Ponad 3 miliony dzieci zmarło przez oporność na antybiotyki. Leki ostatniej szansy zawodzą coraz częściej

Wzrost oporności na antybiotyki ostatniej szansy prowadzi do dramatycznego zwiększenia liczby zgonów z powodu infekcji opornych na leczenie antybiotykami. Nadużywanie antybiotyków i ich stosowanie w infekcjach wirusowych doprowadziło w 2022 roku do śmierci ponad 3 mln dzieci.

Ponad 3 mln dzieci zmarło przez oporność na antybiotyki – alarmuje WHO. Nadużywanie antybiotyków, zwłaszcza w infekcjach wirusowych, powoduje dramatyczny wzrost zakażeń bakteryjnych opornych na leczenie antybiotykami. Nawet antybiotyki ostatniej szansy zawodzą coraz częściej.

Antybiotyki ostatniej szansy przestają działać. Ponad 3 mln zgonów dzieci z powodu antybiotykooporności

Oporność na antybiotyki stała się jednym z najpoważniejszych zagrożeń zdrowotnych współczesnego świata. Najnowszy raport Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wskazuje, że tylko w 2022 roku z powodu infekcji opornych na leczenie antybiotykami zmarło ponad 3 mln dzieci, przede wszystkim w Afryce i Azji Południowo-Wschodniej. Dramatyczny wzrost zgonów wiąże się z coraz częstszym nadużywaniem antybiotyków oraz ich niewłaściwym stosowaniem w infekcjach wirusowych, na które te leki i tak nie działają.

Oporność na antybiotyki – skąd bierze się ten problem?

Oporność na antybiotyki to zjawisko polegające na tym, że bakterie wywołujące infekcje stają się odporne na działanie tych leków. Przyczyną jest głównie nadużywanie antybiotyków oraz ich nieracjonalne stosowanie, także w sytuacjach, gdy nie są potrzebne – jak przy infekcjach wirusowych. Według WHO i ekspertów Banku Światowego, w latach 1999–2021 wzrost antybiotykooporności wyniósł aż 126% w Afryce i 160% w Azji Południowo-Wschodniej.

Do najczęstszych chorób, które coraz trudniej jest wyleczyć, należą zapalenie płuc, gruźlica oraz poważne zakażenia skórne. Leczenie gruźlicy opornej na antybiotyki staje się wyjątkowo skomplikowane i kosztowne, a pacjenci często nie mają dostępu do odpowiednich terapii.

Antybiotyki ostatniej szansy zawodzą coraz częściej

Najbardziej alarmujące są dane dotyczące tzw. antybiotyków ostatniej szansy, czyli leków, po które lekarze sięgają w ostateczności, gdy wszystkie inne zawodzą. Wzrost oporności na te leki jest szczególnie dramatyczny. W Afryce wyniósł on aż 125%, a w Azji Południowo-Wschodniej – 45%. Oznacza to, że coraz częściej medycyna pozostaje bezradna wobec poważnych zakażeń bakteryjnych opornych na antybiotyki.

Nadużywanie antybiotyków – dlaczego jest groźne?

Według prof. Herba Harwella z Clinton Health Access Initiative, problem nasilił się znacząco podczas pandemii COVID-19. Choć koronawirus jest infekcją wirusową, lekarze często przepisywali antybiotyki, by chronić pacjentów przed bakteryjnymi infekcjami wtórnymi. To niestety przyspieszyło rozwój antybiotykooporności. W efekcie mamy do czynienia ze znacznie większym problemem zdrowotnym, niż przed pandemią.

Prof. Harwell przestrzega również przed bezkrytycznym przepisywaniem antybiotyków pod presją pacjentów. Według niego należy dokładnie sprawdzić, czy antybiotyki są naprawdę niezbędne w danym przypadku, by uniknąć dalszego wzrostu oporności.

Zgony z powodu antybiotykooporności – dramat dzieci z najuboższych regionów

Jak podkreśla dr Lindsey Edwards z King's College London, narastająca oporność infekcji bakteryjnych na antybiotyki może przekreślić dekady postępów w medycynie pediatrycznej. W regionach o niskich dochodach, takich jak Afryka czy Azja Południowo-Wschodnia, infekcje oporne na leczenie antybiotykami stają się jedną z głównych przyczyn śmierci dzieci. Brak odpowiednich terapii i niewystarczająca edukacja zdrowotna pogłębiają problem.

Jak zapobiegać antybiotykooporności?

Eksperci apelują o ograniczenie stosowania antybiotyków wyłącznie do sytuacji, gdy są one konieczne i uzasadnione medycznie. Pacjenci powinni być edukowani, że antybiotyki nie leczą infekcji wirusowych, takich jak grypa czy COVID-19. Istotne jest również przestrzeganie pełnych cykli leczenia antybiotykami – przerwanie terapii może doprowadzić do tego, że bakterie przetrwają i uodpornią się na leki.

Romana Makówka