ośrodku mamy aż trzech dietetyków, którzy uczestniczą w codziennych wizytach lekarskich. Każdy pacjent jest omawiany indywidualnie, a następnie dietetyk przygotowuje dla niego spersonalizowane zalecenia. Razem dyskutujemy, jak optymalnie dostosować dietę do potrzeb konkretnego chorego - wyjaśnił lekarz.
Ile czasu przed operacją trzeba zmienić żywienie
Ile czasu przed planowanym zabiegiem powinno się zacząć takie przygotowanie? Dr Jacek Sztylc podkreślił, że optymalne przygotowanie do operacji powinno rozpocząć się co najmniej cztery tygodnie wcześniej.
W związku z tym pacjent przed zabiegiem powinien trafić na prehabilitację, gdzie jest kompleksowo oceniany – nie tylko przez chirurga, ale też przez psychologa i innych specjalistów. Taka kompleksowa opieka i ocena sprzyja lepszemu przygotowaniu pacjenta do zabiegu.
Pozostaje jeszcze pytanie, jak wygląda świadomość dotycząca znaczenia żywienia – zarówno wśród personelu medycznego, jak i pacjentów? Dr Jacek Sztylc podkreśla:
- Świadomość w tym zakresie na szczęście rośnie, choć nadal nie jest wystarczająca. Dlatego tak ważne są konferencje. Pozwalają one nie tylko ugruntować wiedzę wśród specjalistów, ale też wypracować wspólne standardy postępowania. Z kolei programy edukacyjne pozwalają dotrzeć także do szerszego grona pacjentów.
Na pytanie o to, czy potrzebne są systemowe zmiany w edukacji pacjentów, czy może wystarczy indywidualna praca, dr Jacek Sztylc odpowiedział, że jego zdaniem konieczne są zmiany na poziomie systemowym – zwłaszcza w obszarze opieki ambulatoryjnej.
Pacjent otyły może być niedożywiony
Lekarz zwrócił też uwagę, że lekarze rodzinni powinni potrafić rozpoznać niedożywienie, nawet jeśli pacjent nie wygląda na niedożywionego. Podkreślił, że to wcale nie jest proste – ktoś może mieć nadwagę, a jednocześnie być w złym stanie odżywienia. Jako przykład podał osoby otyłe z niską masą mięśniową.
Dr Sztylc zasugerował również, że przydatne byłyby proste skale oceny stanu odżywienia, które mogłyby pomóc wykrywać problem na wczesnym etapie i odpowiednio reagować.
Pierwsza w Polsce operacja wszczepienia podwójnej częściowej, indywidualnej endoprotezy
Jak to możliwe, że tak wielu pacjentów trafia do szpitala niedożywionych, skoro często ich masa ciała wydaje się prawidłowa? Dr Jacek Sztylc wyjaśnił, że problem może stanowić skład ciała:
- Osoba otyła może mieć bardzo niską zawartość tkanki mięśniowej, która jest niezwykle ważna metabolicznie – zwłaszcza w kontekście leczenia operacyjnego i regeneracji organizmu. Masa ciała nie zawsze odzwierciedla rzeczywisty stan odżywienia.
Podcasty
Playlisty tematyczne
